سرویس فرهنگ و هنر مشرق - حواشی و رخدادهای جشنواره فیلم کن با اظهارات اخیر محمد خزاعی درباره ممنوع‌الکاری چند از تن سینماگران در فضای خبری همچنان تازه است.
حضور فیلم «برادران لیلا» در فستیوال فیلم کن حواشی فراوانی خلق کرد اما مهمترین حاشیه قابل بررسی این جشنواره اظهارنظر سعید روستایی درباره سانسور در ایران بود. جمله معروف من سانسور نمی‌کنم، حاشیه‌های فراوانی برای فیلم تولید کرد.
روستایی با اشاره به اینکه یک لیست سانسور به او داده شده گفت: به نظرم فیلم اکران می‌شود. اما با توجه به اینکه سانسورهای زیاد «متری شیش و نیم» به آن فیلم آسیب زد این بار نمی‌توانم اجازه بدهم فیلمم از سانسور آسیب ببیند و این بار بین توقیف و سانسور، شاید توقیف را ترجیح بدهم.
روستایی در ادامه اشاره کرد : ما هنوز پروانه نمایش نداریم. قرار هست برگردیم و برویم پروانه نمایش بگیریم. یک لیست سانسور هم به ما دادند اما واقعا من سانسور نخواهم کرد. ما در دولت قبل پروانه ساخت گرفتیم و دولت جدید می‌خواهد فیلمم با دیدگاه آنها همخوانی داشته باشد و این نمی‌شود.»
اعضای شورای پروانه نمایش که سخت از این اظهارات ناخرسند بودند به واسطه یک یادداشت و از طریق محمد حسین نیرومند سه ماه بعد واکنش نشان دادند.
محمد حسین نیرومند در یادداشتی مهمی که اخیرا منتشر کرده به نکات بسیار شفافی اشاره می‌کند او در این یادداشت می‌نویسد: هنگامی که فیلمنامه ای در شورای پروانه ساخت مصوب می شود، تهیه کننده فیلم متعهد می شود فیلم خود را براساس فیلمنامه مصوب بسازد. حال اگر در روند تولید فیلم و آماده سازی جهت نمایش، تغییراتی در فیلمنامه اعمال شود که حساسیت برانگیز باشد، شورای پروانه نمایش می تواند به دلیل عدم تطبیق فیلم تولید شده با فیلمنامه مصوب، نسبت به آن پلان یا سکانس اصلاحیه اعمال کند.
به طور مثال برای فیلم سه ساعته برادران لیلا کمتر از سه دقیقه اصلاحیه پیشنهاد شده بود که دو اصلاحیه آن به دلیل عدم تطبیق فیلم با فیلمنامه مصوب شورای پروانه ساخت دولت قبل بوده است. بنابراین، اطلاق عمل نامشروع و غیر قابل قبول بودن اصلاحیه ها از سوی برخی کارگردانان همانند آقای حقیقی به این معناست که قوانین و مقررات را صرفا برای تسهیل در مسیر تولید فیلم در ایران می پذیرند، اما برای نمایش فیلمشان در داخل و خارج کشور زیر امضاء و تعهدات قبلی خود می زنند!
با این حال اعضای شورای پروانه نمایش فعلی با این واکنش نشان دادند با اهل ممیزی به معنای حاد آن نیستند و شاید عوامل روستایی می‌توانستند قبل از حضور در جشنواره فیلم کن با حذف سکانسی که لیلا (ترانه علیدوستی) توی گوش پدرش (سعید پورصمیمی) می‌زند به این قائله پایان دهند.
با نزدیک شدن به جشنواره ونیز حالا نگاه‌ها متوجه سازمان سینمایی بود تا ببیند به فیلم‌های حاضر در این جشنواره چه واکنشی نشان می‌دهند. با توجه به اتفاقات جشنواره کن، زمینه این تحلیل و تفسیر در افکار عمومی شکل گرفت و در رسانه‌های خارجی فارسی زبان دامن زده شده که در این دولت حضور در جشنواره‌های خارجی با مصائب و حاشیه توام خواهد بود.
«شب داخلی دیوار» در جشنواره ونیز به سرنوشت برادران لیلا دچار می‌شود؟
پس از آنکه شایعه عدم دریافت پروانه نمایش فیلم‌های ایرانی حاضر در جشنواره ونیز منتشر شد روح‌الله سهرابی مدیرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم‌ها درباره حضور فیلم‌های ایرانی در جشنواره ونیز و پرسش رسانه‌ها درباره اخذ پروانه نمایش این فیلم‌ها گفت : پس از هر بار حضور فیلم‌ها در جشنواره‌های بین‌المللی، اغلب حرف و حدیث‌هایی پیرامون وجود یا عدم وجود مجوز نمایش فیلم در جشنواره‌ها و محافل بین‌المللی مطرح می‌شود.
وی ادامه داد: بنده قبلاً هم گفته‌ام نفس حضور در جشنواره و افتخارآفرینی سینمای ایران نه تنها هیچ منع و مشکلی ندارد بلکه ارزشمند و باعث خوشحالی دست اندرکاران عرصه فرهنگ و هنر و به‌ویژه سینماست و می‌تواند موجب بالندگی و رشد آن شود اما موضوع از لحظه‌ای پیچیده و مشکل‌دار می‌شود که یک فیلم بدون طی مراحل قانونی و پیش از اقدام به دریافت مجوزهای لازم، در جشنواره‌ها شرکت می‌کند. چنان‌که در آیین نامه مربوط به نمایش آثار سینمایی آمده، فیلم‌ها برای حضور در جشنواره‌ها یا هر فضای نمایشی الزاماً باید پروانه نمایش داشته باشند بنابراین هرگونه تخطی از این امر تبعات سنگین و جریمه‌های خاصی را در پی خواهد داشت
به گفته سهرابی، در بین فیلم‌های ایرانی حاضر در جشنواره ونیز دو «فیلم جنگ جهانی سوم» (هومن سیدی) و «بی رویا» (ارین وزیردفتری) مشکلی برای حضور در جشنواره‌ها ندارند چرا که از چند ماه پیش درخواست خود را ثبت کرده و در تعامل با سازمان سینمایی و شورای پروانه نمایش پیش رفته‌اند اما فیلم «شب داخلی دیوار» جهت اخذ پروانه نمایش دیرتر اقدام کرده و طبق اعلام تهیه کننده با توجه به آماده نبودن فیلم، نسخه نهایی را ارائه نداده است.
سهرابی در این اظهار نظر عنوان می‌کند: با توجه به اطلاعیه‌های مداوم و مصاحبه رییس سازمان سینمایی مبنی بر ضرورت رعایت قوانین نمایش فیلم‌ها و شرکت در جشنواره‌ها، لازم است این فیلم یا هر فیلم دیگر مراحل قانونی حضور در جشنواره‌های بین‌الملی را طی کنند.
وی اضافه کرد: به نظر بنده تبعات و خسارت‌های عدم تمکین به قوانین موجود و مصوب و تخلف در نحوه عرضه آثار، حتماً بیشتر از دستاورد احتمالی حضور در یک یا چند جشنواره خواهد بود.
مدیرکل دفتر نظارت بر عرضه و نمایش فیلم توصیه و تاکید کرد: فیلمسازان از ارائه و نمایش فیلم خود در محافل و جشنواره‌ها، پیش از اخذ مجوز لازم جدا خودداری کنند تا تعاملی که سازمان سینمایی با سینماگران در پیش گرفته است، خدشه‌دار نشود.
وی گفت: البته، فیلم دیگری{فیلم خرس جعفر پناهی} که از ایران در جشنواره مذکور حضور دارد اساساً پروانه ساخت یا شناسنامه‌ای ندارد که بخواهم درباره آن اظهار نظر کنم و از شواهد پیداست بیشتر نمایش یک سیاسی بازی است تا حضور یک فیلم سینمایی.
با این همه تا زمان انتشار این گزارش سهرابی در این اظهار نظر اذعان می‌کند که فیلم «شب، داخلی، دیوار» برای اخذ پروانه نمایشدر حال تلاش است. سهرابی در مورد فیلم «شب داخلی دیوار» می‌گوید جهت عوامل این فیلم جهت اخذ پروانه نمایش دیرتر اقدام کرده‌اند و طبق اعلام تهیه کننده نسخه نهایی همچنان آماده نیست.
