شما و فرزندتان در هفته های ۱۶ و ۱۷ بارداری

به قلم : سولماز دانشور نیک

شما و فرزندتان در هفته 16 بارداری

تحریریه زندگی آنلاین : سه ‌ماهه دوم بارداری که با تشکیل کلیه اندام‌ها و اعضای بدن جنین همراه است، از ابتدای هفته چهاردهم آغاز و تا پایان هفته بیست و هفتم بارداری ادامه دارد و به‌تدریج در هفته‌های بعد، رشد و تکامل بیشتری را شاهد خواهیم بود. با توجه به کاهش احتمال سقط جنین در این دوره، مادر می‌تواند با آزادی عمل بیشتری دست به انتخاب مواد غذایی بزند. از علائم کلی دیگر این دوره می‌توان به مواردی چون کاهش حالت تهوع و تکرر ادرار و افزایش انرژی و میل جنسی اشاره کرد.

فرزند شما در 16 هفتگی

جنین در این هفته فعال‌تر از گذشته است و قد آن بین 11 تا 14 سانتی‌متر متغیر می‌باشد و وزن آن با افزایشی 20 تا 30 گرمی به 100 گرم بالغ می‌شود. ماهیچه‌های صورت جنین اکنون قابلیت حرکت دارند، البته نه به صورت کنترل شده و ارادی، بلکه به صورت ذاتی و غیرارادی. طی هفته 16 تا 20 بارداری می‌توان از طریق معاینه‌های اولتراسوندی، حرکات دست و پاها، لب‌ها و همچنین حرکات جزئی چشمان جنین به چپ و راست را حتی با وجود بسته بودن چشم‌ها مشاهده کرد. مادر هم می‌تواند حرکات جنین را به‌صورت آرام و گاه شبیه جابه‌جایی یک حباب حس کند.

سیستم عصبی همچنان در حال رشد است و به ماهیچه‌های اندام‌های مختلف جنین شما توان خم شدن می‌دهد. تقریبا در این زمان، امکان به‌هم رسیدن دست‌های جنین شما فراهم می‌شود – آن‌ها می‌توانند مشت شوند و یکدیگر را لمس کرده و نگه دارند.

موهای ظریف و کرک مانندی به‌نام لانوگو شروع به رشد در سر و پوشش سرتاسری آن می‌کنند.

بیشتربخوانید:

در 3 هفته اول بارداری چه اتفاقی می‌افتد؟

اکنون پاها از دست‌ها کشیده‌تر به‌نظر می‌رسند و اگر جنین در آب قرار داده شود، به‌سهولت قادر به شنا خواهد بود و همین‌طور حس لامسه نسبت به قبل حساس‌تر و قوی‌تر می‌گردد.

حالا دیگر جنسیت جنین قابل‌تشخیص است، زیرا در جنین پسر، بیضه‌های پیشتر جای گرفته در شکم جنین جابجا شده و به‌سمت کیسه‌های بیضه یعنی مکان اصلی و طبیعی خود فرود می‌آیند. این کار از طریق انجام یک سونوگرافی شکمی مهم به نام اسکن آنومالی جنین با مثانه‌ای که لزوما نباید پر باشد، امکان‌پذیر می‌شود. 

در این زمان، رشد ناخن‌ها گرچه آرام است، ولی همچنان ادامه دارد. سیستم دفاعی او تقریبا کامل شده است. مجاری ادراری و سیستم گردش خون او به سمت تکامل پیش می‌روند، عملکرد قلب جنین سریع‌تر و قدرت پمپاژ خون توسط آن به 25 لیتر در روز می‌رسد. صفرای داخل معده ترشح را آغاز می‌کند و کارکرد عمومی کلیه‌ها نیز خوب است. 

شما در هفته 16 بارداری

در هفته 16 بارداری (4 ماهگی)، با رشد توأم جفت و رحم، وزن رحم که در هفته 6 بارداری به 140 گرم می‌رسید، اکنون به حدود 250 گرم افزایش می‌یابد و اندازه آن تقریبا معادل با 7.6 سانتی‌متر است. میزان مایع آمنیوتیک اطراف جنین نیز زیادتر شده و حجم آن به حدود 250 میلی‌لیتر می‌رسد. 

