به قلم : دکتر بهرام اشراقی - فوق تخصص جراحی پلاستیک و ترمیمی چشم
تحریریه زندگی آنلاین : انسداد مجرای اشکی یک مشکل رایج بین کودکان است به‌گونه‌ای که در آمریکا حدود 20 درصد کودکان با مجرای اشکی مسدود به دنیا می‌آیند. انسداد مجرای اشکی در بسیاری از کودکان به‌صورت خودبه‌خود و باگذشت زمان برطرف می‌شود و در کودکانی که به‌صورت خودبه‌خود برطرف نشود از روش‌های درمانی مختلفی می‌توان استفاده کرد که به‌صورت عمومی روش‌هایی ایمن هستند و کودکان به‌خوبی به این روش‌های درمانی پاسخ می‌دهند.
بیشتربخوانید:
انسداد مجرای اشکی چیست؟
اشک ابتدا در غدد اشکی تولید می‌شود. این غدد در بالای چشم‌های افراد و در ناحیه‌ی دور از بینی در پلک فوقانی قرار دارند. پس‌ازاینکه اشک تولید شد از لبه‌ی پلک‌ها جاری‌شده و پس‌ازاینکه سطح چشم را مرطوب کرد از طریق دو روزنه‌ی کوچک وارد مسیرها یا کانال‌های اشکی شده و به کیسه‌ی اشکی راه پیدا می‌کند. اشک تجمع یافته در کیسه‌ی اشکی از طریق مجرای اشکی که ساختاری استخوانی دارد به بینی وارد می‌شود. بسته شدن این مسیر را انسداد مجرای اشکی گوییم. انسداد مجرای اشکی منجر می‌شود تا مسیر اشکی با مایعات پرشده و ورم کند و باگذشت زمان ملتهب شده و در برخی موارد عفونت مجرای اشکی ایجاد می‌شود. اگرچه انسداد مجرای اشکی بیشتر در کودکان ایجاد می‌شود اما در سنین دیگر نیز احتمال ایجاد آن وجود دارد. انسداد مجرای اشکی در کودکان به‌ندرت بر روی بینایی کودکان تأثیر دارد و به‌صورت معمول بینایی آن‌ها را تحت تأثیر قرار نداده و تأثیر بلندمدت ایجاد نمی‌کند.
علائم انسداد مجرای اشکی در کودکان چیست؟
درصورتی‌که کودکی دچار انسداد مجرای اشکی شود ممکن است علائم زیر ایجاد شوند:
اشک ریزش بیش‌ازحد طبیعی. این علامت حتی درزمانی که کودک گریه می‌کند نیز مشهود است و اشک چشمان کودک در هنگام گریه بیشتر از گریه در حالت طبیعی و مجرای اشکی باز است. همچنین این نشانه در هنگام سرماخوردگی کودک، حضور در هوای سرد یا وزش باد تشدید می‌شود.
بیشتربخوانید:
ایجاد پوسته‌های خشک بر روی پلک‌ها
خارج شدن موادی مخاطی از چشم که بسته به محل انسداد مجرای اشکی ممکن است تر (همراه با اشک) باشد. در این حالت فشار گوشه‌ی داخلی پلک پایین ممکن است ترشح این مواد را بیشتر کند.
قرمزی و خارش چشم‌ها یا پلک‌ها که با مالش بیش‌ازحد کودک همراه است
معمولاً در کودکانی که با انسداد مجرای اشکی به دنیا می‌آیند این علائم از زمان تولد تا هفته‌ی دوازدهم پس از تولد بروز می‌کنند. بااین‌حال ممکن است کودکانی نیز دچار انسداد مجرای اشکی باشند و هیچ‌یک از علائم را نشان ندهند. در این حالت والدین زمانی وجود مشکل را متوجه می‌شوند که مجرای اشکی عفونت کرده باشد. عفونت زمانی ایجاد می‌شود که میکروب‌ها در مجرای مسدود شده انباشته‌شده و رشد می‌کنند. در این حالت علائم عفونت مجرای اشکی شامل موارد زیر خواهد بود:
وجود مخاط زرد یا سبز که از چشم‌ها خالی می‌شود
قرمزی چشم‌ها
ورم پلک‌ها
بیشتربخوانید:
چه زمانی باید برای درمان انسداد مجرای اشکی کودکان به پزشک مراجعه کرد؟
همان‌گونه که اشاره شد معمولاً انسداد مجرای اشکی ناراحتی چندانی در کودک ایجاد نمی‌کند. بااین‌حال ممکن است مشکلات جدی‌تری مانند عفونت در اثر انسداد مجرای اشکی ایجادشده باشند. درصورتی‌که علائم زیر در نوزاد وجود داشته باشند لازم است به پزشک مراجعه شود:
چشمان کودک به قرمز شده باشند.
توده‌ی سفتی در بخش داخلی پلک احساس شود.
پلک کودک قرمز و متورم باشد.
علائمی همچون حساسیت به نور ایجاد شود.
کودک سعی کند تا چشمان خود را به‌صورت مداوم به هم بفشارد تا بسته بمانند.
ترشحات سبزرنگ از چشمان کودک خارج شوند.
مجرای اشکی کودک پس از گذشت یک سال از تولد بسته باقی‌مانده باشد.
علائم باز شدن مجرای اشکی نوزادان چیست؟
علامت اصلی باز شدن مجرای مسدود اشکی کودکان در حقیقت رفع علائم انسداد است؛ به این معنی که اشک ریزش چشم‌ها از بین رفته و کودک چشمان خود را به هم نمی‌فشارد، ترشحات چشمی به‌طور کامل برطرف شده و ورم و قرمزی پلک‌ها از بین می‌رود.
روش‌های خانگی برای باز کردن مجرای اشکی کودکان چیست؟
اگرچه انسداد مجرای اشکی معمولاً به‌صورت خودبه‌خودی رفع می‌شود بااین‌حال روش‌های مختلفی وجود دارند که می‌توانند این روند را تسریع کنند. ازجمله‌ی این روش‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
کمپرس آب گرم (به صورتی که پوست کودک اذیت نشود)
ماساژ
قطره‌های چشمی