دکتر امیرهوشنگ احسانی؛ متخصص پوست و مو
اخیرا در طول چند سال اخیر استفاده از تکنولوژی‌های تصویربرداری ضایعات پوستی مورد استفاده و توجه زیادی قرار گرفته است و می‌تواند به درماتولوژیست کمک فراوانی کند.
یکی از این تکنیک‌ها فتوگرافی می‌باشد که شامل فوتوگرافی با نور مرئی، با نور فرابنفش و نور پلاریزه می‌باشد در فوتوگرافی با نور مرئی برای ثبت در پرونده بیمار می‌توان استفاده کرد که ساده و ارزان و دقیق می‌باشد. در فوتوگرافی با نور فرابنفش، از نور UVA استفاده می‌شود که مقداری توسط ملانین اپیدرم جذب می‌شود و در درم نور دسته‌های کلاژن را تحریک کرده و فلوئورسانس مرئی ایجاد می‌کند و سپس نور برگشت می‌کند.
بنابراین در فوتوگرافی حاصله، دسته‌های کلاژن به صورت نواحی روش و نواحی پیگمانتاسیون اپیدرمال به صورت نواحی تیره‌تر دیده می‌شود، بنابراین کاربرد اصلی این روش برای بهتر نشان دادن نواحی پیگمانتاسیون پوستی است و کاربرد دیگر برای تعیین عمق پیگمانتاسیون می‌باشد.
هر چه پیگمانتاسیون سطحی‌تر باشد زیر نور UV تشدید یافته و پررنگ‌تر می‌شود و بالعکس هرچه پیگمانتاسیون عمقی‌تر باشد زیر UV تغییری نمی‌کند در فوتوگرافی با نور پلاریزه، وقتی نور پلاریزه را به پوست بتابانیم، قسمتی از نور که از حد فاصل هوا و لایه شاخی، منعکس می‌شود، همان جهتی را دارد که نور تابیده شده داشته است، اما نوری که وارد اپیدرم و درم می‌شود، پراکنده شده است و در مسیر برگشت دپلاریزه خواهد بود، از این خاصیت در فوتوگرافی با نور پلاریزه استفاده می‌شود.
به این صورت که اگر نور پلاریزه را به پوست بتابانیم و در مسیر برگشت آن فیلتری قرار دهیم که جهت آن موازی با جهت نور تابانیده شده باشد، فقط نورهایی که از حد فاصل هوا و لایه شاخی منعکس شده‌اند عبور خواهد داد.
این روش تصویربرداری برای بهتر نشان دادن خصوصیات پوستی در بیماری‌هایی نظیر اختلالات عروقی، بیماری‌های التهابی و ضایعات رنگدانه‌ای استفاده کرد. در نهایت تصویربرداری دیژیتال از ضایعات پوستی می‌باشد که تشخیص ضایعات پوستی براساس تصاویر دیژیتال کاملا با تشخیصی که براساس دیدن رو در روی بیمار باشد مطابقت دارد.
در میکروسکوپی سطحی ضایعات پوستی می‌توان از روش Epiluminescence microscopy، تصویربرداری ویدئویی پوست، آنالیز تصاویر دیژیتالی، اسپکتروفتومتری یاد برد. روش دیگر تصویربرداری اولتراسونوگرافی می‌باشد که برای اولین بار در سال 1979 در پوست مورد استفاده قرار گرفت که برای تعیین ضخامت پوست استفاده می‌شد. فرکانس مورد استفاده در بررسی پوست خیلی بیشتر از فرکانس مورد استفاده از احشاء داخلی می‌باشد برای اینکه قدرت تکنیک‌پذیری بیشتری ایجاد کند.
با کمک اولتراسوند به خوبی می‌توان درم و هیپودرم را مشاهده کرد ولی تشخیص اپیدرم به علت نازکی امکان‌پذیر نیست. یکی از موارد استفاده از سونوگرافی اندازه‌گیری ضخامت پوست است که در بیماری‌هایی نظیر اسکلرودرمی، مورفه‌آ می‌توان استفاده کرد. با این روش می‌توان ضخامت تومورهای پوستی نظیر BCC و SCC را اندازه‌گیری کرد.
همچنین می‌توان BCC را قبل از عمل با اولتراسونوگرافی 20 مگاهرتز بررسی کرد تا حاشیه قابل برداشت، پیش‌بینی شود. سایر موارد استفاده در پوست شامل: ارزیابی اثربخشی عوامل مرطوب‌کننده تا تغییری که در ساخت اپیدرم ایجاد می‌کند، ارزیابی اسکارهای قدیمی، ارزیابی میزان آب درم و ارزیابی واکنش التهابی پوست پــچ‌تست می‌باشد.
تصویربرداری لیزر داپلر با تزریق وریدی، با این دستگاه پرفیوژن پوست را با اسکن کردن یک لیزر کم قدرت روی یک ناحیه پوست مشخص می‌کند. در علم پوست از این روش برای مطالعه واکنش‌های آلرژیک و تحریکی و اثر وازوکنسترتکتیو کورتیکواستروئیدها و مشخص کردن شدت پسوریازیس استفاده کرد. روش دیگر تصویربرداری پوست میکروسکوپی هم کانونی است که بیشتر در کارهای تحقیقاتی مورد استفاده قرار می‌گیرد، برای تعیین حدود ضایعات پوستی کیفیت بالایی دارد.
روش دیگر MRI است که در افتراق تومورهای مختلف، تشخیص پوست دچار لنفادم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حال حاضر بررسی غیرتهاجمی ضایعات پوستی مختلف در داخل بدن و همچنین استفاده از وسایل تصویربرداری اختصاصی که به پزشک این اجازه را می‌دهد که ساختمان و اجزای پوست را به خوبی مشخص کند، امکان‌پذیر است.
