به قلم : دکتر پیمان صالحی - بورد تخصصی جراحی کلیه و مجاری ادراری و ناباروری مردان و اختلالات جنسی
تحریریه زندگی آنلاین : قدرت باروری مردان و زنان در امر بارداری بسیار حائز اهمیت است. قدرت باروری مردان با سن آنها قطعاً تغییر می‌کند. هرچند تغییر در میزان باروری با افزایش سن در زنان شدیدتر است، اما مردان نیز از این قاعده مستثنا نیستند.
بیشتربخوانید:
زمان اوج و فرود باروری مردان
تحقیقات و مطالعات انجام‌شده در مورد باروری مردان نشان می‌دهد که مقدار مایع منی بین 30 تا 35 سال بیشترین و بعد از 35 سالگی کمترین میزان را دارد. همچنین این مطالعات نشان داده است که تحرک اسپرم با افزایش سن کاهش می‌یابد؛ تحرک اسپرم به معنی قابلیت و توانایی شنا کردن اسپرم است.
تحرک اسپرم قبل از 25 سالگی بیشترین میزان و پس از 55 سالگی کمترین میزان را داراست. در حقیقت، مقایسۀ تعداد اسپرم‌های باقابلیت شنای خوب در مردان بین 30 تا 35 سال با مردان بالای 55 سال، کاهش 54 درصدی تحرک اسپرم را با افزایش سن نشان می‌دهد.
همچنین پرهیز از رابطۀ جنسی می‌تواند کیفیت مایع منی را کاهش دهد و رابطۀ جنسی مکرر منجر به ایجاد اسپرم‌های سالم خواهد شد. عامل سن در باروری مرد، در کنار تأثیر این عامل در زنان نقش مهمی را در قابلیت باروری زوج‌ها ایفا می‌کند. زنان در محدودۀ سنی 19 تا 26 سال در مدت‌زمان تخمک‌گذاری، شانس 50 درصدی برای بارداری دارند اما زنان در سن 35 تا 39، تنها 29 درصد شانس دارند.
بااین‌حال، اگر زن در محدودۀ سنی 35 تا 39 سال و سن مرد 5 سال یا بیشتر از او باشد، شانس بارداری به 15 درصد کاهش پیدا می‌کند.
بیشتربخوانید:
تأثیر سن بر کیفیت مایع منی و قدرت باروری در مردان
در یک پژوهش به بررسی کیفیت مایع منی در مردان و همچنین تفاوت مقادیر و کیفیت مایع منی، با توجه به سن مردان پرداخته شد. این پژوهش کلیه مواردی که می‌تواند بر کیفیت مایع منی تأثیر بگذارد را موردبررسی قرارداد. ازجمله این موارد این است که فرد در طول زندگی چند بار رابــطه جنسی داشته است؟ پرهیز جنسی می‌تواند کیفیت مایع منی را کاهش دهد و رابطه جنسی مکرر اسپرم سالم‌تری را ایجاد می‌کند.
محققان دریافتند که کیفیت مایع منی در مردان در بین سال‌های 30 تا 35 سالگی در بالاترین حد خود قرار دارد که این مسئله می‌تواند یک راهکار طبیعی برای این باشد که تا پیش از رسیدن زنان به سنین یــائسگی یا کاهش قدرت باروری احتمال باردارشدن آنها افزایش پیدا کند.
همچنین با رسیدن مردان به سن 55 سالگی و پس‌ازآن کیفیت این مایع به پایین‌ترین حد خود خواهد رسید که می‌توان با تغییر سبک زندگی و تغذیه سالم این مدت را افزایش داد.
بیشتربخوانید:
نقایص هنگام تولد که با سن پدر ارتباط دارد
بر اساس تحقیقات انجام‌شده دانشمندان معتقدند که مردان مسن نه‌تنها در معرض خطر ناباروری هستند، بلکه ممکن است مشکلات ژنتیکی را به فرزندان خود منتقل کنند.
به عبارتی ترکیبی از سن خانم‌ها و آقایان می‌تواند خطر نقص و بیماری‌های ژنتیکی هنگام تولد را مشخص کند. برای مثال خطر ابتلای جنین به سندروم داون با افزایش سن خانم‌ها، افزایش می‌یابد.
