تب گل رز یا بیماری ششم در کودکان

به قلم : دکتر فرناز محامدی -  متخصص کودکان و نوزادان

تحریریه زندگی آنلاین : بیماری روزئولا ازجمله بیماری‌های ویروسی است که بیشتر کودکان 2 سال تا 6 سال را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری همچنین به تام‌های بیماری ششم، اگزانتم سوبیتوم (Exanthem subitum) و روزئولا اینفانتوم (Roseola Infantum) و تب گل سرخ  نیز شناخته می‌شود. از علائم بیماری روزئولا در کودکان می‌توان به چندین روز تب شدید و شروع راش پوستی کودک یا نوزاد بعد از تب اشاره کرد. در این مقاله به علائم و نشانه‌ها ، پیشگیری و بعضی درمان‌های خانگی بیماری روزئولا در کودکان اشاره‌شده است.دو ویروس خیلی مرتبط به هم بهنام‌های HHV  نوع 6 و نوع 7 باعث بروز دانه‌های قرمز روی پوست کودک بعد از تب و ابتلا به بیماری روزئولا یا تب گل سرخ می‌شوند. این ویروس‌ها متعلق به همان خانواده‌ای می‌شوند که ویروس معروف‌تر  هرپس سیمپلکس  (HSV) در آن حضور دارد. ولی این ویروس‌ها مانند HSV باعث ایجاد زخم‌های سرد(تب‌خال) و تب‌خال‌های تناسلی نمی‌شوند.

 بیشتربخوانید:

وقتی سلامت کودک دود می‌شود

علائم و نشانه‌های بیماری روزئولا یا تب گل سرخ کدم‌اند؟

کودک یا نوزاد مبتلابه روزئولا دچار مشکلات ملایمی در بخش‌های فوقانی دستگاه تنفسی می‌شود که با تب شدید، ( بعضی مواقع بیشتر از 103 درجه فارنهایت و یا 39 درجه سانتی‌گراد) به مدت یک هفته همراه است.  در این مدت کودک یا نوزاد شما ممکن است ناآرام ، زودرنج و تحریک‌پذیر باشد، مثل قبل غذا نخورد و غده‌های لنفاوی روی گردنش متورم شوند.

پس از بروز این علائم تب شدید کودک به‌یک‌باره متوقف می‌شود و به دنبال آن دانه‌های صورتی متمایل به قرمز به‌صورت صاف و یا متورم بر روی بدن کودک نمایان می‌شوند. دانه‌های قرمز روی پوست کودک بعد از تب اولین نشانه ظاهری ابتلا به روزیولا یا تب گل سرخ می‌باشد. این دانه‌ها در اثر تماس به سفید تغییر رنگ می‌دهند. دانه‌های تکی ممکن است با هاله‌ای روشن‌تر در اطرافشان همراه باشند. این دانه‌ها معمولاً به گردن، صورت، بازو و پاهای کودک سرایت می‌کنند.

در حدود 10 تا 15 درصد کودکان مبتلابه بیماری روزئولا دچار تب شدید تشنج‌های ناشی از تب (febrile seizures) می‌شوند که ممکن است سلامت آنها را به خطر اندازد.

علائم تشنج ناشی از تب رزوئولا در کودکان عبارت‌اند از:

بیهوشی کودک

2 تا 3 دقیقه تیک و حرکات ناگهانی در بازوها، پاها و صورت کودک

از دست دادن کنترل ادرار و مدفوع کودک یا نوزاد

بیشتربخوانید:

راهکارهایی ساده برای اندازه گیری و پایین آوردن تب کودک

آیا بیماری روزئولا واگیردار است؟

بله، روزئولا واگیردار است ولی سرایت آن فقط محدود به کودکان شش ماه تا یک سال می‌باشد . این عفونت در اثر صحبت کرد، عطسه کردن و یا سرفه کردن به شکل قطره‌های ریزی در هوایی که دیگران تنفس می‌کنند منتشر می‌شود که برای سلامت اطرافیان خطرناک است. همچنین وقتی‌که این قطره‌های ریز بر روی سطوح مختلف فرود می‌آید، ممکن است کودک با آن سطوح تماس پیدا کند و بعد آن را به بینی و دهان خود ببرد، که در این صورت به روزئولا یا تب گل سرخ مبتلا خواهد شد. روزئولا زمانی که کودک یا نوزاد تب شدید دارد واگیردار است و موقعی که راش پوستی و دانه‌های قرمز روی پوست کودک بعد از تب نمایان شدند دیگر در هوا منتشر نمی‌شود.

