رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی سرانجام ظهر روز جمعه 12 اسفند ماه برابر با سوم مارس وارد تهران شد؛ سفری که در بحبوحه اختلافات ایران و آژانس و انتشار گزارش اخیر گروسی در خصوص افزایش 18 برابری سقف میزان ذخایر اورانیوم غنیشده ایران در برجام انجام می‌گیرد. همچنین در آخرین گزارش آژانس، آثاری از اورانیوم غنیشده تا «7/ 83درصد» پیدا شده و از ایران خواسته شده است تا درباره این میزان غنی‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی شفاف‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی کند. ایران نیز توضیح داده که این موضوع بسیار طبیعی و مساله کوچکی است اما کمی پیش از سفر گروسی به تهران، لورا روزن در مطلبی در تارنمای دیپلماتیک به صحبت‌‌‌های اخیر رابرت مالی، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران اشاره کرد و نوشت: مالی گفته که ایالات متحده پیش از تعیین گامهای بعدی منتظر نتایج سفر رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران در آخر هفته خواهد بود.
بر اساس این گزارش راب مالی، نماینده آمریکا در امور ایران در نشستی با کارشناسان اندیشکده جی استریت، یک گروه چپ میانه طرفدار اسرائیل، روز پنج‌شنبه، گفت: «مدیرکل در شرف رفتن به ایران است. او هنوز گزارش خود درباره پایبندی یا عدم‌پایبندی ایران به NPT را منتشر نکرده است. بیایید منتظر آن باشیم و سپس خواهیم دید که چه اقداماتی مناسب است.» مالی ادامه داد: «ما در تماس بسیار نزدیک با E3 و دیگران در سراسر جهان هستیم که نگران برنامه هسته‌‌‌ای ایران هستند و در آن مرحله تصمیم خواهیم گرفت.» مالی از اظهارنظر درباره صحت گزارش والاستریت ژورنال که ادعا می‌‌‌کرد بین آمریکا و اروپایی‌‌‌ها در مورد اینکه آیا ایران باید در جلسه پیش‌‌‌روی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به دلیل اورانیوم 84 درصدی کشف‌شده در تاسیسات زیرزمینی فردو مورد سرزنش قرار گیرد یا خیر، خودداری کرد. مالی گفت که ایالات متحده همچنان منتظر ارزیابی کامل‌تر آژانس از این موضوع است.
نماینده ویژه آمریکا در امور ایران گفت: «صرف‌نظر از اینکه ما چه می‌کنیم، نگرانی‌های ما در مورد ایران وجود دارند و از بین نمی‌روند. نگرانی در مورد عدم‌همکاری ایران با آژانس یکی از آنهاست و هنوز تعدادی سوال باقی مانده است که آنها بارها از پاسخ دادن خودداری کردهاند. ما در مورد کشف ذرات اورانیوم غنیشده در حدود 84درصد به توضیح نیاز داریم و منتظر ارزیابی خود آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و بسیاری مسائل دیگر هستیم که آژانس با آنها در میان خواهد گذاشت.»
وی ادامه داد: «بنابراین در نتیجه‌گیری درباره اینکه چه کاری انجام خواهیم داد یا نخواهیم داد، عجله نکنیم. بیایید ببینیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی چه گزارشی ارائه می‌کند و سپس زمان کافی برای تصمیم‌گیری در مورد گامهای بعدی مناسب فرا‌خواهد رسید.» این در حالی است که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز پنج‌شنبه در توییتی نوشت: «گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «به دعوت دولت ایران برای دیدارهای سطح بالا به تهران سفر خواهد کرد» و اواخر روز شنبه به وین بازخواهد گشت.» مالی در مورد اینکه چه انتظاراتی گروسی ممکن است از ایران داشته باشد، گفت که آن را به آژانس واگذار می‌کند.
وی گفت: «این به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بستگی دارد.» مالی با اشاره به اینکه هفته گذشته یک تیم آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به رهبری ماسیمو آپارو، معاون مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از ایران دیدار کرده بود، ادامه داد: «مطمئن هستم که آنها درخواست‌‌‌هایی را مطرح کردهاند، و خواهیم دید که آیا ایران آماده نشان دادن شفافیت است یا خیر. همکاری، که آنها... اکنون برای مدت طولانی در انجام آن ناکام مانده‌اند.» مالی در نهایت نیز تاکید کرد: «من نمی‌‌‌خواهم به جای مدیرکل صحبت کنم. این واقعا کار او و مسوولیت اوست و ما به حرفه‌ای بودن او اطمینان کامل داریم. بنابراین به او دیکته نمی‌کنیم که چه چیزی باید بخواهد یا اینکه آیا راضی است یا خیر.»