در یک مطالعه بیش از 3 هزار کودک موردبررسی قرار گرفتند و نهایتاً محققان به این نتیجه رسیدند هنگامی‌که زن در سن 35 سالگی و بالاتر قرار داشته باشد سن مردان برای ابتلای فرزندان به ســندروم داون یا سلامت آنها اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و این امر به‌ویژه در مورد زنانی که در سن 40 سال یا بالاتر قرار داشته باشند اهمیت پیدا خواهد کرد.
همچنین پژوهش‌ها نشان داده است مردانی که در سنین بالاتر از 60 سال صاحب فرزند می‌شوند، احتمال ابتلای فرزند به بیماری اسکیزوفرنی بالاتر خواهد رفت.
بالا رفتن سن پدران احتمال وجود این بیماری‌ها را در کودکانشان افزایش خواهد داد. سن بالا، علاوه بر منجر شدن به کاهش کیفیت مایع منی و درنتیجه پایین آمدن قدرت باروری مرد، کیفیت ژنتیکی اسپرم را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد. تحقیقات انجام‌شده در این زمینه نشان می‌دهد که نقص‌های ژنتیکی در اسپرم با افزایش سن در مردان افزایش می‌یابد.
نقص‌های ژنتیکی اسپرم ممکن است باعث بروز خطرهای زیر شود:
کاهش باروری
افزایش احتمال سقط‌جنین
خطر تولد نوزاد مرده
افزایش خطر ابتلا به برخی نقص‌های هنگام تولد
بیشتر بخوانید:
مردان مسن‌تر نه‌تنها در معرض خطر ناباروری هستند، بلکه با احتمال بیشتری مشکل‌های ژنتیکی را به فرزندان خود انتقال میدهند. بالا بودن هم‌زمان سن زن و مرد، خطر نقص هنگام تولد را افزایش می‌دهد. پدران مسن‌تر با احتمال بیشتری برای داشتن فرزندی با مشکلات زیر روبه‌رو هستند:
اوتیسم
اختلال دوقطبی
روان‌گسیختگی یا اسکیزوفرنی
آکندروپلازی (achondroplasia)؛ شایع‌ترین علت کوتاهی قد در انسان
لوسمی در دوران کودکی
حفظ قدرت باروری در مردان
مردان می‌توانند با بهبود سبک زندگی، قدرت باروری خود را بهبود دهند و حفظ کنند. حفظ وزن مناسب، قطع استفاده از مواد مخدر به‌صورت تفننی و ترک سیگار برای بالا نگه‌داشتن قدرت باروری مردان لازم است. توجه به برخی موارد که در ظاهر با موضوع باروری مرتبط نیست نیز می‌تواند مفید باشد که کلسترول بالا یکی از این موارد است. در بعضی تحقیقات انجام‌شده در مردانی که کلسترول بالا و اختلال در نعوظ داشتند، استفاده از داروهای کاهش‌دهندۀ کلسترول به هر دو مشکل کمک کرد. این داروها باعث کاهش کلسترول و بهبود نعوظ شدند. توصیه می‌شود مردانی که مشکوک به داشتن مشکلات باروری هستند، آزمایش‌های لازم را انجام دهند تا ابتدا از نداشتن مشکل مطمئن شوند. برخی مردان ممکن است بیماری‌هایی مربوط به بیضه داشته باشند که از آن بی‌اطلاع هستند. درنهایت باید بدانیم که نازایی تنها مشکل زنان نیست و مردان نیز در آن سهیم هستند.
بیشتر بخوانید:
رابطه سن مردان با موفق بودن عمل (IVF)
تحقیقات اولیه نشان داده است که میزان موفقیت عمل آی وی اف یا لقاح مصنوعی (IVF) می‌تواند با افزایش سن در مردان دچار مشکلاتی شود. بااین‌حال تحقیقات جدید نشان‌دهنده این است که با استفاده از فناوری (ICS) می‌توان بر همه معایب مربوط به سن غلبه کرد. (ICS) درواقع به معنای تزریق سلول اسپرم به‌طور مستقیم به تخمک است و مخفف تزریق داخل سیتوپلاسمی اسپرم می‌باشد.
در یک مطالعه که به بررسی بیش از 2500 مورد (IVF) که از روش (ICS) استفاده می‌کردند پرداخت؛ محققان دریافتند که سن مردان، تعداد جنین‌های باکیفیت بالا را کاهش می‌دهد اما به میزان حاملگی آسیب نمی‌رساند یا خطر زایمان زودرس یا ریزش بارداری را افزایش نمی‌دهد.