به‌دلیل بزرگ شدن رحم، کشش‌های ماهیچه‌ای و بافت‌های همبندی پیرامون رحم نیز افزایش می‌یابد و به احتمال زیاد دردهایی در ناحیه کشاله ران تجربه خواهند شد.

در این هفته خواب شما که همچنان باید به پهلو باشد، آرام‌تر از قبل خواهد شد و در نتیجه از انرژی بیشتری در طول روز برخوردار و روحیه‌تان نیز بهتر خواهد گردید، گرچه کج‌خلقی و دلتنگی در این دوران امری طبیعی است.

خارش در دوران بارداری می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال نادر کبدی به‌نام کلستاز داخل کبدی (Intrahepatic Cholestasis) حاملگی باشد که گاهی اوقات کلستاز بارداری یا OC نیز نامیده می‌شود، بنابراین در صورت تشدید حتما با پزشک‌تان مشورت نمایید.

شما می‌توانید واکسن سیاه‌سرفه را در هر زمانی از بارداری خود دریافت کنید، اما بهترین زمان برای تزریق آن از هفته 16 تا 32 است.

بیشتربخوانید:

سرنوشت جنین در هفته 12 و 13 بارداری

شما و فرزندتان در هفته 17 بارداری

فرزند شما در 17 هفتگی

در هفته 17 بارداری، رشد جنین شما شتاب بیشتری می‌گیرد. اکنون قد او به 13 سانتی‌متر و وزن او به حدود 150 گرم رسیده است.

ابروها و مژه‌ها شروع به رشد می‌کنند. اگرچه چشمان جنین اکنون توان حرکت دارد، اما پلک‌ها هنوز بسته هستند و دهان می‌تواند باز و بسته شود.

در حال حاضر، خطوط روی پوست انگشتان جنین تشکیل شده است و بنابراین، جنین دارای اثر انگشت منحصر به فرد خود است. ناخن‌های دست و پا هم در حال رشد هستند و جنین قادر است تا دستانش را محکم فشار داده یا در هم گره کند.

تشکیل اولیه بافت چربی در صورت، گردن، سینه و دیواره معده و سپس گسترش این سلول‌ها در کمر، پاها و بازوها برای محافظت از اندام‌ها به‌عنوان یک عایق‌ و ذخیره انرژی؛ رشد و استحکام ماهیچه‌ها و استخوان‌های در حال رشد؛ ادامه رشد بند ناف و جفت و ضخیم و بلندتر شدن بند ناف برای رساندن اکسیژن و مواد مغذی بیشتر به جنین از دیگر رویدادهایی هستند که برای جنین در این هفته اتفاق می‌افتند.

بیشتربخوانید:

تغذیه ماه به ماه در دوران بارداری

شما در هفته 17 بارداری

در این هفته گرچه برخی نشانه‌های اولیه بارداری از میان می‌روند، اما ممکن است علائم دیگری چون خونریزی لثه و بینی یا گرفتگی بینی (بیشتر در هفته‌های 13 تا 21 بارداری) ظاهر شوند. عوارض مذکور از جمله عارضه گرفتگی بینی که به آن رینیت بارداری نیز گفته می‌شود، به موجب افزایش مخاط بینی ناشی از تغییرات هورمونی و افزایش خون‌رسانی بروز می‌کنند.

شکم و پستان‌ها رشد بیشتری می‌کنند و شاید به تغییر دادن اندازه سوتین و لباس‌های خود نیاز پیدا کنید.

به‌دلیل کشش عضلات رحم در حال رشد از یک‌سو و تأثیر تغییرات هورمونی بر روی رباط‌ها و مفاصل از سوی دیگر، خانم های باردار درد بیشتری را در ناحیه لگن و کمر احساس خواهند کرد.

خستگی اوایل بارداری در این هفته با تثبیت هورمون‌های بارداری رو به کاهش می‌گذارد.

خونریزی خفیف یا شدید از واژن ممکن است نشانه مشکلات جدی باشد، بنابراین اگر خونریزی واژینال را در بارداری تجربه کردید، از یک پزشک برای رفع مشکل، کمک بگیرید.

