سهیل عباسی - کارشناس تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : با فرا رسیدن فصل بهار طبیعت بی‌جان با تمام وجود از خواب زمستانی برمی‌خیزد و با تغییراتی موجب زندگی تازه می‌شود. چه زیبا است که با الهام از طبیعت ما انسان‌ها هم تغییراتی را که لازمه بهبود زندگی ما هستند در خود به وجود بیاوریم. تغییر غذا و رژیم غذایی از آن جمله تغییراتی است که اگر به‌درستی صورت بگیرد همواره می‌تواند زندگی را از یکنواختی بیرون و به فرد سلامتی عطا کند.
آنچه که ایام تعطیلات نوروز را متمایز می‌کند...
شرایطی که موجب تمایز این ایام می‌شود مانند مسافرت‌ها، دیدوبازدیدها، مهمانی‌ها و از همه مهم‌تر دعوت‌های شام و ناهار، شرایط ویژه‌ای را به وجود می‌آورند که توجه بیشتر و اهتمام بزرگ‌تری را برای حفظ سلامتی می‌طلبد. این توجه و پایش وضعیت غذایی فرد در افراد خاص که با مشکل بخصوصی مواجه هستند مانند بیماران قلبی اهمیتی دوچندان می‌یابد. در تعطیلات نوروز باید به مسائل زیر توجه نمود:
بیشتر بخوانید:
مسافرت
در مسافرت چون اغلب وقت و شرایط لازم برای آشپزی پیش نمی‌آید، مصرف فست فودها و غذاهای رستورانی افزایش می‌یابد. این غذاها معمولاً حاوی نمک و روغن زیاد و آن هم از نوع اشباع هستند که می‌تواند رژیم این بیماران را تهدید کند. همیشه تاکید متخصصان تغذیه بر این بوده است که در صورت امکان قبل از سفر غذای مناسب را در خانه تهیه و در طول سفر مصرف کنید، البته به یاد داشته باشید که غذا خوردن همواره یکی از لذت‌های زندگی می‌باشد و هرچند مدت یکبار با حضور خانواده لذت غذا خوردن در یک رستوران مورد اطمینان را به خودتان هدیه کنید، اما به یاد داشته باشید همیشه توصیه به مصرف غذای خانگی است.
شیرینی...
شیرینی جزء جدایی‌ناپذیر سفره‌های هفت‌سین است. این شیرینی‌ها را از خیلی پرکالری (شیرینی‌های تر) تا شیرینی‌های کم‌کالری‌تر و حتی شیرینی‌های رژیمی دسته بندی می‌کنند. در تولید شیرینی‌ها و بخصوص شیرینی‌های تر مقدار زیادی روغن آن هم از نوع اشباع به کار رفته و در طی پختن و آماده شدن هم مستعد تولید اسید چرب ترانس می‌شوند. دریافت چربی‌های اشباع باید به روزانه 10 درصد کل انرژی محدود شود، یعنی اگر فردی مجاز به دریافت روزانه 2500 کیلوکالری انرژی می‌باشد، توصیه بر این است که حداکثر 250 کیلوکالری انرژی از چربی‌های اشباع دریافت کند که اگر بخواهیم بر طبق واحد‌های غذایی تعریف شده در هرم‌های غذایی عمل کنیم، این مقدار را از گروه گوشت‌ها و لبنیات دریافت می‌کنیم و عملاً سهمی برای دریافت از شیرینی‌ها نمی‌ماند. چربی‌های اشباع و ترانس برای افرادی که در معرض چاقی، بیماری‌های ایسکمیک قلبی، گرفتگی آئورت و... قرار دارند، عامل خطر می‌باشند. سعی کنید دریافت این گروه را با شدت و جدیت بیشتری محدود کنید.
بیشتر بخوانید:
آب نبات و شکلات...