حاشیه‌سازی خوراک وحید جلیلوند است
20 آذر 1399 نخستین قسمت از برنامه هم رفیق منتشر شد، در قسمت اول نوید محمدزاده به عنوان رفیق صمیمی‌اش وحید جلیلوند{کارگردان فیلم شب داخلی دیوار} را به این برنامه دعوت کرد. این برهه زمانی بود که فیلمبرداری طولانی فیلم گرانقیمت مذکور به پایان رسیده بود و محمدزاده در این برنامه از جزئیات همکاری با برادران جلیلوند صحبت می‌کند.
ضمن اینکه در تاریخ 29 مهر 1399 خبری مبنی بر توقف فیلمبرداری این فیلم منتشر شده است.
با توجه به استدلال‌های مندرج می‌توان باور کرد فیلمی که فیلمبرداری‌اش در سال 1399 به پایان رسیده و توسط یک جشنواره درجه الف جهانی پذیرفته شده هنوز نسخه نهایی‌اش آماده نشده باشد؟ آیا فستیوال ونیز مثل جشنواره فیلم فجر، حاضر به پذیرش فیلمی است که هنوز نسخه نهایی آن آماده نشده باشد؟
قرائن و شواهد پازل شنیده‌ها مبنی بر عدم دریافت پروانه نمایش توسط شب، داخلی دیوار را تائید می‌کند. این فیلم در سال 1399 موفق به اخذ پروانه ساخت شد و بر اساس شنیده‌ها با حمایت تولید کننده یک کمپانی مشهور فرش و موکت ساخته شد و در میان یک وارد کننده لوازم پزشکی حمایت مالی از این فیلم را دوچندان کرد.
چرا این فیلم علی‌رغم توقیف شدن برادران لیلا حاضر به اخذ پروانه نمایش شد و قانون را نادیده گرفت.
موج سواری کردن با تغییر موج سیاسی کشور
فیلم «شب، داخلی، دیوار» دارای محتوایی بشدت ملتهب و ضد امنیتی است و قبل از حضور در ونیز متقاضی حضور در جشنواره کن بوده اما در این فستیوال پذیرفته نشد چون پخش کننده مهمی از آن حمایت نکرد. اما اوایل مرداد ماه امسال خبر رسید که پخش کننده آلمانی Match Factory حق پخش جهانی فیلم را خریداری کرده است و فیلم مرتکب تخلف سوم شد و بدون اخذ پروانه نمایش حق پخش جهانی خود را واگذار کرد و با حضور در جشنواره ونیز {بدون اخذ پروانه نمایش} سومین تخلف را برادران جلیلوند{تهیه‌کننده و کارگردان} در کارنامه خود ثبت کردند.
به نظر می‌رسد با نمایش فیلم در ونیز و افشای محتوای امنیتی - سیاسی آن حواشی مشابه برادران لیلا در مورد فیلم برادران جلیلوند تکرار شود.
شورای پروانه نمایش و سازمان سینمایی
سازمان سینمایی فعلی متهم به تندروی و ممنوع‌الکاری است شاید به این دلیل که طاقت نادیده گرفتن ضوابط، قواعد و آیین‌نامه‌هایش را ندارد. به همین دلیل در برخورد با سینماگران مسیر تساهل و تسامح را نادیده می‌گیرد و تصمیم گیری درباره برادران جلیلوند و نادیده گرفتن پروانه نمایش دوباره فضای سینما را ملتهب‌تر می‌کند، اما مقصر این فضای دگرگون شده، سازمان سینمایی نیست و نوک پیکان انتقادات متوجه عوامل سازنده علی الخصوص تهیه کننده فیلم است. در مورد خاص برادران لیلا پروانه با اینکه به نظر می‌رسد برخی سازندگان مشمول تصمیماتی شده‌اند اما تهیه کننده ادعاهای دیگری را مطرح کرد و مشمول تصمیمات سازمان سینمایی نشد.
بیشتر بخوانید:
پوست اندازی وحید جلیلوند از یک مجری - مداح تلویزیونی به یک فعال سیاسی
وحید جلیلوند به واسطه سیمای ملی، اجرای کلیشه‌ای همان برنامه‌های مذهبی را بر عهده داشت که مجری باید در مقابل دوربین گاهی اشعار مذهبی بخواند و گاهی هم در مقابل دوربین اشک بریزد.
