کاخ دیوکلتیان (Diocletian’s Palace) به لطف داشتن موقعیتی عالی در کنار بندر، یکی از باشکوه‌ترین سازه‌های باستانی روم به جامانده تا به امروز به شمار می‌رود و از جمله بهترین جاهای دیدنی شهر اسپلیت (Split) در کرواسی محسوب می‌شود. در ادامه همراه با ما باشید.
اینجا نه یک قصر و نه یک موزه است و در اصل می‌توان آن را قلب تپنده و سرزنده شهر دانست که خیابان‌های هزارتوی آن مملو از مردم، بارها، مغازه‌ها و رستوران‌ها است. البته در میان شلوغی تفرجگاه ساحلی اسپلیت به راحتی نمی‌توان به تماشای کاخ دیوکلتیان نشست اما با اندکی دقت، حتما از تماشای این کاخ زیبا لذت خواهید برد.
طاق‌ها و ستون‌های اصلی کاخ به راحتی در بالای مغازه‌ها و رستوران‌ها قابل تشخیص هستند و این در حالی است که در پایه دیوارها، آب‌های دریا به سنگ‌ها برخورد می‌کنند و منظره‌ای تماشایی و خارق‌العاده را شکل داده‌اند. همین منظره‌های زیبا نیز دلیلی هستند که دیوکلتیان کاخ خودش را به سمت جنوبی و مشرف به دریا ساخته است.
تاریخچه کاخ دیوکلتیان
بنای اصلی کاخ به عنوان ترکیبی از اقامتگاه امپراتوری، قلعه نظامی و شهری مستحکم ساخته شده و در طول هزار ساله خودش نیز مدام بخش‌هایی دیگری به آن افزوده شده و تغییراتی جذاب و تماشایی در آن صورت گرفته است.
دیوکلتیان اولین امپراتور روم بود که به صورت داوطلبانه از سلطنت کنار رفت، دستور ساخت این کاخ باشکوه را صادر کرد تا برای بازنشستگی خودش در سال 305 پس از میلاد آماده باشد. از سنگ سفید براقی که از جزیره براچ (Brač) به اینجا منتقل شده بود، در ساخت این کاخ استفاده شده و ساخت آن نیز 10 سال به طول انجامید. در این کاخ از هیچ هزینه‌ای دریغ نشده و سنگ‌های مرمر از ایتالیا و یونان و همچنین ستون‌ها و 12 مجسمه از مصر در آن به کار گرفته شدند.
دیوارها و دروازه‌های کاخ دیوکلتیان
هر کدام از دیوارهای کاخ دروازه‌ای در مرکز خود دارند که به نام یک فلز نام‌گذاری شده‌اند و شامل دروازه طلایی در بخش شمالی، دروازه برنزی در بخش جنوبی، دروازه نقره‌ای در بخش شرقی و دروازه آهنین در بخش غربی است. در گذشته دروازه برنزی مستقیما از سمت دریا به زیرزمین‌های کاخ باز می‌شد و همین نیز این امکان را به آن‌ها می‌داد تا کالاها را مستقیما از کشتی به انبارها منتقل کنند.
با این حال، امروزه این دروازه به عنوان راه ورودی اصلی به کاخ از سمت ریوا (Riva) است. بین دروازه شرقی و غربی نیز جاده مستقیمی وجود دارد که به نام Krešimirova یا Decumanus شناخته می‌شود. این جاده اقامتگاه امپراتوری در بخش جنوبی را از اتاق‌های دولتی و معابد در سمت شمالی که زمانی توسط سربازان و خدمتکاران مورد استفاده قرار می‌گرفتند، جدا می‌کند.
زیرساخت کاخ دیوکلتیان
در حالی که بخش مرکزی زیربنای کاخ در حال حاضر یک گذرگاه اصلی با غرفه‌های سوغاتی در هر کدام از سمت‌هایش است، برای ورود به اتاق‌های آن باید هزینه پرداخت کرد. البته این اتاق‌ها اکثرا خالی هستند اما در برخی از آن‌ها تابوت‌ها یا ستون‌های عجیب و غریبی به چشم می‌خورد که گشت و گذار در میان این راهروهای قدیمی را بسیار جالب‌توجه و دلهره‌آور می‌کند و ارزش پرداخت هزینه بیشتر را دارد. لازم به ذکر است که برخی از صحنه‌های سریال بازی تاج و تخت (Game of Thrones) در اینجا فیلمبرداری شده است.
کلیسای جامع سنت دومنیوس و معبد ژوپیتر
کلیسای جامع سنت دومنیوس (Cathedral of St Domnius) که به صورت هشت ضلعی است، یکی از بهترین بناهای حفظ شده از روم باستان به شمار می‌رود و هنوز هم پابرجا است. این بنا به عنوان مقبره‌ای برای دیوکلتیان ساخته شد که در سال 311 پس از میلاد در اینجا دفن شد. نمای بیرونی ساختمان توسط ردیفی از 24 ستون احاطه شده است. برج ناقوس رومی و بلند نیز بعدا به این سازه اضافه شد، برجی که در بین قرن‌های 13 تا16 میلادی ساخته شده بود و در سال 1908 میلادی نیز پس از فروپاشی، بازسازی شده بود.
معبد ژوپیتر یا مشتری (Temple of Jupiter) که امروزه تعمیدگاه کلیسای جامع محسوب می‌شود، معبدی از روم باستان به شمار می‌رود که به پادشاه خدایان اختصاص داشت. هنوز هم سقف طاق‌دار و خط‌کشی‌های تزئینی اصلی این بنا دست نخورده باقی ماندند اما به جای مجسمه ژوپیتر، مجسمه‌ای برنزی از سنت جان باپتیست قرار گرفته است.
علاوه بر بازدید از کلیسای جامع می‌توان با همان بلیط ورودی از سردابه، خزانه و محل غسل تعمید یا همان معبد ژوپیتر نیز بازدید کرد. با این حال، کسانی که اشتیاق بالا رفتن به بالای برج ناقوس را دارند، باید بلیط جداگانه‌ای تهیه کنند.
کاخ دیوکلتیان در دوران امروزی
امروزه 220 ساختمان درون محدود کاخ دیوکلتیان وجود دارد که در آن‌ها بیش از سه هزار نفر زندگی می‌کنند یا مشغول کسب و کار هستند. در خیابان‌های باریک اینجا راهروها و حیاط‌های مخفی متعددی به چشم می‌خورد که بعضی از آن‌ها متروکه و خوفناک و برخی دیگر پر از بارها و کافه‌های زیبا هستند.