به قلم : سولماز دانشور نیک
تحریریه زندگی آنلاین : شما و فرزندتان در هفته 18 بارداری جنین شما در 18 هفتگی
در این هفته وزن جنین معادل با تقریبا 200 گرم بوده و قدش به 14 سانتی‌متر یا اندکی بیشتر می‌رسد. فعلا سر جنین به‌سمت سینه شما است و پاهایش که حالا قابلیت خم و راست کردن را پیدا کرده‌اند، به‌سمت پایین قرار دارند. سیستم عصبی او همچنان در حال رشد است و بیشتر ساعات روز را به اشکال متفاوتی از جمله به پهلو یا صاف در خواب می‌گذراند، ولی در هنگام بیداری نسبت به رویدادهای پیرامونی، صداها و به‌خصوص صداهای بلند دنیای بیرون مانند موسیقی و همچنین ضربه‌ها هوشیار است و واکنش نشان می‌دهد. چشم‌های جنین هم‌اکنون به نور حساس هستند. جنین در این زمان قادر است تا اندکی به اطراف حرکت کند، البته شما ممکن است هنوز این حرکات را احساس نکنید، به‌خصوص اگر اولین بارداری خود را تجربه می‌کنید. این حرکات در صورت احساس، احتمالا برای شما تداعی‌گر چیزی شبیه به بال زدن یا غلتیدنی نرم خواهند بود. او حالا صاحب 200 تکه استخوان است و رگ‌های باریک خونی‌اش از زیر پوست شفافش قابل مشاهده هستند. در صورت دختر بودن جنین، رحم و لوله‌های فالوپ و در صورت پسر بودن، اندام‌‌‌‌‌های تناسلی او با احتمالی غالب از طریق سونوگرافی قابل مشاهده خواهند بود.
شما در 18 هفتگی
گرچه انرژی شما در سه ماهه سوم کمی بیشتر می‌شود، ولی همچنان علائم بی‌حالی، خستگی و رنگ‌پریدگی در پوست، لب‌ها و پلک‌های شما مشهود هستند و با مشکلات خواب بیشتری دست و پنجه نرم می‌کنید. همچنین، اندازه پستان‌ها تا دو سایز بیشتر می‌شود. درد معده و سردرد در بارداری امری شایع است و می‌تواند ناشی از یبوست، باد یا درد ناشی از رشد جنین باشد، زیرا رباط‌ها برای حمایت از شکم در حال رشد شما کشیده می‌شوند، اما درد شکم یا سر گاهی اوقات می‌تواند جدی باشد.
بیشتربخوانید:
شما و فرزندتان در هفته 19 بارداری جنین شما در 19 هفتگی
در این هفته وزن جنین معادل با حدودا 240 گرم یا گاه بیشتر بوده و قدش به تقریبا 15.3 سانتی‌متر می‌رسد. گرچه جنین شما کمی وزن اضافه کرده است، اما هنوز چربی زیادی ندارد، بنابراین اگر می‌توانستید جنین خود را ببینید، کمی چروکیده به‌نظر می‌رسید. اضافه شدن به وزن جنین در باقیمانده دوران بارداری نیز همچنان ادامه می‌یابد، به‌طوری که تا چند هفته آخر قبل از تولد، تمام این چروک‌ها پر خواهند شد. حس چشایی جنین اکنون فعال‌تر و قوی‌تر شده است. در صورت دختر بودن جنین، تخمدان‌های او در این هفته قادر به تولید حدود شش میلیون تخمک هستند.
شما در 19 هفتگی
ممکن است شما برای بار نخست در هفته‌های 17 یا 18 بارداری حرکات جنین‌تان را احساس کنید. اگر این بارداری اول شما است، احتمالا اولین حرکات جنین بین هفته‌های 18 تا 20 بارداری قابل احساس خواهند بود. در ابتدا احساس بال زدن یا جابه‌جایی یک حباب یا حرکت بسیار جزئی را دارید، اما بعدا نمی‌توانید حرکات را اشتباه بگیرید و نه‌تنها می‌توانید لگد زدن جنین را کاملا حس کنید، بلکه اغلب حدس بزنید کدام برآمدگی مشهود بر روی شکم شما دست یا پای جنین است. هیچ محدودیت مشخصی در تعداد حرکات قابل احساس جنین وجود ندارد. نکته مهم این است که با الگوی حرکات معمول جنین خود آشنا شوید و به این امر واقف باشید که این حرکات تا زمان تولد کودک همچنان ادامه خواهند داشت. اگر فکر می‌کنید جنین شما کمتر از حد معمول حرکت می‌کند یا در الگوی حرکات معمول جنین‌تان تغییری ایجاد شده است، فورا با ماما یا واحد زایمان تماس بگیرید تا جنین شما مورد بررسی قرار گیرد. از دستگاه‌های اسکن دستی یا سونوگرافی خانگی معروف به داپلر (Doppler) استفاده نکنید، زیرا این دستگاه‌ها قابل اعتماد نیستند - حتی اگر صدای ضربان قلب فرزندتان را بشنوید، به این معنی نیست که او در وضعیت مناسبی به‌سر می‌برد. تغییرات هورمونی از یک‌سو و برآمدگی شکمی ناشی از رشد مداوم جنین از سوی دیگر می‌تواند باعث درد در لگن شما شود.
