به قلم : دکتر بهرام اشراقی - فلوشیپ پلاستیک و ترمیمی چشم
تحریریه زندگی آنلاین : آب‌مروارید چشم یکی از مشکلات درگیر کننده عدسی چشم است که در سنین بالاتر شیوع بیشتری دارد و می‌تواند با اختلال در بینایی، در زندگی روزمره افراد نیز مشکلاتی را ایجاد کند. از همین رو بسیاری از افراد ممکن است به دنبال راهکارهای درمان آب‌مروارید چشم باشند. با توجه به اینکه آب‌مروارید چشم ممکن است علائم مشترکی با برخی اختلالات بینایی مانند دوربینی ، نزدیک‌بینی ، دو دیدی و ... ایجاد کند بنابراین ممکن است این سؤال پیش بیایید که چطور بفهمیم به آب‌مروارید چشم مبتلا شدیم؟ در این مطلب قصد داریم تا اطلاعاتی کلی از آب‌مروارید، روش تشخیص و درمان آب‌مروارید ارائه کنیم. بنابراین تا پایان مطلب با ما همراه باشید.
بیشتربخوانید:
علت آب‌مروارید
لنز یا عدسی چشم ساختاری بسیار ضروری در بینایی است که از آب و انواعی از پروتئین‌ها تشکیل‌شده است. شفافیت عدسی چشم در مسیر حرکت نور نقش اساسی دارد. با افزایش سن و یا در اثر برخی مشکلات و بیماری‌ها، پروتئین‌های تشکیل‌دهنده عدسی چشم دچار آسیب می‌شوند و تجمع می‌یابند. این پروتئین‌های آسیب‌دیده می‌توانند منجر به کاهش شفافیت عدسی شوند و عملکرد آن را مختل کنند. این مسئله بخشی از فرایند طبیعی پیری است بااین‌حال راهکارهای درمانی مؤثری برای آن وجود دارند. علاوه بر فرایند طبیعی پیری، عوامل خطر و فاکتورهایی نیز وجود دارند که می‌توان احتمال ایجاد آب‌مروارید را افزایش دهند. ازجمله عوامل مؤثر در ایجاد آب‌مروارید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دیابت
مصرف داروهای استروئیدی ازجمله داروهای مرتبط با درمان آرتروز و لوپوس
برخی داروهای عصبی مانند کلرپرومازین و داروهای مرتبط با بیماری شیزوفرنی و بیماری دوقطبی
آسیب چشم
جراحی چشم
درمان مشکلات قسمت بالاتنه با روش‌های مبتنی بر پرتو
تابش نور آفتاب به چشم و عدم محافظت از چشم با عینک آفتابی
توارث: وجود آب‌مروارید چشم در خویشاوندان درجه‌یک مانند برادر، خواهر و والدین احتمال ایجاد این وضعیت در خود فرد را بالا می‌برد.
بیشتربخوانید:
مصرف دخانیات ازجمله سیگار
زمانی که آب‌مروارید تنها در اثر افزایش سن باشد معمولاً به‌صورت تدریجی (و نه ناگهانی) و طی بازه زمانی طولانی ایجاد می‌شود. بااین‌حال زمانی که آب‌مروارید به دلیل وجود مشکلات و بیماری‌ها یا عوامل ذکرشده بروز کند سرعت ایجاد علائم و پیشرفت آن بالا خواهد بود. بنابراین افراد دیابتی یا افرادی که داروهای خاصی مصرف می‌کنند سرعت ایجاد بالاتر و نیز سن ایجاد آب‌مروارید پایین‌تری را تجربه می‌کنند.
علائم آب‌مروارید
علائم آب‌مروارید به‌عنوان زنگ هشداری هستند که هنگام وجود آن‌ها لازم است تا با پزشک متخصص مشورت شود. اگرچه ممکن است در مراحل اولیه رشد آب‌مروارید چشم علائم چندانی بروز نکنند اما با پیشرفت بیماری، این علائم نیز تشدید می‌یابند. برای اینکه بفهمیم آب‌مروارید چشم داریم یا نه توجه به این علائم ضروری است. ازجمله علائم شایع آب‌مروارید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
دید فرد تار شده و حالت مات به خود می‌گیرد
رنگ‌ها حالت محو می‌گیرند
دید در تاریکی کاهش می‌یابد
در اطراف منبع نور مانند لامپ هاله‌های نوردیده می‌شود
تابش آفتاب، لامپ و سایر منابع نوری روشن‌تر از حالت عادی دیده می‌شوند
فرد دچار دودیدی می‌شود، به این معنی که یک جسم را دوتا می بیند. این حالت ممکن است با تشدید آب‌مروارید چشم برطرف شود.
