تجارت‌نیوز نوشت: بررسی جزئیات بلیت‌هایی که ترکیش ایرلاین به ایرانیان می‌فروشد حاکی از تخلف این شرکت در ارائه خدمات به شهروندان و دولت ایران است. در واقع این شرکت با دست‌اندازی به منابع دولت ایران در قالب دریافت عوارض سوخت است.
به گزارش تجارت‌نیوز، ترکیش ایرلاین، هواپیمایی رسمی ترکیه روزانه حدود 10 پرواز روتین به ایران دارد که شش پرواز آن با ظرفیت حدود 1200 نفر برای بلیت‌های رفت و برگشت تهران است.
در حالی که حدود شش ماه است سازمان امور مالیاتی و سازمان هواپیمایی کشوری فعالیت‌های نظارتی بر ایرلاین‌ها و آژانس‌های هواپیمایی ایرانی را تشدید کرده‌اند تا با گران‌فروشی و فروش خارج از نرخ‌های رسمی و هرگونه فرار مالیاتی جلوگیری کنند، اما به نظر می‌رسد که این سازمان‌ها از فعالیت‌های شرکت‌های هوایی خارجی از جمله هواپیمایی ترکیش ایرلاین غافل شده‌اند و اشراف کافی بر فعالیت‌های این شرکت‌ها ندارند.
البته مدت‌هاست زمزمه‌های عدم نظارت جدی بر فعالیت ایرلاین‌های خارجی در میان فعالان صنعت هوایی ایران به گوش می‌رسد که بخشی از آن به تازگی رسانه‌ای شد. در نبود نظارت‌های لازم، نکات عجیبی از فعالیت ترکیش ایرلاین در ایران به دست می‌آید.
نکات عجیب در توضیحات مشتریان ایرانی ترکیش ایرلاین
اصولاً شرکت‌های هواپیمایی در قسمت توضیحات بلیت، هزینه‌های رسمی آن را اعلام و برای هر بخش از یک تگ یا کد استفاده می‌کنند. به عنوان نمونه «کد I6» عوارض فرودگاهی است که معمولاً حدود چهار یورو محاسبه می‌شود. همچنین «کد IR» سهم دولت ایران و «تگ TR» سهم سازمان هواپیمایی ترکیه (دولت ترکیه) است که باید پرداخت شود.
بر اساس مستندات و جزئیات بلیت‌های فروخته‌شده، هواپیمایی ترکیه برای کتمان درآمد حاصل از فروش‌های خود، بخش بسیار بزرگی از بهای صندلی‌های فروخته‌شده در بازار ایران را تحت عنوان «مالیات دولتی سوخت» با کد YR به سازمان هواپیمایی کشوری گزارش می‌کند تا از معافیت مالیاتی عوارض دولتی بهره‌مند شود. در تصویر زیر این کد در بلیت پرواز ایرانیان با کادر قرمز مشخص شده است.
چنین ترفندی در حالی به کار گرفته می‌شود که بررسی‌ها نشان می‌دهد اساساً نه دولت ایران و نه دولت ترکیه مالیات سوخت با کد YR از هیچ شرکت هوایی دریافت نمی‌کنند و شرکت هواپیمایی ترکیش صرفاً با این ترفند با عدم پرداخت سهم دولت ایران از درآمدهای مذکور کارمزد دفاتر فروش ایرانی را نیز کمتر از میزان واقعی پرداخت می‌کنند و با یک تیر دو نشان می‌زند.
برای درک میزان بزرگی مبالغی که تحت عنوان مالیات‌ها و عوارض قانونی از درآمدهای مشمول مالیات ترکیش ایرلاین خارج می‌شوند باید به این نکته توجه داشت که ترکیش ایرلاین حدود 50 درصد از بهای بلیت‌های خود در مسیر استانبول را در قالب عوارض سوخت و به عنوان سرفصل مالیات‌ها گزارش می‌کند.