آمریکا دنبال چیست؟
اما معنای سخنان راب مالی و سایر مقامات آمریکایی در یک هفته گذشته چیست؟ امروز آمریکا نه برجام را میخواهد و نه خواهان آن است که تنش بین ایران و آژانس و به تبع آن غرب افزایش پیدا کند. هرچند اروپایی‌‌‌ها در قبال ایران در چند ماه اخیر همواره نسبت به آمریکا چند گام جلوتر بوده‌‌‌اند و به دنبال آن هستند که در نشست این هفته شورای حکام، قطعنامه‌‌‌ای علیه ایران صادر شود. آمریکایی‌ها همکاری تاکتیکی، موردی و موضوعی را بین ایران و آژانس دنبال می‌کنند. سیاست کلی‌شان عدم‌تمرکز بر برجام و خط‌مشی‌شان تا زمان پایان سفر گروسی نیز خودداری از افزایش تنش است که صحبت‌‌‌های مالی نیز بیانگر همین دیدگاه آمریکاست.
در خصوص اینکه آمریکا برجام را نمی‌‌‌خواهد باید به تاکید چند‌باره مقامات واشنگتن بر این موضوع که برجام در دستور کارشان نیست اشاره کرد. البته آنها اگر‌چه برجام را نمی‌‌‌خواهند در عین حال می‌خواهند از تصاعد بحران نیز جلوگیری کنند. از این رو مایل نیستند روزنه‌‌‌های محدود همکاری بین ایران و آژانس نیز ازبین برود. در همین راستا پیش از سفر گروسی به تهران، گزارش غیرمنتظره آژانس منتشر شد تا ایران در شرایط فشار با مدیرکل وارد مذاکره شود.
البته رابرت مالی نیز بر این وضعیت فشار و حالت تعلیقی تاکید کرده و گفته ما هنوز برای صدور قطعنامه تصمیم نگرفته‌‌‌ایم و همه چیز منوط به سفر گروسی است. اگر سفر گروسی به ایران نتایجی در پی داشته باشد، احتمالا از تصاعد بحران جلوگیری می‌شود و هم ایران از صدور قطعنامه در نشست شورای حکام جلوگیری می‌کند؛ یکشنبه شب لارنس نورمن، خبرنگار والاستریت ژورنال در رشته توییتی به سه نتیجه احتمالی این سفر پرداخت؛ این سه گزینه احتمالی عبارتند از توافق گسترده پادمانی، توافق بر سر تعدد و تکرار بازرسی‌‌‌ها از نطنز و فردو و سفر بی‌‌‌دستاورد. حال اگر سناریوی سومی که نورمن پیش‌بینی کرده محقق شود و این سفر بی‌‌‌نتیجه و بدون خروجی باشد، بعد از آنکه شنبه شب گروسی تهران را ترک کرد، اعضای غربی شورای حکام صدور قطعنامه جدید علیه ایران در روز دوشنبه 6 مارس را در دستورکار قرار خواهند داد.
دستورکار گروسی در تهران
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در رأس هیاتی بلند‌پایه از آژانس، بعد از ظهر دیروز وارد تهران شد؛ سفری در پاسخ به دعوت محمد اسلامی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران. گروسی مورد استقبال رسمی بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی قرار گرفت. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این سفر دو‌روزه علاوه بر مذاکره با رئیس سازمان انرژی اتمی با دیگر مقامات عالی‌‌‌رتبه جمهوری اسلامی ایران نیز دیدار و ملاقات خواهد کرد. چهارشنبه شب خبرگزاری فرانسه به نقل از منابع خود نوشته بود که ممکن است گروسی در این سفر با ابراهیم رئیسی، رئیس‌‌‌جمهور ایران نیز دیدار داشته باشد. مدیرکل آژانس پس از انجام دیدارها و مذاکرات با مقامات جمهوری اسلامی ایران، بعدازظهر روز شنبه 13 اسفندماه، تهران را به مقصد وین ترک خواهد کرد.
