طبق تحقیقات به عمل آمده، آمینو اسید تائورین، میتواند عنصری حیاتی در تراپیهای ضد پیری لقب بگیرد. زمانی که برای ادامه حیات، بدن ما اکسیژن تنفس شده و غذایی که روزانه مصرف میکنیم را تجزیه میکند، سلولهای بدن محصولات جانبی بالقوه سمیای را که با نام رادیکالهای آزاد شناخته میشوند، تولید میکنند. برخی از مولکولها، عملکردهای بیولوژیکی مهمی انجام میدهند، اما اگر تعداد این مولکولها در بدن بیش از حد باشد، ساختار درونی سلول ممکن است آسیب ببیند و همین منجر به مختل شدن توانایی سلولها شده و احتمالا به بیماریهای مزمن منتهی گردد. این پروسه در بدن انسان، استرس اکسیداتیو نامیده میشود.
بدن ما محل ذخیره مقادیر قابل توجهی از آنزیمهای آنتی اکسیدانی است که به حفظ تعادل سالم گونههای اکسیژن فعال کمک میکند، ولی با بالا رفتن سن افراد، این مکانیسمهای کنترلی کاهش پیدا خواهند کرد.
تحقیق اخیری که نتیجه آن در مجله تغذیه منتشر شده، حاکی از آن است که اضافه کردن آمینو اسید تائورین به رژیم غذایی افراد میتواند در حکم رویکرد واقع بینانهای برای رفع این مشکل باشد.
طبق گزارش، این تحقیق در دانشگاه سائوپائولوی برزیل و بین 24 زن داوطلب بین 55 تا 70 سال انجام شد. این زنان به صورت تصادفی به دو دسته تقسیم شدند. یک گروه به مدت 16 هفته روزانه 3 کپسول 500 میلی گرمی تائورین استفاده کردند (روزی 1.5 گرم) و گروه دیگر، کپسولهای پلاسبو (دارونما) که در داخل کپسول، نشاسته ذرت قرار داده شده بود مصرف کردند. نه داوطلبان و نه حتی محققان اطلاعی نداشتند که هریک از این زنان، در کدامیک از این دو دسته قرار دارند.
نشانگرهای استرس اکسیداتیو در نمونه خون این زنان که قبل و بعد از این مدت 16 هفتهای آزمایش گرفته شد، مورد بررسی قرار گرفت. یکی از نکات جالب توجه در این یافتهها، افزایش 20 درصدی سطح آنزیم آنتی اکسیدانی سوپراکسید دیسموتاز (SOD) در گروهی بود که تائورین مصرف میکردند. این درحالی بود که در گروه دیگری که دارونما دریافت کرده بودند، سطح این آنزیم 3.5% کاهش یافته بود. طبق توضیح دانشمندان SOD سلولها را در مقابل واکنشهای مضر رادیکال سوپراکسید محافظت میکند.
الن د فریتاس، پروفسور دانشکده تربیت بدنی و ورزش (EEFERP-USP) و محقق در این رابطه گفته: «جلوگیری از ایجاد و تجمع رادیکالهای آزاد که با افزایش سن بهصورت طبیعی اتفاق میافتد، احتمالاً از وقوع بیماریهایی از جمله بیماریهای قلبی عروقی، دیابت و فشار خون بالا و دیگر بیماریهای مزمن پیشگیری خواهد کرد.»
طبق گفته فریتاس مطالعات کمی برروی تاثیرات تائورین در رابطه با زمینه پیری در دنیای علم یافت میشود: «این مطالعه اولین قدم در این راستا بود که با هدف بررسی دوز ایدهآل و عوارض جانبی احتمالی تائورین در رابطه با پیری انجام شده و هیچ عوارضی در هیچ یک از شرکتکنندگان در این مطالعه مشاهده نشد.»
ضد پیری
تائورین یک ماده مغذی است که در برخی غذاهای خاص مثل ماهی، صدف، مرغ، بوقلمون و گوشت گوساله یافت میشود. به علاوه این ماده بهصورت طبیعی در برخی از بافتهای بدن انسان از جمله کبد تولید میشود و برای عملکرد سیستم عصبی مرکزی، ایمنی، بینایی و باروری بدن انسان اهمیت بالایی دارد.