فرد مجبور است در بازه زمانی کوتاهی عینک خود را تعویض کند و عینکی با شماره جدید استفاده کند
در صورت وجود این علائم لازم است تا با پزشک مشورت شود تا علت اصلی وجود این مشکلات تشخیص داده شود. در صورتی عدم توجه به این مسئله و پیشرفت آب‌مروارید چشم، ممکن است فرد بینایی خود را از دست بدهد.
بیشتربخوانید:
علت آب‌مروارید در جوانی
همان‌گونه که اشاره شد آب‌مروارید به‌طور طبیعی با افزایش سن و تخریب پروتئین‌های عدسی ایجاد می‌شود. بااین‌حال گاهی آب‌مروارید در جوانی نیز خود را نشان می‌دهد. به‌طورکلی علت این مسئله وجود مشکلات زمینه‌ای و عوامل مرتبط با آن‌هاست. به‌طورکلی آب‌مروارید کودکان و جوانان ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:
آب‌مروارید مادرزادی: این نوع آب‌مروارید به حالتی گفته می‌شود که فرد از زمان تولد دچار آب‌مروارید است یا در دوران کودکی به آن مبتلا می‌شود. معمولاً آب‌مروارید مادرزادی هر دو چشم را درگیر می‌کند و معمولاً بینایی کودک را دچار آسیب نمی‌کند، بااین‌حال در بیشتر مواقع لازم است تا درمان شوند.
آب‌مروارید ثانویه: این نوع آب‌مروارید که ممکن است در کودکی یا جوانی ایجاد شود در اثر بیماری ایجاد می‌شود و از عوارض بیماری به‌حساب می‌آید. دیابت، روماتیسم و برخی بیماری‌های مرتبط با چشم مانند گلوکوم می‌توانند منجر به ایجاد آب‌مروارید در کودکان یا جوانان شوند. علاوه بر عوارض بیماری، ممکن است ایجاد آب‌مروارید از عوارض داروهای مرتبط با بیماری مانند داروهای استروئیدی باشد.
آب‌مروارید تروماتیک: این نوع آب‌مروارید که ممکن است در سنین جوانی ایجاد شود در اثر تروما و آسیب چشم ایجاد می‌شود. آب‌مروارید تروماتیک ممکن است بلافاصله پس از آسیب چشم خود را نشان دهد و یا سال‌ها پس از آسیب بروز کند.
یشتربخوانید:
عمل آب‌مروارید چشم چقدر طول می‌کشد؟
زمان عمل آب‌مروارید چشم برای هر چشم حدود 5 دقیقه طول می‌کشد. در حقیقت 5 دقیقه زمانی است که فرایند درمان در اتاق عمل شروع و پایان می‌یابد. بااین‌حال لازم است تا فرد مدتی قبل از عمل در بیمارستان باشد. همچنین قطره‌های چشم برای بی‌حسی و نیز گشاد کردن مردمک چشم به کار می‌روند که مدتی نیز این فرایند زمان خواهد برد. پس از جراحی نیز لازم است تا فرد مدت کوتاهی (در حد دو تا سه ساعت) در مرکز درمانی بماند تا پزشک موفقیت عمل آب‌مروارید را تائید کند. همچنین درصورتی‌که هر دو چشم نیاز به عمل آب‌مروارید چشم داشته باشند معمولاً لازم است تا فرایند عمل به‌صورت جداگانه برای هر چشم انجام شود. بااینکه انجام عمل بر روی هر دو چشم به‌صورت هم‌زمان فرایندی غیر ایمن نیست اما معمولاً توصیه می‌شود تا برای هر چشم به‌صورت جداگانه انجام شود.
زمان پاسخ چشم بیمار به فرایند عمل نیز بین افراد مختلف فرق دارد. بسیاری از افراد از فردای روز جراحی شاهد بهبود وضعیت بینایی خود هستند. بااین‌حال بسته به‌شدت آب‌مروارید چشم و شرایط خود فرد ممکن است فرایند بهبودی زمان متفاوتی بین افراد داشته باشد.