جلیلوند در قالب برنامه‌های مذهبی به چهره‌ای شناخته شده‌ای تبدیل شد و اشک‌ریختن‌ها و منقلب شدن های مکرر او در برنامه های مذهبی دامنه معرفی او را گسترش داد تا اینکه برای حضور در نقش نخست فیلم توقیف شده زمهریر در نقش «سیدعلی» فرمانده جنگ و غیاث‌الدین سریال نردبام آسمان انتخاب شد.
او در مدت کوتاهی تغییر موقعیت داد و با حمایت حامد عنقا و احسان علیخانی وارد عرصه کارگردانی شد و با حمایت‌های رسانه‌های محافظه‌کار به موقعیت متوسطی در سینما دست پیدا کرد. اما جلیلوند در سینمایی که زیرساخت رفتاری مخملباف حاکم است و با توبه نصوح آغاز می‌شود و به نوبت عاشقی می‌انجامد، مجری اشعار مذهبی سابق سیما مثل تمامی چهره‌های مشابه تغییر وضعیت داد و از موقعیت دکتر جکیل به کالبد مستر هاید پرید.
سینمای ایران بهشت مخملباف‌ها
نمونه این تغییر موقعیت او را در نسبت با تعیین موضع برنامه هفت جستجو کرد. برنامه هفت در دوران که افخمی آنرا اجرا می‌کرد رپرتاژهای مناسبی را برای فیلم تهیه و پخش کرد و خودش در میزانسن متفاوتی میزبان عوامل فیلم بود.
نمایی از رپرتاژ برنامه هفت با اجرای بهروز افخمی برای فیلم چهارشنبه 19 اردیبهشت
اما جلیلوند حین دریافت سیمرغ بهترین کارگردانی برای فیلم «بدون تاریخ بدون امضاء» در مقابل مهمترین برنامه حامی فیلم قبلی‌اش موضع گرفت و گفت من مانند سایرین حرف‌های تلخی داشتم؛ افخمی، فراستی و برنامه هفت تلاش کردید بین ما انشقاق ایجاد کنید، اما من مهدویان را دوست دارم. برای خانم درخشنده و آقای داوودنژاد تا کمر خم می شوم. رامبد عاشقتم. تلاش کردند که ما با یکدیگر قهر کنیم، ما همدیگر را دوست داریم، یکدیگر را در آغوش می‌کشیم و به پیشکسوت‌هایمان احترام می‌گذاریم. ما همدیگر را دوست داریم اما شما (رسانه ملی!، فراستی و افخمی) سعی کردید میان ما فاصله بیندازید.
حضور سحر احمدپور بازیگر محجبه چهارشنبه 19 اردیبهشت در کنار نیکی کریمی بازیگر این فیلم بسیار مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت
جلیلوند در یک دوره مسیر موفقیتش را با آوردن بازیگر محجبه در فیلم چهارشنبه 19 اردیبهشت تسهیل کرد و مورد توجه به رسانه‌های محافظه‌کار قرار گرفت و هم اکنون برای جای گرفتن در آغوش آلبرتو باربارا {دبیر جشنواره ونیز} فیلم ضد امنیتی «شب، داخلی، دیوار» را با پس زمینه موضوع آبان 98 بدون اخذ پروانه نمایش روانه فستیوال ونیز کرده است. وحید جلیلوند از نخستین افرادی است که در آبان 1398 در مقابل دوربین بیانیه‌ای را با عنوان تفنگت را زمین بگذار را قرائت کرد و بعدها این ویدئو پس از فاجعه متروپل به سرمشق بیانیه‌ای جمعی تبدیل شد.
زمزمه و شایعه مهاجرت پس از نمایش این فیلم در ونیز مطرح است و عدم تعامل با سازمان سینمایی در عدم اخذ پروانه نمایش این شایعات را تقویت می‌کند، چون اعضای شورای پروانه نمایش فعلی در مقابل قانون‌گریزی عوامل این اثر واکنش نشان خواهند داد و سازمان سینمایی را در اخذ هر تصمیمی می‌توان محق برشمرد.