آیا می‌توان از بیماری روزئولا جلوگیری کرد؟

هیچ روش شناخته‌شده برای جلوگیری از روزئولا یا تب گل سرخ در کودکان وجود ندارد. اما به این دلیل که بیشتر بر بچه‌های کوچک تأثیر می‌گذارد تا بزرگ‌سالان، این‌چنین تصور می‌شود که مبتلا شدن به روزئولا در دوران کودکی ممکن است باعث ایمنی پایدار بدن به این بیماری شود. احتمال ابتلای مجدد به این بیماری وجود دارد، اما زیاد شایع نیست.

روزئولا چگونه تشخیص داده می‌شود؟

برای تشخیص، پزشک سابقه پزشکی بیمار را بررسی می‌کند و معاینه‌ای انجام می‌دهد. تشخیص بیماری روزئولا معمولاً تا پایین آمدن تب و نمایان شدن راش پوستی و دانه‌های قرمز روی پوست کودک بعد از تب، کار آسانی نیست، بنابراین پزشک ممکن است آزمایش‌های دیگری هم انجام دهد تا مطمئن شود که علت تب از عفونت دیگری نبوده است.

روزئولا یا بیماری تب گل سرخ چگونه درمان می‌شود؟

بیماری روزئولا معمولاً نیازی به درمان خاصی ندارد و به‌خودی‌خود بهبود پیدا می‌کند. ولی در مواردی که نیاز به درمان دارد، بیشترین قسمت درمان را پایین آوردن تب تشکیل می‌دهد. توجه داشته باشید که درمان بیماری روزئولا توسط آنتی‌بیوتیک‌ها انجام نمی‌شود. چراکه این بیماری ویروسی است و توسط باکتری‌ها ایجاد نمی‌شود.

درمان خانگی بیماری روزئولا

استامینوفن (مانند تیلنول) یا ایبوپروفن (مانند Advil یا Motrin) می‌تواند به پایین آوردن تب کمک کند. برای درمان خانگی بیماری روزئولا هرگز به کودک مبتلابه یک بیماری ویروسی آسپرین ندهید، برای اینکه استفاده از آن در چنین مواردی با سندرم رأی همراه است که می‌تواند منجر به نارسایی کبدی و حتی مرگ شود.

بعضی از والدین برای پایین آوردن تب به تن پاشویه بچه با اسفنج اعتقاددارند. این روش، روش اثبات‌شده‌ای نیست و ممکن است موجب ناراحتی کودک شود. استفاده از حمام یخ هم اصلاً توصیه نمی‌شود. برای جبران کم‌آبی ناشی از تب کودک خود را به آشامیدن آب یخ و مایعات شفاف ترغیب کنید. شیر مادر و شیر خشک به جیران آب ازدست‌رفته کمک می‌کند.

چه موقع مراجعه به دکتر ضروری است؟

هر وقت احساس کردید کودک شما بی‌حال است، مایعات نمی‌نوشد و شیر مادر نمی‌خورد به متخصص کودکان و نوزادان مراجعه کنید. همچنین اگر کودک شما دچار تشنج شده است او را سریعاً به اورژانس اطفال برسانید. تشنج از مواردی است که در صورت عدم رسیدگی سلامت کودک شمارا به خطر خواهد انداخت.

تب روزئولا چند روز طول می‌کشد؟

تب روزئولا یا تب گل سرخ، معمولاً از 3 روز تا 7 روز طول می‌کشد و راش پوستی و دانه‌های قرمز روی پوست کودک که بعد از تب نمایان می‌شود ممکن است از چندین ساعت تا چند روز ادامه داشته باشد.