به عنوان مثال هواپیمایی ترکیش بلیت رفت و برگشت تهران به استانبول را 440 دلار با نرخ تبدیل 38 هزار و 667 تومان که با قیمت 17 میلیون و 13 هزار و 600 تومان به فروش می‌رساند که مبلغ هفت میلیون و 965 هزار و 600 تومان را با تگ YR به عنوان مالیات و عوارض دولتی اعلام کرده است. جالب اینکه مالیات همین پرواز با شرکت‌های هواپیمایی ایرانی مبلغ یک میلیون و 170 هزار تومان است.
دریافت عوارض سوخت فقط از ایرانیان!
در مسیر‌های اروپا، آمریکا و کانادا این درآمد کتمان‌شده برای پاسپورت‌های ایرانی بسیار بزرگ‌تر است و از 12 میلیون تا 30 میلیون تومان در هر بلیت محاسبه می‌شود. این در حالی است که شهروندان سایر کشورها چنین عوارضی نمی‌پردازند و همچنین این عوارض در پرواز ایرانیان از سایر کشورها وجود ندارد.
حال مقایسه قیمت بلیت ایرلاین‌های دیگر به‌خوبی تخلف ترکیش ایرلاین را آشکار می‌کند. برای نمونه، بلیت هواپیمایی امارات از تهران به فرانکورت از مسیر دبی به مبلغ 931 دلار به مبلغ 40 میلیون و 574 هزار تومان فروخته می‌شود که مالیات و عوارض قانونی این بلیت معادل چهار میلیون و 324 هزار تومان است.
بدین ترتیب قیمت بلیت تهران- فرانکفورت در هواپیمایی امارات بیش از دو برابر قیمت پرواز تهران- استانبول ترکیش ایرلاین است، اما نرخ عوارض و مالیات‌های قانونی یک‌چهارم همان مسیر!
فرار مالیاتی 4500 میلیارد تومانی!
با مبنا قرار دادن فروش 1200 صندلی روزانه توسط ترکیش ایرلاین به مقصد استانبول در بازار ایران در سال 1401 و با فرض حداقلی مبلغ 10 میلیون تومان برای هر بلیت، فرار مالیاتی در هر روز به رقم نجومی 12 میلیارد تومان و در سال به حدود 4500 میلیارد تومان می‌رسد.
برای درک نجومی بودن کتمان مالیاتی ترکیش ایرلاین کافی است نگاهی به گزارش‌های مالیاتی ایران داشته باشیم. بر اساس گزارش‌های رسمی سازمان امور مالیاتی در سال 1401 دولت 470 هزار میلیارد تومان درآمد مالیاتی وصول کرده است.
این سازمان تا اردیبهشت امسال و در طول دوره فعالیت دولت سیزدهم بیش از 10 هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی شناسایی کرده و حجم 4500 میلیارد تومان کتمان مالیاتی ترکیش ایرلاین به تنهایی 45 درصد کل فرار مالیاتی‌های کشف شده در دولت ابراهیم رئیسی است.
از سوی دیگر این درآمدهای مشمول مالیات و حقوق عمومی دولت ایران توسط شرکت هواپیمایی ترکیه با دلار 28 هزار و 500 تومانی و بدون پرداخت یک ریال مالیات از کشور خارج شده است.
به عبارت ساده‌تر ترکیش علاوه بر اینکه درآمد مشمول مالیات خود را با سند‌سازی به عنوان تگ YR به دولت جمهوری اسلامی به عنوان عوارض سوخت معاف از مالیات گزارش کرده، از نرخ ترجیحی دلار 28 هزار و 500 تومانی نیز برای خروج ارز استفاده کرده است که باید مورد نظارت جدی و بررسی دقیق سازمان هواپیمایی کشوری به عنوان بازوی نظارتی دولت، سازمان امورمالیاتی و معاونت ارزی بانک مرکزی قرار گیرد.
در پایان این نکته موضوعیت دارد که آیا سازمان هواپیمایی کشوری از جزئیات فروش بلیت ترکیش ایرلاین و سایر شرکت‌های هواپیمایی خارجی آگاه است که مجوز خروج ارز آن‌ها را برای بانک مرکزی صادر می‌کند؟