به قلم : دکتر مینا اکرمی ؛ جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی
تحریریه زندگی آنلاین : پیچ‌خوردگی تخمدان وضعیتی است که در آن تخمدان به اطراف رباط‌هایی که آن را در جای خود نگه‌داشته‌اند، پیچ می‌خورد. این پیچ‌خوردگی خون‌رسانی به تخمدان و لوله فالوپ را متوقف می‌کند. پیچ‌خوردگی تخمدان می‌تواند موجب درد شدید و سایر علائم شود؛ زیرا تخمدان خون کافی دریافت نمی‌کند. اگر کمبود خون‌رسانی برای مدت طولانی ادامه پیدا کند، موجب مرگ بافت می‌گردد. پیچ‌خوردگی تخمدان معمولاً یک تخمدان را درگیر می‌کند. تشکیل توده آدنکس یا لگنی، تهوع، درد لگنی شدید، استفراغ، تب و خونریزی غیرطبیعی از علائم این مشکل هستند. بااین‌حال، تشخیص پیچ‌خوردگی تخمدان دشوار است؛ زیرا علائم آن مشابه مشکلاتی چون سنگ کلیه، آپاندیسیت، عفونت مجاری ادراری و گاستروانتریت است.
بیشتر بخوانید:
علل پیچ‌خوردگی تخمدان
افراد بین سنین 20 تا 40 سال بیشتر دچار این مشکل می‌شوند. بااین‌حال، احتمال پیچ‌خوردگی تخمدان در تمام سنین از نوزادی تا بعد از یائسگی وجود دارد. برخی مواقع، وجود کیست یا سایر توده‌های بافتی در تخمدان علت پیچ‌خوردگی آن است. اضافه‌وزن یا وجود توده در تخمدان موجب آغاز پیچ‌خوردگی و چرخیدن تخمدان به دور رباط‌های آن می‌گردد. دیگر علت شایع پیچ‌خوردگی تخمدان بلند بودن رباط آن است؛ رباط تخمدان را به رحم متصل می‌کند. تکنولوژی های کمک باروری همانند تحریک تخمک‌گذاری فاکتور دیگری است که خطر پیچ‌خوردگی تخمدان را افزایش می‌دهد. خانم‌های باردار بیشتر از خانم‌هایی که باردار نیستند به این مشکل دچار می‌شوند. در سه‌ماهه اول بارداری، خانم‌ها کیست‌های کورپوس لوتئوم دارند که موجب پیچ‌خوردگی تخمدان می‌گردند. سطح بالای هورمون‌ها در بارداری نیز موجب ریلکس شدن بافت های بدن ازجمله رباط‌هایی که تخمدان‌ها را نگه‌داشته‌اند، می‌شود. اگر رباط محکم نباشد، احتمال پیچ خوردن آن بیشتر است.
بیشتر بخوانید:
درمان پیچ‌خوردگی تخمدان
جراحی تنها راه درمان این مشکل است. پزشک داروهایی را برای کاهش درد و تهوع بیمار قبل از جراحی تجویز می‌کند. او اغلب توصیه می‌کند که جراحی هر چه سریع‌تر انجام گیرد. اگر پیچ‌خوردگی تخمدان موجب کاهش خون‌رسانی برای مدت طولانی شده باشد، بافت تخمدان از بین رفته و جراح باید تخمدان را خارج کند. در بیشتر موارد، پزشک جراحی را با روش لاپاراسکوپی انجام می‌دهد که شامل ایجاد برش‌های کوچک در شکم است. او ابزار پزشکی همانند دوربین را از طریق این برش‌ها وارد شکم و لگن کرده و پیچ تخمدان را باز می‌کند. اگر پزشک دید کافی از تخمدان نداشته باشد، باید جراحی را به‌صورت باز انجام دهد (ایجاد برش بزرگ در زیر ناف برای مشاهده و دسترسی بهتر به تخمدان).
در بیشتر مواقع، فرد همان روز جراحی به منزل بازمی‌گردد. درحالی‌که ممکن است پزشک همچنان بیمار را تحت نظر داشته باشد تا از خون‌رسانی کافی به تخمدان بعد از رفع پیچ‌خوردگی آن اطمینان یابد. اگر نشانه‌های مرگ بافتی ظاهرشده باشند، پزشک باید تخمدان را خارج کند. بیمار باید تا چند هفته بعد از جراحی پیچ‌خوردگی تخمدان از اقداماتی چون بلند کردن اجسام سنگین یا فعالیت‌های فیزیکی شدید بپرهیزد. مصرف داروهای مسکن همانند ایبوپروفن یا استامینوفن درد و ناراحتی بعد از جراحی را برطرف می‌کنند. اگر بیمار نشانه‌های عفونت یا عواقب دیگر را مشاهده کند، باید سریعاً به پزشک مراجعه نماید. نشانه‌های عفونت شامل موارد زیر هستند:
تب
قرمزی و التهاب برش‌ها
ترشحات بد بو
عدم بهبودی زخم جراحی
افزایش درد لگن
بیشتر بخوانید:
عواقب پیچ‌خوردگی تخمدان
یکی از عواقب پیچ‌خوردگی تخمدان نکروز است. نکروز تخمدان به معنی مرگ بافت آن در اثر عدم خون‌رسانی کافی است. اگر نکروز تخمدان رخ دهد، پزشک با جراحی تخمدان درگیر را برمی‌دارد. جراحی نکروز تخمدان می‌تواند باروری بیمار را تحت تأثیر قرار دهد؛ زیرا تخمدان‌ها تخمک‌هایی را برای لقاح تولید و آزاد می‌کنند. بااین‌حال، اگر پزشک تخمدان را برندارد، بیمار در معرض خطر عفونت‌های تخمدانی قرار دارد که موجب آبسه یا پریتونیت می‌شوند. افراد مبتلا به پیچ‌خوردگی تخمدان باید مرتباً به پزشک مراجعه کنند تا از این‌که تخمدان به‌طور کامل بهبودیافته و خون کافی دریافت می‌کند مطمئن شوند.
پیچ‌خوردگی تخمدان پنجمین وضعیت اورژانسی است که اندام‌های تولیدمثلی خانم‌ها را درگیر می‌کند. اگر فرد برای رفع این مشکل تحت جراحی قرار گیرد، احتمال بروز عواقب ناشی از آن کاهش می‌یابد.
بیشتر بخوانید:
