به قلم : دکتر منصوره پژمان منش ؛ جراح و متخصص زنان و زایمان و زیبایی ؛ فوق تخصص نازایی
تحریریه زندگی آنلاین : اسید فولیک نوعی ویتامین B است که در تولید گلبولهای قرمز و خونسازی و نیز در فرایند های متابولیک بدن نقش دارد. فولیک اسید در بدن باید به فرم فعال تبدیل شود . بعضی افراد ممکن است بصورت ژنتیکی به اسید فولیک معمولی مقاوم باشند و یا در بدن آنها فرم فعال تولید نشود. اسید فولیک یا همان ویتامین B9 ، ضروری ترین مکمل دوران بارداری و حتی قبل بارداری محسوب می شود. مصرف اسید فولیک از سه ماه قبل از بارداری اکیدا توصیه شده چرا که اولین عضوی که در اوایل دوران جنینی شکل می گیرد ، لوله عصبی است و این ویتامین برای سلامت جنین و رشد و تکامل سیستم عصبی جنین بسیار ضروری است.
بیشتربخوانید:
میزان مصرف اسید فولیک در بارداری :
در مشاوره قبل از بارداری و نیز مراقبت های دوران بارداری ، مکمل اسید فولیک توسط متخصص زنان و زایمان شما تجویز می شود. از سه ماه قبل از بارداری و در تمام طول مدت بارداری ، مصرف روزانه 400 میکروگرم اسید فولیک در اکثر خانمها کافی است که معمولا یک قرص اسید فولیک 1 میلی گرمی تجویز می شود . اما بعضی خانمها بنا به تشخیص متخصص زنان و زایمان ، نیاز به دوز بالاتری از اسید فولیک دارند . مثلا سابقه بیماریهایی مانند تشنج ، دیابت ، مصرف داروهای ضد تشنج ، ناهنجاری سیستم عصبی در جنین یا فرزند قبلی ، مصرف برخی داروهای شیمی درمانی و....... که در این افراد دوز 5 میلی گرم اسید فولیک تجویز می شود.در خانمهایی که در سن بالای 40 سال قصد بارداری دارند و یا در افراد نابارور سن بالا ، معمولا نیاز به مصرف دوز بالاتر اسد فولیک نمی باشد اما گاهی تجویز می شود. مادران بارداری که حاملگی دو قلویی دارند نیاز به مصرف دوز بالاتر اسید فولیک ندارند.
مواد غذایی حاوی اسید فولیک :
اسید فولیک در سبزیجاتی که برگ تیره دارند مثل اسفناج و همچنین کاهو، خیار، کلم بروکلی ، سبزی خوردن ، قارچ ، بامیه ، طالبی ، دل و جگر گوسفند و نیز حبوبات و مرکبات وجود دارد . اما با پخته شدن سبزیجات ، مقدار زیادی از آن از بین می‌رود. به همین دلیل توصیه می‌شود که این سبزیجات به صورت خام مصرف شوند. با داشتن تغذیه صحیح میزانی از این ویتامین تأمین می شود و درکنار آن حتما باید از مکمل اسید فولیک که امروزه بصورت ترکیبات و برند های متنوع در بازار دارویی موجود است استفاده کرد.
بیشتربخوانید:
تالاسمی مینور و اسید فولیک :
در خانمهایی که تالاسمی مینور دارند سایز گلبولهای قرمز انها کوچکتر است. در صورتی که کم خونی فقر آهن بطور همزمان وجود نداشته باشد ، مصرف مکمل آهن به درمان آنها کمکی نمی کند. بدیل اینکه اسید فولیک برای تولید گلبول قرمز ضروری است معمولا اسید فولیک بدون آهن برای آنها تجویز می شود ، ولی به این معنی نیست که دوز اسید فولیک بالاتری برای انها تجویز شود.
علایم کمبود اسید فولیک :
گرچه فولات در مواد غذایی وجود دارد اما همه افراد تغذیه مناسبی ندارند و علاوه بر آن جدب آن ممکن است کافی نباشد و یا فرم فعال آن در بدن تولید نشود. همچنین در افراد سیگاری ، مصرف الکل و بیماریهای التهابی روده ، علایم کمبود فولات بیشتر دیده می شود. کمبود فولات یا اسید فولیک در بدن با علایمی همراه است.:
ضعف و خستگی
تحریک پذیری
احساس تنگی نفس
سرگیجه
ریزش مو
سیاهی زیر چشم
بیشتربخوانید:
عوارض اسید فولیک :
اسید فولیک عارضه خاصی ندارد و مصرف آن کاملا بی خطر است اما در مواردی نه چندان شایع برخی افراد ممکن است دچار احساس گرگرفتگی ، بی قراری ، مشکلات پوستی و تنفسی شوند. مصرف اسید فولیک باعث دو قلوزایی نمی شود.
عوارض کمبود اسید فولیک در بارداری :
کمبود اسید فولیک در بارداری ممکن است با عوارضی مانند نقص سیستم عصبی ، تولد نوزاد نارس و یا با وزن کم همراه باشد. اما به این معنی نیست که همه افراد دچار این عوارض شوند. مادرانی که دچار بارداری ناخواسته شده و قبل از بارداری مکمل اسید فولیک مصرف نکرده اند ، نباید نگران شوند. و به محض اطلاع از علایم بارداری ، مصرف آن را شروع کنند.
بهترین اسید فولیک در بارداری :
اسید فولیک به تنهایی با دوز 1 و 5 میلی گرم تولید می شود. بهترین نوع اسید فولیک ، به تنهایی و یا در ترکیب با ویتامین های گروه B و نیز در ترکیبات مولتی ویتامین در برند های متنوع در بازار دارویی ایرانی و خارجی موجود است . اخیرا انواع جدید تر اسید فولیک که حاوی فرم فعال فولات می باشد به بازار دارویی وارد شده که با تجویز پزشک ، مصرف انها توصیه می شود.
بهترین زمان مصرف اسید فولیک :
زمان و نحوه مصرف فولیک اسید در میزان جذب آن بسیار مؤثر است. بهترین زمان مصرف فولیک اسید بعد از خوردن غذا است. وقتی ویتامین‌ها و مواد معدنی و همچنین پروتئین‌های موجود در غذا از طریق روده جذب می‌شوند، جذب فولیک اسید هم به نحو بهتری انجام می شود.
بیشتربخوانید:
