بورس میزبان ریسک‌های متعدد
اغلب تحلیلگران بر این باورند که پیش‌بینی بازار سهام بیش از پیش سخت شده و دنبال‌کردن فضای سیاسی و اقتصادی توجه اغلب سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده‌است، اما پایین‌بودن حجم معاملات چالشی است که همواره بازار با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، چراکه کمبود جریان پول و نقدینگی در بازار باعث‌شده تا چرخش پول تنها میان تعداد محدودی از نمادهای بازار رونق بگیرد. همان‌طور که در جریان معاملات هفته گذشته نیز جریان نقدینگی تنها در چند سهم محدود از گروه خودرویی‌ها دست به‌دست شد و اغلب این نمادها مورد‌توجه بازار بودند.
این در حالی است که می‌توان گفت این چالش اغلب ناشی از همان فضای ترس و تردیدی است که همواره بر سر معاملات سایه انداخته است. تحکیم چنین شرایطی در بازار چنان معاملات را تحت‌تاثیر قرار داده که همین حس ترس و تردید در بین سهامداران مانع از ورود جریان پول قوی به بازار می‌شود، اما به‌طور کلی زمانی‌که سرمایه‌گذاران بپذیرند که بازار سهام از لحاظ قیمتی در سطح ارزنده‌ای قرار دارد و ریسک بازار نیز هرچه باشد افت قابل‌توجهی در انتظار سهام بورسی نیست، به‌تدریج جریان پول راکدی که بیرون از بازار بلاتکلیف است، راهی بازار شده و احتمالا سرمایه‌گذاران با شناسایی سهام ارزنده اقدام به خرید خواهند کرد.
ذکر این نکته لازم است که بازار سهام این روزها میزبان گزارش عملکرد ماهانه شرکت‌ها است. گزارش‌هایی که در دل آن تحولات افزایش نرخ ارز و اتفاقات بورس‌کالا و مواردی از این دست دیده می‌شود. از طرفی در شرایط کنونی گزارش‌های ماهانه احتمالا می‌توانند به حفظ قیمت‌ها و کف‌سازی برخی از سطوح قیمتی که فضای تردید را برای برخی سهامداران به‌وجود آورده‌‌‌‌‌‌اند، کمک‌کرده و آنها را از تحولات ارزندگی قیمت مطمئن سازد، ضمن اینکه همزمان با انتشار گزارش‌های ماهانه همواره این چشم‌انداز روشن سودآوری و سود‌سازی شرکت‌هاست که تقویت شده و در فضایی که بازار کمی از ریسک فاصله بگیرد و به‌دنبال برگشت باشد، تحولات گزارش‌های ماهانه ابزار خوبی برای تحلیلگران در بازار خواهد بود، از این‌رو می‌توان گفت این موضوع احتمالا موجبات کف‌سازی و کم‌ریسک کردن معاملات بازار را فراهم خواهد کرد.
