به قلم : دکتر غلامرضا سیف - متخصص رادیولوژی و سونوگرافی
تحریریه زندگی آنلاین : به‌طورکلی عارضه تنبلی تخمدان زمینه ژنتیکی دارد؛ اما هنوز ژن شناخته‌شده‌ای در آن کشف نشده است. در افرادی که مادر و خواهر آن‌ها این اختلال وجود دارد، این بیماری بیشتر دیده می‌شود. یکی دیگر از مواردی که موجب بروز عارضه تنبلی تخمدان می‌شود، شرایط زندگی افراد می‌باشد. مصرف غذاهای پرکالری و چرب و عدم تحرک کافی دیگر عوامل ابتلا به تنبلی تخمدان می‌باشد. نشانه دیگر ابتلا به بیماری تنبلی تخمدان مشاهده نمای PCO، تخمدان‌های حجیم و بزرگ در سونوگرافی می‌باشد.
به‌غیراز آزمایش خون، سونوگرافی از لگن، تخمدان و رحم نیز انجام می‌شود تا مشخص شود آیا تخمدان بزرگ‌شده است یا خیر و به تجسم تغییرات تخمدان‌ها کمک می‌کند.
در تنبلی تخمدان، تخمدان‌ها می‌توانند 3 برابر بزرگ‌تر از حد نرمال شوند و در هر تخمدان می‌تواند 12 یا بیشتر از 12 فولیکول وجود داشته باشد.
ضخامت رحم در این بیماری بیشتر از حد نرمال می‌باشد و کیست‌ها اغلب بر روی سطح تخمدان چیده شده و مانند یک‌رشته مروارید ظاهر می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
علل تنبلی تخمدان
در بیماران مبتلابه تنبلی تخمدان، اختلالات هورمونی وجود دارد و کارکرد هورمون‌ها طبیعی نیست. در این افراد هورمون تستوسترون بیش‌ازحد تولید می‌شود. تستوسترون هورمون مردانه است که در زنان نیز وجود دارد؛ اما به‌طور طبیعی، تخمدان زنان مقادیر اندکی از آن را ترشح می‌کنند که در این بیماری تولید آن افزایش می‌یابد.
حدود یک‌بار در ماه، تخمدان زنان ساختمانی را می‌سازد که تخمک نارس یا فولیکول نام دارد. زمانی که فولیکول رشد می‌کند، منجر به آزادی هورمون می‌شود و سپس تخمک رسیده را آزاد می‌کند که به این روند تخمک‌گذاری گفته می‌شود. در زنانی که دچار تنبلی تخمدان هستند، تخمدان‌ها به‌جای تولید یک تخمک رسیده، تعداد زیادی فولیکول ریز (کیسه‌های پر از مایعات)، خواهند ساخت. هرکدام از فولیکول‌ها حاوی تخم نابالغ است. این تخم‌ها هرگز به‌اندازه کافی رشد نمی‌کنند تا تخمک‌گذاری را تحریک کنند.
عدم تخمک‌گذاری میزان استروژن، پروژسترون، FSH و LH را تغییر می‌دهد و سطح استروژن و پروژسترون پایین‌تر از حد معمول می‌شود، درحالی‌که میزان آندروژن بالاتر از حد معمول خواهد بود. هورمون‌های اضافی مرد (آندروژن)، چرخه قاعدگی را مختل می‌کنند. بنابراین زنان مبتلابه PCOS یا تنبلی تخمدان، دوره‌ی قاعدگی کمتری از حد معمول دارند. عوامل دیگری در ابتلا به این بیماری نقش دارند مانند:
مشکل ژنتیکی
طی تحقیق‌های انجام‌شده این بیماری را یک بیماری ارثی شناسایی کرده و ژن‌هایی زیادی ممکن است باعث ابتلا به این بیماری شوند.
بیشتر بخوانید:
مقاومت به انسولین
در میان بیمارانی که به تنبلی تخمدان مبتلا شده‌اند بالای 70 درصد مقاومت نسبت به انسولین دارند. درواقع سلول‌های این افراد نمی‌توانند به‌خوبی از انسولین استفاده نمایند.
التهاب
التهاب از دلایل دیگر تنبلی تخمدان به شمار می‌آید. زنانی که به تنبلی تخمدان دچار می‌شوند، غالباً التهاب زیادی برخوردار هستند. چاقی نیز می‌تواند عاملی در تنبلی تخمدان باشد.
تنبلی تخمدان اختلالی است که با یک سری از علائم خودش را نشان می‌دهد. معمولاً با سونوگرافی‌های انجام‌شده یک سری کیست‌های کوچک در تخمدان در قسمت پریفرال یعنی در قسمت محیطی تخمدان مشاهده می‌شود. درواقع آن‌ها کیست نیستند بلکه فولیکول‌هایی هستند که در زمان قاعدگی قرار بوده به فولیکول‌های بالغی تبدیل شوند و به دلیل اینکه سیکل قاعدگی منظم نبوده به‌صورت فولیکول‌های کوچک باقی ماندند و در حین سونوگرافی تخمدان مشاهده می‌شوند.
نحوه انجام سونوگرافی تنبلی تخمدان
روش انجام سونوگرافی رحم و تخمدان بسته به اینکه چه نوعی از سونوگرافی نیاز باشد متفاوت است.
سونوگرافی رحم و تخمدان ترانس واژینال
از شما خواسته می‌شود لباس خود را خارج کنید و گان مخصوص پزشکی بپوشید.
روی تخت سونوگرافی دراز می‌کشید و پاهای خود را در موقعیت مناسب برای سونوگرافی قرار می‌دهید.
یک روکش پلاستیکی یا لاتکس روی مبدل صوتی کشیده می‌شود و مبدل به‌آرامی وارد واژن می‌شود.
متخصص سونوگرافی به‌آرامی مبدل را در زوایای مختلف درون واژن حرکت می‌دهد.
تصویر اعضای درون لگن شامل رحم و تخمدان‌ها روی صفحه کامپیوتر به نمایش گذاشته می‌شود و این تصاویر ضبط می‌شوند.
بیشتر بخوانید:
سونوگرافی رحم و تخمدان از روی شکم
باید مثانه پر باشد.
روی تخت سونوگرافی به پشت دراز می‌کشید.
یک ماده ژل‌مانند روی ناحیه شکم شما مالیده می‌شود.
تکنسین سونوگرافی مبدل صوتی سونوگرافی را روی پوست بدن شما فشار می‌دهد و در ناحیه موردنظر حرکت می‌دهد.
تصویر ساختارها و اعضای ناحیه لگن روی مانیتور کامپیوتر به نمایش گذاشته می‌شود. این تصاویر برای بررسی دقیق‌تر پزشک ثبت و آرشیو می‌شوند.
پس از انجام سونوگرافی شکمی رحم و تخمدان ژل از روی ناحیه پاک می‌شود و شما می‌توانید ادرار خود را پس از آزمایش تخلیه کنید.
عوارض سونوگرافی تنبلی تخمدان
هنوز هیچ خطری ناشی از سونوگرافی تنبلی تخمدان دیده نشده است. در این روش از امواج صوتی برای گرفتن تصویر استفاده می‌شود و هیچ‌گونه پرتویی وجود ندارد. اگر باردار هستید، خطری جنین را تهدید نمی‌کند.
بیشتر بخوانید: