سفر در سردترین زمستان سالهای اخیر شاید یکی از متفاوتترین سفرها طی چندسال گذشته باشد که تو را با چالشهای غیرقابل پیشبینی مواجه میکند. تا آنجا که حتی شاهد تلاقی کویر با برف باشی و با صحنهای مواجه شوی که شاید هر 15 سال یکبار اتفاق بیفتد. سفر به کویر زمستانی که تمام کوههای اطراف آن مملو از برف باشد و خاک روان و طلاییرنگ همیشگی کویر اینبار خیسخورده از برف شب قبل و به رنگ نسکافهای درآید و تصویری کاملا متفاوت از کویر پیش چشمان ظاهر کند. آسمانی آبیرنگ و بینظیر که ابرهای پراکنده و سفیدرنگ با اشکال مختلف به زیباترین شکل ممکن نمایان شود و کوههای سرشار از برف یک زیبایی بینظیر و غیرقابل تصوری را در جلوی چشمان به تصویر بکشد.
دلیل این تفاوت دقیقا در همین نکته است، چرا که کویر همیشه اینگونه توصیف میشود: «آفتابی تند، آسمانی کاملا آبیرنگ و بدون ابر و کوههای سنگی و شنی که از دور نمایان است، خاک روان و رملهای طلایی یا شبهایی که به ستاره چینی و نزدیکی آسمان به زمین شهرت دارد.» اما این بار شبهای کویر، آسمان ابری و بدون ستاره را به تماشا درمیآورد و سرمای تندی که کمپ زدن را تا حدودی سخت و گاهی غیرممکن میکند که منجر به پناه بردن به اقامتگاههای سنتی میشود که کاملا با بافت منطقه هماهنگ است. این شبهای سرد فرصتی را فراهم میکند تا تجربه یک شب زندگی در خانههای سنتی همبافت با طبیعت کویر را بهدست آورید. سفر به کویر مصر یکی از تفریحات زمستانی است که طی چند سال گذشته به شهرت قابلتوجهی رسیده و به یکی از مقاصد مهم گردشگری درفصول سرد تبدیل شده است، زیرا باتوجه به آب و هوای گرم و خشک کویر، سفر در فصلهای گرم تقریبا غیرممکن است.
تعطیلات سه روزهای که در بهمن ماه سه بار تکرار شد بهترین زمان برای سفر به این منطقه بینظیر است که در هر بخش آن با شگفتی جدیدی روبهرو میشوید. به کویر مصر بروید و با کوههای برفی و شنهای خیس نسکافهایرنگ و آسمان آبی پر از ابر مواجه شوید، که پیش از ورود به روستای مصر درختانی از نخل در دو طرف جاده به شکل تونلی درآمده باشند که پس از عبور از این تونل درختان نخل با مزارع سرسبزی روبهرو شوید که با ماهیت کویری گویی در تضاد است و درست لحظهای بعد تا چشم کار میکند فقط کویر است و بس. کویری که یا میتوان به شکل ماجراجویانه در آن پیادهروی کرد و چند ساعت راه رفت و حتی شب در منطقهای امن چادرها را برپا و کمپ شبانه ایجاد کرد و به تماشای ستارگان نشست یا میتوان با خودروهای سافاری توسط افراد بومی یا باگی و موتور چهارچرخ به دل کویر رفت و به تماشای آن حجم از زیبایی پرداخت. نیزار، تخت عباسی، تخت عروس و چاه سیلکون در کنار کوههایی که از دور نمایان است که اکنون برفی است و سه روستای نزدیک به کویر تصاویر شگفتانگیزی را برای بینندگان خود خلق میکند که تنها باید با چشم و از نزدیک به تماشای آن پرداخت و هیچ دوربینی قادر به ثبت آن همه زیبایی نخواهد بود.
یا میتوان به سمت روستای منحصربهفرد «گرمه» رفت که بهدلیل آب و هوای خاص منطقه قادر به پرورش درختان نخل است که در استان اصفهان تقریبا امکانپذیر نیست. شگفتی را میتوان در آنجا دید که درست درکنار درختان نخل، درختان پسته، انار و زردآلو نیز به چشم میخورند که همراه با خرما از محصولات مهم کشاورزی این روستا بهشمار میروند. تجمع این درختان و محصولات در کنار هم تا حدودی غیرممکن است که این روستا از آن برخوردار است. اما درکنار این آب و هوای ویژه و تعدد عجیب محصولات، دو چشمه درمانی این روستاست که بسیار شهرت یافته است.
چشمهای که برای درمانهای مفاصل و آرتروز شناخته میشود و چشمه ماهی که به «دکتر فیش» شهرت دارد که بیماری پوستی را درمان میکنند. از همین رو مسافران پس از رسیدن به این چشمه پاها را در آب فرومیبرند و ماهیها نیز با دهان خود ضربهای به انگشتان میزنند و عبور میکنند و این میتواند به یکی از تجربههای لذتبخش سفر تبدیل شود. بافت تاریخی این روستای چندهزار ساله، مردم بومی و شکل فروش محصولات این روستا و اقامتگاههای زیبای آن از دیگر جاذبههای گرمه بهشمار میرود که با قدم زدن در کوچه پسکوچههای آن میتوان مشاهده کرد.
