استاد دانشکده‌ ادبیات دانشگاه تهران درگذشت

شهرام آزادیان، استاد دانشکده‌ ادبیات دانشگاه تهران درگذشت.

 

میلاد عظیمی، پژوهشگر و منتقد ادبی در پی درگذشت این استاد دانشگاه، پنجشنبه، 22 تیرماه در یادداشتی نوشته است: «شهرام آزادیان را از وقتی که شناختم- بیست و پنج‌شش سال پیش- تا امروز که خبر درگذشتش را شنیدم، در جست‌وجوی کتاب دیدم. کتاب‌شناس کاربلد مبرزی بود. مقام اصلی او گوشه کتابخانه و کتابفروشی‌ و کهنه‌فروشی‌ بود. فی‌الواقع کهنه‌فروشی‌ها را شخم می‌زد. چاپ‌های متعدد یک کتاب‌ را می‌دید و اگر می‌شد می‌خرید. در خریدن کتاب خوب، به قیمت مناسب و ای‌بسا ثمن بخس، از آیات ربانی بود. وقتی از کتاب نفیسی که خریده بود یا نشان کرده بود، حرف می‌زد، چشمانش برق شیطانی می‌زد.

 

اشراف و معرفت عمیقی بر منابع تحقیق و روش درست تحقیق و کارنامه محققان و ایران‌شناسان داشت. اصلا در عوالم علامه قزوینی و مینوی و نفیسی و فروزانفر دم می‌زد. مدام کتاب می‌خواند. حیف که وسواس علمی و کمال‌طلبی بی‌حد و بی‌ دل و دماغی، مانع شد که به‌فراخور دانش و فضل فراوانش بنویسد. رساله دکتری‌اش را هم چاپ نکرد با اینکه استاد ایرج افشار چندبار از او خواسته بود که آن را برای چاپ در بنیاد موقوفات آماده کند. هربار به بهانه تکمیل تن‌ زد.

 

محضری فیض‌بخش داشت. چون کتاب‌خوانده بود و تازه‌یاب و نکته‌بین، از او سخن تازه می‌شنیدی. مجلات و سالنامه‌های قدیمی را خوب دیده بود. هر وقت از او مشورت خواستم یا سؤالی پرسیدم، با صراحت و بی‌دریغ راهنمایی کرد. مستشار مؤتمن بود.

 

آزادیان در این بیست و چند سال که می‌شناختمش هیچ عوض نشد. سال‌ها بود که استاد دانشگاه تهران بود اما همان دانشجوی کتاب‌باره کمال‌خواه کناره‌جوی خلوت‌گزیده گریزرنگ ماند. نجیب و بی‌شیله‌پیله. بی‌حاشیه و بی‌آزار. به‌ظاهر عبوس و دیرجوش اما عمیقا مهربان و خیرخواه. با طنزی نافذ. قدری تلخ‌اندیش و نومیدگونه.

 

علاقه وثیقی به طایفه «روشنگران» ایرانی داشت. مثل آنها نقادمنش بود. بخصوص درباره احمد کسروی‌ تحقیق زیادی کرده بود و در فکر یا آرزوی تألیف کتابی درباره او بود. همچنین درباره صادق هدایت مطالعات وسیع داشت و چیزهایی هم منتشر کرد.

 

آزادمردی بود این شهرام آزادیان. هاویه وهن نتوانست او را فرو ببلعد. به سربلندی از این دیر پست گذشت. یادش همیشه با من است.»

 

 

شهرام آزادیان. «نفیسی و رودکی.» رودکی سرآمد شاعران فارسی 1، 1-65-8533 (1387): 1-9٫

شهرام آزادیان. «حذفیات کتاب صادق هدایت محمود کتیرایی.» ایران نامگ 4، 1 (1398): 25-61٫

 

 

شهرام آزادیان. «نگاهی به تصحیح متون در دوره قاجار.» مطالعات باستان‌شناسی -، 1 (1383): 151-170٫

شهرام آزادیان. «تصحیحات علامه قزوینی در مجموعه اوقاف گیب.» مطالعات باستان‌شناسی 56، 173 (1384): 173-179٫

شهرام آزادیان. «دو تقسیم‌بندی قدیم از کرامات صوفیه.» مطالعات باستان شناسی 57، 179 (1385): 63-72٫

شهرام آزادیان. «بررسی تصحیحات فارسی عباس اقبال آشتیانی.» سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی 1، 1 (1387).

شهرام آزادیان. «نگاه شخصیت‌های داستانهای صادق هدایت به رابطه با جامعه.» سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی 1، 2 (1387): 113-123٫

شهرام آزادیان و مسعود راستی‌پور . «بررسی انتحالات ادبی راوندی.» مطالعات باستان‌شناسی 1، 2 (1388): 108-95٫

شهرام آزادیان. «بررسی گرایش‌ها در رشته زبان و ادب فارسی.» ادب فارسی 1، 3-5 (1390): 309-317٫

شهرام آزادیان و رضا خبازها. «حسن تخلص و عیوب لفظی گریز تا آغاز سده هفتم.» ادب فارسی 2، 2 (1391): 67-83٫

شهرام آزادیان و نسیم محمدی. «طرز تازه (سبک هندی) در آینه تحقیقات خاورشناسان.» سبک شناسی نظم و نثر فارسی 6، 22 (1392): 1-1٫

شهرام آزادیان و حمیدرضا حکیمی. «سلجوقیان و حمایت از ادبیات فارسی.» ادب فارسی 4، 1 (1393): 73-92٫

شهرام آزادیان و نسیم محمدی. «تاریخ تحقیقات پیرامون سبک هندی در ایران و جهان.» شبه قاره ؛ ویژه‌نامه نامه فرهنگستان زبان و ادب فارسی 1، 3 (1394): 311-337٫

شهرام آزادیان و محمدعلی اجتهادیان. «دو تحریر متفاوت از جامع التمثیل.» ادب فارسی 5، 2 (1394): 97-111٫

شهرام آزادیان و بندیکت اشتپلر. «حاکم و پهلوان عاشق در ادا و شاهنامه.» سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی 15، 77 (1401): 63-79٫

فاطمه حمصیان کاشان و شهرام آزادیان. «تحول معنی واژه حماسه از آغاز تا سال 1313 هجری شمسی (هزار فردوسی).» مجله علمی – پژوهشی تاریخ ادبیات دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی 15، 2 (1401): 143-166٫