درحالی‌که بازار سهام از ابتدای هفته گذشته تحت‌تاثیر ریسک‌های متعدد نسبتا منفی ظاهر شد، به‌طوری‌که ریسک معاملات علاوه‌بر تحولات ارزی و بودجه‌ای، تحت‌تاثیر سه عامل ریسک‌های سیاسی داخلی، تحولات سیاسی بین‌المللی و روند معاملات بازارهای جهانی تا حد زیادی افزایش یافت. در شرایط کنونی به‌نظر می‌رسد که تشدید برخی ناآرامی‌های سیاسی می‌تواند بر اذهان فعالان بازار سهام اثر بگذارد. این موضوع و پیچیدگی‌های آن موجب افزایش ریسک بازار در فضای کنونی شده و با خارج‌شدن وضعیت از کنترل، احتمالا تبعات آن آواری است که بر سر اقتصاد و بالطبع بازار سرمایه خراب خواهد شد. عامل دوم تحولات سیاسی بین‌المللی است که خود را در صدور قطعنامه‌های متعدد علیه ایران به‌خصوص قطعنامه آژانس نشان داد که این تحولات همواره موجب افزایش ریسک‌های سیاسی و سیستماتیک بازار می‌شوند. عامل سوم هم که به‌نظر می‌رسد برای فعالان بازار اهمیت بیشتری دارد، روند معاملات بازارهای جهانی بوده که به شکل جدی‌تری خود را در معاملات بازار نشان می‌دهد. ضمن اینکه تحولات سیاسی همواره موجب افزایش و تقویت نرخ ارز شده و سپس در مرحله بعدی حرکت بازار سهام را رقم می‌زند. از طرفی گمانه‌زنی‌ها حاکی از آن است که احتمالا سرعت رشد دلار نیما افزایش خواهد یافت و با افزایش تدریجی این نرخ طی هفته‌ها و ماه‌های پیش‌رو به‌نظر می‌رسد تا پایان سال دلار نیما سطوح بالاتری را لمس کند و علاوه‌بر این، انتظار می‌رود این روند افزایشی سال‌بعد نیز ادامه داشته باشد. این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که با افزایش احتمالی نرخ دلار نیمایی، درآمد بسیاری از شرکت‌های بورسی تحت‌تاثیر قرار گرفته و احتمالا بازار روند صعودی دیگری را پیش‌روی خود داشته باشد.
بازار سهام در هفته‌ای که گذشت
در جریان معاملات هفته گذشته برآیند معاملات بازار سهام با کاهش 24/ 0درصدی همراه شد. بازدهی نماگر هم‌وزن بازار نیز در مدت زمان یادشده حدود 45/ 1درصد افزایش داشته است؛ این در حالی است که مجموع ارزش معاملات خرد سهام در هفته گذشته به‌طور میانگین رقم دو‌هزار و 185میلیارد تومان را به‌ثبت رساند که کمترین مقدار مربوط به آخرین روز معاملاتی هفته بود که ارزش معاملات خرد سهام در سطح هزار و 917میلیارد‌تومان قرار گرفت، ضمن اینکه در ادامه روند خروج سرمایه از بورس تهران به‌طور میانگین روزانه حدود 116میلیارد‌تومان نقدینگی از بازار خارج شد.
در نگاهی دقیق‌تر در جریان روند رکودی بازار سرمایه، طی معاملات هفته اخیر گروه «فرآورده‌های نفتی» بیش از 344میلیارد‌تومان و صنعت «فلزات اساسی» با خروج پول حدود 153میلیارد‌تومانی بیشترین خروج سرمایه حقیقی درمیان صنایع را داشتند، ضمن اینکه گروه «خودرو و ساخت قطعات» با ورود سرمایه حقیقی همراه شد و با جذب نقدینگی بیش از 126میلیارد‌تومانی در صدرجدول ورود نقدینگی صنایع قرار گرفت. به تفکیک نمادهای معاملاتی نیز طی دادوستدهای هفته گذشته بازار سرمایه «شپنا» با خروج بیش از 51میلیارد‌تومان در صدر خروج نقدینگی بورس هفته اخیر قرار گرفت، پس از آن «حکشتی» با خروج بیش از 121میلیارد تومانی در رده دوم خروج نقدینگی از نمادهای معامله‌شده بورس تهران قرار گرفت و در مرتبه بعدی جدول نیز «شتران» با خروج حدود 3/ 35میلیارد‌تومانی بیشترین خروج سرمایه در هفته گذشته را به‌نام خود به‌ثبت رساند؛ این در حالی است که نمادهای «وبانک» و «خساپا» به ترتیب با ورود پول حدود 111میلیارد‌تومان و حدود 100میلیارد‌تومان همراه شدند و در صدرجدول جذب سرمایه حقیقی‌‌‌‌‌‌ها در هفته گذشته قرارگرفتند.
