چهار سال پس از آنکه نتایج یک تحقیق علمی نشان داد برخی انواع نخ دندان ممکن است ما را در معرض مواد شیمیایی سمی قرار دهد که با بیماری قلبی و سرطان مرتبط است، بحث‌ها درباره استفاده کردن یا نکردن از نخ دندان همچنان ادامه دارد.
یافته‌های مطالعه‌ای در سال 2019 که نشریه علمی نیچر منتشر کرد نشان داد زنانی که نخ دندان «اورال بی» مدل گلاید (Glide) مصرف می‌کردند، در مقایسه با زنانی که از آن نوع نخ استفاده نمی‌کردند، میزان بیشتری از ماده‌ای شیمیایی به نام اسید سولفونیک پرفلوروهگزان (PFHxS) در خونشان داشتند.
ماده PFHxS بخشی از دسته بزرگی از مواد شیمیایی به نام PFASها است که در بسیاری از محصولات مصرفی، از ظروف نچسب گرفته تا لباس‌های ضدآب تا بسته‌بندی مواد غذایی، یافت می‌شود. همچنین، در فوم‌های آتش‌نشانی در فرودگاه‌ها و پایگاه‌های نظامی استفاده می‌شود.
این مواد شیمیایی با آسیب‌های کبدی، آسیب به سیستم ایمنی، مشکلات رشدی، و نیز سرطان مرتبط‌اند و ممکن است سال‌ها در بدن افراد و در محیط باقی بمانند.
هم مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری و هم آژانس حفاظت از محیط‌زیست آمریکا مواد PFAS را منبع قرار گرفتن انسان در معرض سمی بالقوه می‌دانند.
دکتر کن اسپیت، رئیس پزشکی محیطی در Northwell Health در نیویورک، در آن زمان به نشریه هلت لاین گفت: «مطالعه‌ای از این نوع منبع بسیار خاص و می‌توانم بگویم غافلگیرکننده قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی را برجسته می‌کند. به نظرم منصفانه است بگوییم که اکثر مردم نخ دندان را بی‌خطر می‌دانند و نه منبعی برای قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی.»
در این مطالعه، محققان در گروهی متشکل از 178 زن میان‌سال، که حدود نیمی از آن‌ها آفریقایی-آمریکایی بودند، چند عامل رفتاری و سبک زندگی را بررسی کردند که ممکن است عاملی برای قرار گرفتن در معرض PFAS باشند.
این موارد شامل استفاده از ظروف نچسب، خوردن ذرت بو داده مایکروویوی، استفاده از نخ دندان اورال-بی گلاید، یا خوردن غذای حاضری (فست فود) بسته‌بندی‌شده در ظروف مقوایی بود.
برخی از این رفتارها (مصرف غذای حاضری، استفاده از نخ دندان) با میزان زیاد سرم PFAS مرتبط بود، در حالی که در برخی دیگر (استفاده از ظروف نچسب و مصرف ذرت بو داده مایکروویوی) ارتباطی پیدا نشد.
چرا از PFAS در ساختن محصولات استفاده می‌شود؟
مواد PFAS در صنایعی خاص، به‌دلیل خاصیت «نچسب» یا لغزنده بودن، بسیار ارزشمندند.
تفلون، نام تجاری معروفی از مواد مورد استفاده در ساختن ظروف نچسب از جنس پلی تترا فلوئورواتیلن (PTFE)، از خانواده مواد شیمیایی PFAS است. نخ دندان گلاید نیز با استفاده از PTFE ساخته می‌شود.
استفاده گسترده از محصولات مذکور و قرار گرفتن انسان در معرض PFAS پیامدهای نامطلوب متعددی از جمله سرطان کلیه و بیضه، کاهش کیفیت مایع منی، و کولیت اولسراتیو دارد.
مواد PFAS مواد شیمیایی مختل‌کننده غدد درون‌ریز نیز هستند؛ به این معنا که بر تولید هورمون‌های بدن اثر می‌گذارند. این امر ممکن است به بروز مشکلات یادگیری و رفتاری و رشد در کودکان منجر شود. این مواد همچنین ممکن است بر باروری در مردان و زنان اثر بگذارند.
شرکت اورال-بی در واکنش به یافته‌های این مطالعه در بیانیه‌ای که در روزنامه یواس‌ای تودی (USA Today) منتشر شد، یافتن هرگونه ماده سمی در محصولاتش را رد کرد.
این شرکت گفت: «نخ دندان ما مورد آزمایش ایمنی کامل قرار می‌گیرد و ما ایمنی همه محصولاتمان را تضمین می‌کنیم.»
گزینه‌های جایگزین
البته باید گفت که همه نخ دندان‌ها حاوی PFAS نیستند. در اورال-بی گلاید و رقیبان مشابه آن تنها یک نوع از PFAS دیده شده است.
در مطالعه پیش‌گفته، محققان 18 محصول مختلف نخ دندان را از نظر ماده شیمیایی فلوئور، به‌عنوان شاخص PFAS، غربال کردند. فقط 6 نمونه از 18 نمونه نخ دندان از نظر داشتن فلوئور مثبت بودند؛ به این معنا که دو سوم آن‌ها بدون PFAS بودند.
رونالد پی یولکی، دندانپزشک شاغل در نیومکزیکو، معتقد است نخ دندان لغزنده به این دلیل که استفاده از آن آسان‌تر است، در مقایسه با نخ دندان سنتی که از داکرون و موم ساخته شده است، محبوب‌تر است.
یولکی و دندان‌پزشکانی که به فواید نخ دندان کشیدن آگاه‌اند نگران این موضوع‌اند که این مطالعه ممکن است به تلاشی که طی سال‌ها برای ترغیب مردم به نخ دندان کشیدن شده است لطمه بزند.
او می‌گوید: «برخی افراد این یافته‌ها را بهانه‌ای می‌کنند برای توقف دوباره نخ دندان کشیدن. در اینجا باید توجه داشت که نخ دندان‌های سنتی این مشکل بهداشتی را ندارند. بنابراین، استفاده از آن نخ دندان‌ها همچنان توصیه می‌شود.»
دکتر مارک برهن معتقد است هیچ ارتباط ثابت‌شده‌ای بین استفاده از نخ دندان با سرطان، برفک دهان، یا شرایط هورمونی وجود ندارد. هنگامی که نخ دندان می‌کشید، بدن شما در معرض مقدار بسیار کمی مواد نفتی قرار می‌گیرد. نکته کلیدی در اینجا این است که می‌توانید با جایگزین کردن نخ دندان بهتر، از حداقل مقدار این مواد شیمیایی هم اجتناب کنید. اما استفاده نکردن از نخ دندان می‌تواند راه را برای انبوهی از مشکلات سلامت باز کند.
او پیشنهاد می‌کند از نخ دندان‌های ابریشمی استفاده شود. اگر این نوع نخ در دسترس شما نیست، نخ‌های نایلون و پلی‌استر نیز گزینه‌های خوبی‌اند. این نخ‌ها را می‌شود با روغن نارگیل و موم عسل لغزنده کرد.