فریتاس و تیم تحقیقاتیاش، دست کم ده سال است که برروی خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی تائورین در حال بررسی و مطالعه هستند و در ابتدا این تحقیقات را بر روی ورزشکارانی با عملکرد بالا و سپس بر روی افراد چاق با مصرف دوز روزانه 3 تا 6 گرم تائورین آغاز کردند. ا و در ادامه توضیح داد: «نتایج حکایت از آن دارد که زمانی که آمینو اسید تائورین به رژیم غذایی افراد اضافه میشود، استرس اکسیداتیو در این افراد قابل کنترل است. سپس ما تصمیم گرفتیم تا این استراتژی را در مورد پیری افراد مورد تحقیق قرار دهیم. این اقدام تازهای بود؛ پس کار تحقیق را با اضافه کردن دوز بسیار کم و ایمنی از این آمینو اسید آغاز کردیم.»
برنامه ابتدایی این بود که به بررسی تاثیرات مکمل تائورین در کنار تمرینات ورزشی بپردازیم و در عین حال، هردوی این روشها، یعنی اثرات تائورین و تمرینات ورزشی را بهصورت جداگانه بررسی کنیم.
به نظر میرسد که فعالیت بدنی یکی از راههای اصلی برای تنظیم سطوح مواد اکسیدکننده و آنتی اکسیدانها در بدن افراد است و مقدار مناسب این مواد در بدن، فواید تائورین را افزایش میدهد. البته به خاطر شیوع پاندمی کرونا و این واقعیت که داوطلبان شرکت در برنامه تحقیقاتی جزو گروههای با ریسک بالا در ابتلا به کووید 19 بودند، محققان تصمیم گرفتند تا مطالعه را تنها با مصرف مولفه تغذیهای ادامه دهند که از راه دور قابل بررسی و نظارت است.
دو نشانگر دیگر استرس اکسیداتیور، علاوه بر SOD مورد بررسی قرار گرفتند: یکی آنزیم آنتی اکسیدانی گلوتاتیون ردوکتاز (GR) که در هر دو گروه به صورت واضحی با کاهش همراه بود و دیگری، مالون دی آلدئید (MDA) که در گروه کنترل (که دارونما گرفته بودند)،23% افزایش داشت و در گروهی که مکمل تائورین مصرف میکردند، 4% کاهش یافته بود.
فریتاس ادامه داد: «این نتایج نسبتا ضعیف بود، ولی ما معتقدیم که با مصرف دوز بالاتری از تائورین، میتوان مدارک و شواهد قویتری در مورد فواید مصرف این ماده به دست بیاوریم.»
از نظر گابریلا آبود، یکی دیگر از محققان این پروژه و نویسنده این مقاله، تغییرات در رژیم غذایی داوطلبان در ماههای ابتدایی پاندمی کرونا، به دلیل قرنطینه، ممکن است بر نتایج آنالیز بیوشیمیایی این تحقیق تاثیرگذاشته باشد. او در این رابطه گفته: «علاوه بر نشانگرهای استرس اکسیداتیو، ما سطح مواد معدنی مختلفی از جمله سلنیوم، روی، منیزیم و کلسیم را که برای عملکرد این آنزیمها مهم هستند، مورد بررسی قرار دادیم. مثلا سلنیوم یک عامل کمکی برای گلوتاتیون پراکسیداز است (که به شکلی غیرمستقیم به حذف پراکسید هیدروژن از ارگانیسم کمک میکند) و این در هر دو گروه با کاهش همراه بود.»
البته از نظر فریتاس، مکمل تائورین به تنهایی نمیتواند معجزه کند: «یک سبک زندگی سالم با رژیم غذایی متعادل و ورزش منظم، فاکتورهایی کلیدی برای مشاهده اثرات ضد پیری است.»
در تحقیق بعدی، محققان، تنها به بررسی زنان چاق بین 60 تا 75 سال مبتلا به بیماری سارکوپنی پرداختند که در آن کاهش تدریجی توده عضلانی که ممکن است با التهابهای مزمن تشدید شود. فریتاس ادامه داد: «این افراد با ریسک حاد ابتلا به عوارض روبرو هستند. ما از آنها خواستیم تا تمرینات بدنی خود را در کنار مصرف روزانه 3 گرم مکمل تائورین دنبال کنند و تغییرات احتمالی ناشی از این مداخلات را بررسی خواهیم کرد.»
نکته مهم اینجاست که در نظر داشته باشید که فواید و ریسک مصرف مکمل تائورین هنوز در دست بررسی است و مکملهای غذایی نباید بدون تجویز و نظارت پزشکان مورد استفاده قرار گیرد.