همچنین در سفر سهروزه به این منطقه، بازدید از «دهکده نمکی پتاس» از خاطرهانگیزترین لحظات سفر خواهد بود که در خاطرات ثبت خواهد شد. در این منطقه توریستی شاهد تنها آبشار نمکی جهان، دریاچه نمک، رودخانه نمک، اقامتگاهها، رستورانها و کافیشاپهای نمکی خواهید بود. از این رو در این منطقه همه چیز سفید و درخشان است. آبشار نمکی موجب الماسی شدن تمام کوهی شده که از آن جریان دارد و همین امر، آن را تبدیل به منظرهای بینظیر کرده که با برخورد نور خورشید و انعکاس آن بر این کوه نمکی، همچون الماسی میدرخشد. این آبهای نمکی در رودی جریان یافته که به رنگ سبز درمیآید که با توجه به سفید بودن منطقه، تصویر خارقالعادهای را همچون تابلوی نقاشی خلق میکند. دریاچه نمک خور نیز بزرگترین دریاچه نمک فصلی ایران و یکی از بزرگترین منابع استخراج پتاس در جهان است که 2هزار کیلومتر وسعت دارد و پوشیده از اشکال پنجضلعی نمک است که به دلیل اختلاف زیاد حرارت روز و شب و شکسته شدن لایه نمک این پنجضلعی نمک تشکیل میشود.
کروکی سفر کویری تا «مصر»
تمامی این زیباییها در منطقه خور و بیابانک در شرق استان اصفهان قرار دارد که بیش از 680 کیلومتر با تهران فاصله دارد و تعطیلی سهروزه زمان مناسبی برای سفر به این منطقه منحصربهفرد است که برای سفر به این منطقه از تهران باید از سمت قم به سوی کاشان، نائین، اردکان، چوپانان، چاه ملک، فرخی و در نهایت خور رانندگی کرد که حدود 9 ساعت به طول میکشد. البته زیباییهای مسیر در روز تا حدودی از خستگی مسیر خواهد کاست. جاده آسفالت یکطرفه که از میان دشتهایی خیسخورده و گاه برفی عبور میکند و آسمانی آبی که در برخی جاها کوههای پوشیده از برف و ابرهای پراکندهای که زیبایی بینظیری به محیط بخشیده است. این تصاویر زیبا و خارقالعاده است که عشق به کویر و مناطق جنوبی را هربار بیشتر و عمیقتر میکند. البته در شب هوا بهاندازهای سرد خواهد بود که حتی به منفی 7 درجه هم خواهد رسید. از این رو، بههمراه داشتن امکانات لازم سفر و وسایل گرمایشی در این سفر سهروزه ضروری است.
درآمد مردم کویرنشین
اگرچه طی سالهای گذشته کشاورزی در این منطقه همچون تمامی مناطق یکی از اولین منابع درآمدی بهشمار میرفت اما کمبود آب و کاهش سطح قناتها تا نیمه، تا حدودی کشاورزان این منطقه را با مشکلات درآمدی مواجه کرده و محصولات در کویر به سطح چغندر و گندم کاهش یافته است. از همین رو مردم کویر با استفاده از جاذبههای گردشگری خود به سمت ارائه خدمات به گردشگران و کسب درآمد از توریسم روی آوردند و در این راستا اقدام به ساخت اقامتگاه و دیگر خدمات مربوط به این حوزه کردند و بخش عمده درآمدی خود را از این طریق کسب کردند. اما همهگیری کرونا در کنار بحران کمآبی، اقتصاد منطقه را با مشکلاتی جدی مواجه کرده است و حتی اقامتگاه مشهور روستای فرحزاد در نزدیکی کویر مصر که در جهان شهرت یافته نیز تعطیل شده است.
اما دیگر منبع درآمدی منطقه خور و بیابانک پارچه کرباس و حولهبافی است که در کارگاههای کوچک توسط محلیها و عمدتا زنان تولید میشود و بازدید از این کارگاههای کوچک و مشاهده چگونگی ساخت نخ از پنبه و تبدیل آن به پارچه یکی از جاذبههای سفر محسوب میشود. دیگر محل کسب درآمد منطقه، اقامتگاههای سنتی هماهنگ با بافت طبیعت کویر است که در همه روستاها چند اقامتگاه محلی وجود دارد که بسته به سلیقه افراد میتوان محلی را برای اسکان برگزید و دیگر سفر به کویر در کمپ و چادر خلاصه نمیشود. از همین رو، دیگر سفر به کویر، سفری کاملا ارزان بهشمار نمیرود و گردشگری به قطب اقتصادی منطقه تبدیل شده است.