بیشتربخوانید:
نکاتی که باید در این هفته‌ها مورد توجه قرار دهید
قبل از مصرف هر دارویی در دوران بارداری با ماما، پزشک عمومی یا داروساز خود مشورت کنید تا از بی‌خطر بودن مصرف آن در دوران بارداری اطمینان حاصل کنید و هرگز به‌طور خودسرانه اقدام به استفاده از دارو نکنید.
در صورت رعایت تمام نکات دوران بارداری از جمله کاهش مصرف نمک تصفیه شده بدون یُد (مصرف نمک یددار باید زیر نظر پزشک باشد)، اگر با تورم بیش از حد دست و پا مواجه شدید، حتما با پزشک مشورت کنید.
برای جلوگیری از افت فشارخون، سرگیجه و مشکلات دیگر، از خوابیدن به پشت پرهیز نموده و به پهلو بخوابید.
اگر دچار گرفتگی پا می‌شوید که غالبا در شب و پاهای ضعیف از لحاظ عضلانی و ماهیچه‌ای (معمولا افراد غیر ورزشکار) رخ می‌دهد، کم‌آبی بدن خود را جبران کرده، حرکات کششی انجام دهید و به‌دنبال مشورت با پزشک، کمبود املاح و مواد معدنی مانند روی و یا فزونی آن‌ها مانند پتاسیم یا فسفر را در رژیم غذایی خود مرتفع و متعادل سازید. البته بنا به تحقیقات، دلیل اصلی این امر به‌هم خوردن الکترولیت‌های بدن است. در صورت پیش آمدن چنین مشکلی بهتر است بلافاصله با دست، انگشتان پا را گرفته و به‌سمت بالا بکشید و یا با ایستادن بر روی زمین سرد، انگشت‌های شست پا را به‌سمت بالا معطوف کنید.
در صورت داشتن کمردرد که یکی از علل اصلی آن گرفتگی‌های عضلانی مربوط به این ناحیه و نواحی اطراف آن است، سعی کنید تا از حرکات کششی و تقویتی ستون فقرات و ماهیچه‌های شکم بهره بجویید. اگر امکانش برایتان وجود دارد، ساعتی در طول روز را به شنا در آبی با دمای مناسب بپردازید، از بلند کردن چیزهای سنگین به‌شدت اجتناب کنید، زیرا علاوه بر کمردرد می‌تواند به سقط جنین هم منجر شود. استفاده از تشک‌های بسیار منعطف و نرم را کنار بگذارید، زیرا کمر شما را در وضعیت نامناسب و غیراستانداردی قرار می‌دهند و فشار بیشتری را به آن تحمیل می‌کنند، در زمستان لباس گرم بپوشید و مراقب باشید تا بدن‌تان سرما نخورد و از همسرتان بخواهید تا در این مواقع شما را ماساژ دهد. بهتر است در این دوران و به‌ویژه 6 ماه آخر بارداری بیشتر به پهلوی چپ بخوابید تا رحم به استخوان لگنی فشار وارد نیاورد و رگ‌های پشت شما متحمل فشار بیشتر نشوند.
بیشتربخوانید:
در صورت تجربه دردهای شدید و بیش از چند دقیقه شکمی (درد لیاگامان گرد) به‌خصوص اگر با تب، استفراغ، خونریزی یا تغییر در ترشحات واژن توأم باشند، حتما به پزشک خود مراجعه کنید.
به‌دلیل افزایش حجم خون در این دوران و وارد آمدن فشار به دیواره‌های رگ‌ها، احتمال بروز خون‌دماغ هم وجود دارد که مسلما در صورت تکرار مرتب، زیاد و بدون تحریک بینی باید با پزشک خود تماس بگیرید.
به موجب تغییرات هورمونی و بیشتر شدن فعالیت قلب و فشار افزایشی وارده بر رگ‌های خونی از سوی جنین، احتمال افت قند خون، سرگیجه و حتی غش وجود دارد، بنابراین سعی کنید برای جلوگیری از وقوع این مشکلات علاوه بر کم کردن مقدار غذای مصرفی در وعده‌های غذایی مختلف و افزایش تعداد این وعده‌ها، کارهای‌تان به‌ویژه بلند شدن و نشستن را به آهستگی انجام دهید و در انجام آن‌ها عجله نشان ندهید تا با سرگیجه و به‌دنبال آن زمین خوردن روبه‌رو نشوید.
اگر در هنگام لمس پستان با توده‌ای سفت مواجه شدید به احتمال زیاد به‌خاطر کسب آمادگی بیشتر پستان برای دوران شیردهی است، اما برای اطمینان از عدم ابتلا به سرطان سینه حتما با پزشک خود مشورت نمایید.
بنا بر پیشنهادهای پزشکی ممکن است چند آزمایش مختلف از جمله آزمایش خون و غربالگری برای تشخیص اختلالات ژنتیکی مانند سندروم داون، اسپینا بیفیدا و تریزومی 18 انجام پذیرند.
هیچگاه در پرسیدن سؤال از پزشک‌تان شک به خود راه ندهید و تا جای ممکن درباره هفته‌ها، ماه‌ها و شرایط و مشکلات دوران بارداری و نحوه تغذیه مطلوب در این دوران اطلاعات صحیح از منابع موثق کسب کنید.