در نگاهی دقیق‌تر بازار سهام اولین روز معاملاتی هفته قبل را در ادامه روند کاهشی هفته قبل‌تر در مدار منفی باقی‌ماند و نماگر اصلی بازار در این روز با کاهش 44/ 1 درصدی، کار خود را در سطح یک‌میلیون و 393هزار واحد به پایان رساند. همچنین ارزش معاملات خرد در این روز به میزان دو‌هزار و 222میلیارد‌تومان رقم خورد. در این میان برای هشتمین روز متوالی خروج نقدینگی حقیقی به ارزش 580میلیارد‌تومان را از این بازار شاهد بودیم. این مهم در حالی است که شدت خروج در روز یادشده نسبت به روزهای گذشته افزایش‌یافته به‌طوری که برای چهارمین‌مرتبه در آبان ماه رقمی بالغ بر 500میلیارد‌تومان خروج نقدینگی حقیقی از بازار به‌ثبت رسیده‌است.
نماگر اصلی تالار شیشه‌ای پس از افت شدید 44/ 1درصدی در نخستین روز معاملاتی هفته، روز یکشنبه اندکی از کاهش اخیر را معادل 82/ 0درصد جبران کرد. به این ترتیب شاخص کل روز یکشنبه هفته گذشته با افزایش بیش از 11هزار واحد مجددا به ابر کانال 4/ 1 میلیون واحد قدم گذاشت و کار خود را در سطح یک میلیون و 404هزار واحد به پایان رساند. علاوه‌بر این شاخص هم‌وزن در روز یادشده رشد بیشتری نسبت به دیگر نماگرهای بازار داشت. همچنین بورس تهران پس از 9 روز متوالی خروج پول حقیقی‌های بازار، در این روز شاهد ورود پول 180میلیارد‌تومانی سرمایه‌گذاران خرد بود. بازار سهام در روز بعدی نیز بر مدار صعودی باقی‌ماند. نماگر اصلی بازار در روز دوشنبه نیز با رشد 32/ 0درصدی همراه شد و کار خود را در سطح یک‌میلیون و 409هزار واحد به پایان رساند. در این میان ارزش معاملات خرد به میزان دو‌هزار و 557 میلیارد‌تومان بوده‌است. گفتنی است که با وجود ورود پول حقیقی در روز یکشنبه به میزان 180 میلیارد‌تومان، اما این روند پایدار نماند و در جریان معاملات روز دوشنبه به میزان 165 میلیارد‌تومان خروج پول حقیقی از بازار صورت گرفت.
در ادامه روند معاملاتی هفته گذشته، شاخص‌کل بورس اوراق‌بهادار تهران طی معاملات روز سه‌شنبه نیز در ساعات ابتدایی بازار با افت سپری کرد، اما این روند در ساعات پایانی بازار متعادل شد و بخش اندکی از کاهش مذکور را جبران کرد. بر این اساس نماگر اصلی بورس سه‌شنبه با عقب‌نشینی 07/ 0درصدی در سطح یک‌میلیون و 407هزار واحد به‌کار خود پایان داد، اما در این میان شاخص‌کل هم وزن، در روز یاد شده با رشد 25/ 0درصد همراه بود. علاوه‌بر این حقیقی‌های بازار در این روز توانستند خالص خریدی مثبت معادل 16میلیارد‌تومان را که کمترین مقدار ورود پول سرمایه‌گذاران خرد از 24مرداد سال‌جاری بود به‌ثبت برسانند. نهایتا در روز چهارشنبه نماگر اصلی بازار با افزایش 18/ 0درصدی معادل دو‌هزار و 533 واحد افزایش داشت و در سطح یک‌میلیون و 410هزار واحد قرار گرفت. نماگر هم‌وزن بازار نیز همگام با شاخص‌کل با رشد 45/ 0درصدی در سطح 407هزار واحد قرار گرفت، ضمن اینکه در روز چهارشنبه مجموع ارزش معاملات خرد سهام مجددا در سطحی کمتر از دو‌هزار میلیارد‌تومان قرار گرفت و در رقم هزار و 917میلیارد تومان قرار گرفت.