این اجزای ریز سفره‌های هفت‌سین که رنگارنگ و متنوع هستند، برخلاف ظاهر قشنگ خود می‌توانند در طی این تعطیلات نسبتاً بلند مشکلات زیادی به وجود آورند، از جمله اینکه حاوی انرژی زیادی هستند و می‌توانند موجب سیری کاذب شوند و مانند شیرینی‌ها از قندهای ساده و چربی‌های اشباع برای آماده کردن آنها استفاده می‌شود و بخصوص در شکلات سهم عمده‌ای از حجم آن از چربی‌ها تشکیل شده است. درست مثل چربی‌های اشباع، سهم قندهای ساده هم در تولید انرژی چیزی حدود 10 درصد کل انرژی روزانه است، بر طبق مثال بالا این یعنی 250 کیلوکالری که معادل تقریباً 60-65 گرم از انواع قند، شکر، عسل، خرما و معادل‌های آنها می‌باشد، بنابراین باید مراقب دریافت این مواد هم بود...
بیشتر بخوانید:
آجیل‌ها و مغزها...
یک پای ثابت دیگر این سفره‌های هفت‌سین مغزها و یا به اصطلاح آجیل‌ها می‌باشند، آجیل شامل بادام، بادام‌زمینی، پسته، فندق، انواع تخمه‌ها، گردو و... از منابع غنی روغن‌های تک غیر اشباع و چند غیراشباع می‌باشند که برای سلامت قلب و عروق و حفظ کارکرد درست بدن الزامی می‌باشند. این روغن‌ها درست برعکس روغن‌های اشباع و ترانس عمل می‌کنند، HDL را افزایش و LDL و TC (کلسترول مجموع) را کاهش می‌دهند که همه این موارد باعث ارتقای سلامت فرد می‌شوند، البته توجه به این نکته ضروری می‌باشد که امروزه آجیل‌های بوداده و نمکی شده خیلی بیشتر از آجیل خام در دسترس می‌باشد و این یعنی تبدیل این مواد خوراکی مفید به عامل فشار خون و منابع اسیدهای چرب ترانس (روغن‌های موجود در این آجیل‌ها در اثر بودادن و حرارت زیاد تبدیل به اسیدهای چرب ترانس می‌شوند). سعی کنید مصرف این گروه هم با اینکه خاصیت‌های فراوانی دارد، به روزانه 50-100 گرم (یک کف دست) محدود شوند، علت آن هم انرژی بسیار بالای این گروه می‌باشد. یک نکته دیگر هم که باید در مصرف این گروه رعایت کرد، این است که اولویت مصرف با انواع خام آنها می‌باشد.
بیشتربخوانید:
میوه‌ها...
شاید سالم‌ترین و یکی از با ارزش‌ترین اجزای سبد غذایی میوه‌ها باشند. میوه‌های گوناگون با رنگ‌های زیبای متنوع همانطور که به چشم خوش می‌آیند، نوید‌بخش یک زندگی سالم و به دور از کسالت و بیماری برای ما هستند. میوه‌ها با وجود منابع غنی آنتی‌اکسیدانی و ویتامینی خود، به سلامت نه تنها قلب و رگ‌ها، بلکه سایر اعضا و اندام‌های بدن کمک می‌کنند. میوه‌ها به علت نقش ضروری‌شان در سلامت، از اجزای اصلی و ضروری رژیم می‌باشند و برای افراد عادی با فعالیت بدنی و استرس زندگی نرمال روزانه 3-4 واحد میوه مورد نیاز می‌باشد. در نوروز و تعطیلات به میزبانی که کلی برای شامی که ما را دعوت کرده است زحمت کشیده، بهتر است به جای شیرینی و شکلات، میوه و گل هدیه ببریم! مهم نیست اگر دیگران فکر کنند ما بی‌سلیقه هستیم، مهم این است که به فکر سلامت دوستانمان بوده‌ایم. با این حال مصرف این گروه هم نباید از حد مورد نیاز بیشتر شود...