رایج‌ترین علائم دیگر این هفته عبارتند از: ترشحات واژن، عرق و مخاط که به موجب افزایش جریان خون در بدن حاصل می‌شوند، سردرد، سوزش سر دل و سوء‌هاضمه، خارش سینه و شکم، دیدن خواب‌های عجیب به خاطر تغییرات هورمونی، درد و گرفتگی شکم و خروج بافت یا مایع از واژن.

در این زمان به شما پیشنهاد سونوگرافی داده می‌شود، از جمله اسکن تشخیص ناهنجاری‌های میانه بارداری که بین هفته‌های 18 و 21 انجام می‌شود و بعضا به آن اسکن 20 هفته‌ای، اسکن آناتومی یا اسکن سطح 2 گفته می‌شود.

 بیشتربخوانید:

تهوع صبحگاهی در حاملگی

نکات قابل‌توجه این دو هفته

دریابید که از چه غذاهایی در بارداری اجتناب کنید و چگونه یک رژیم غذایی سالم داشته باشید. در سه ماهه دوم بارداری، مصرف 3 تا 4 وعده غذایی سالم متشکل از تنقلات مغذی مانند مغزهای تفت نخورده علاوه بر وعده‌های غذایی اصلی کم‌حجم‌تر بیشتر از پیش احساس می‌شود و باید در برنامه غذایی روزانه بگنجد. سعی کنید بیشتر غذاهای راحت و سبک غنی از آهن و فیبر مانند اسفناج، هلو، سیب، هویج و ... با قابلیت هضم آسان را استفاده کنید.

در مورد گزینه‌های پیش رو و محل زایمان اطلاعات کسب کنید.

انجام ورزش و فعال ماندن در بارداری برای شما و جنین‌تان مفید است. ببینید چه فعالیت‌های ایمن با توجه به شرایط جسمی و روحی برای شما وجود دارند.

ویار بخشی از روند بارداری است که می‌تواند تا انتهای بارداری در برخی مادران به‌ویژه در شب همچنان ادامه داشته باشد، بنابراین نباید آن را غیرطبیعی تلقی نمایید.

در مورد اثرات خستگی و میزان خواب و استراحت در زمان بارداری آگاهی کسب کنید. می‌توانید برای داشتن خوابی لذت‌بخش‌تر، از بالشت‌های کمکی که برای راحتی مادران باردار طراحی و به بازار عرضه شده‌اند، بهره بجویید.

فراموش نکنید بالا رفتن دمای بدن شما در طول کل دوران بارداری می‌تواند برای جنین‌تان خطرناک باشد، بنابراین از رفتن به سونا و جکوزی یا مراجعه به سولاریوم برای برنزه کردن پوست خود جدا خودداری کنید، زیرا تجربه دمای بالاتر از 39 درجه سانتی‌گراد برای جنین می‌تواند او را در معرض خطر ناهنجاری‌های ستون فقرات، آسیب‌های مغزی و غیره قرار دهد.

انجام آزمایش‌های غربالگری ژنتیکی بارداری نیز برای تشخیص برخی ناهنجاری‌های جنین مانند سندروم داون، آزمایش خون برای پی بردن به احتمال بروز مشکلاتی مانند نقص لوله عصبی و اختلالات کروموزومی و آزمایش ادرار برای سنجش میزان پروتئین و قند در ادرار که می‌توانند باعث ایجاد مشکلاتی مانند عفونت ادراری، دیابت بارداری و پره اکلامپسی شوند، در این زمان توصیه می‌شوند.

شما در سه ‌ماهه دوم بارداری با افزایش وزنی حدود 0.5 کیلوگرم در هفته روبه‌رو خواهید بود. در صورت مواجهه با افزایش یا کاهش غیرطبیعی وزن حتما مسئله را با پزشک خود در میان بگذارید.

از ایستادن زیاد بپرهیزید، هوای خانه را مرطوب نگه دارید، در تابستان، دوش آب خنک (نه بسیار سرد) بگیرید، کمربند و شکم‌بند مخصوص بارداری را مورد استفاده قرار داده و به هیچ عنوان در تمام دوران بارداری از کفش‌های پاشنه بلند استفاده نکنید.

برای کاهش استرس‌های خود در این دوران بهتر است چکاپ بارداری را به‌طور منظم انجام دهید و با پزشک خود در ارتباط‌ باشید.