حدیثه خسروی - کارشناس ارشد علوم بهداشتی در تغذیه
تحریریه زندگی آنلاین : کروناویروس‌ها خانواده‌ای از ویروس‌ها هستند که در دهه‌های اخیر عامل عفونت‌های ویروسی دستگاه تنفسی با علائم خفیف تا متوسط و اغلب به صورت سرماخوردگی‌های معمول بوده‌اند. بیماری از ابتدای سال 2020 میلادی به مرور در کشورهای مختلف بروز و شیوع پیدا کرد، به طوری که در هفته‌های انتهایی سال 1398 حدود 140 کشور جهان با این بیماری درگیر شدند و در فروردین ماه سازمان جهانی بهداشت اعلام کرد بیماری کرونا ویروس کوید 19 در کلیه کشورهای جهان گزارش شده است. انواع دیگری از کرونا ویروس نیز در سال‌های اخیر و به شکل محدودتر، بیماری‌های شدیدی که معمولاً محدود به کشور و یا منطقه خاصی بوده است مانند بیماری سارس (SARS) یا بیماری مرس (MERS) را ایجاد کرده بود. علاوه بر رعایت نکات بهداشتی از قبیل شستن مکرر دست‌ها، رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی و در خانه ماندن، تقویت سیستم‌ایمنی می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از ابتلا به بیماری داشته باشد.
بیشتر بخوانید:
نقش تغذیه در تقویت سیستم ایمنی بدن
توجه داشته باشید چه در شرایط عادی و چه در شرایط اضطرار لازم است تعادل و تنوع در مصرف کلیه مواد غذایی رعایت شود. تعادل به معنی مصرف مقادیر کافی از مواد غذایی مورد نیاز برای حفظ سلامت بدن است و تنوع یعنی مصرف انواع مختلف مواد غذایی که بر اساس هرم غذایی ایران در 6 گروه اصلی غذایی (نان و غلات، سبزی‌ها، میوه‌ها، شیر و فراورده‌های آن، گوشت و تخم‌مرغ، و حبوبات و مغز دانه‌ها) قرار دارند. مواد غذایی در هر گروه غذایی، دارای ارزش غذایی تقریباً یکسانی هستند و می‌توان از یکی به جای دیگری استفاده کرد. دریافت کافی مواد مغذی می‌تواند سیستم ایمنی بدن را بهبود بخشیده و بدن را در مقابل ابتلا به انواع عفونت‌ها به‌ویژه کرونا ویروس کووید 19 مقاوم نماید.
کمبود هر کدام از ریز‌مغذی‌های مورد نیاز بدن می‌تواند باعث ضعف سیستم ایمنی شده و توانایی بدن در مقابله با عوامل ایجاد کننده بیماری‌ها را کاهش دهد.
در این قسمت به تعدادی از ریز‌مغذی‌های مهم و ترکیباتی که در تقویت سیستم ایمنی بدن نقش دارند، اشاره می‌شود:
مایعات
نوشیدن آب آشامیدنی سالم و سایر مایعات مانند دوغ و آب‌میوه طبیعی می‌تواند به افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن کمک کند. نوشیدن مایعات به اندازه کافی به دفع سموم و حفظ ایمنی بدن کمک می‌کند.
ویتامین A
کمبود این ویتامین منجر به تضعیف سیستم ایمنی بدن می‌شود. ویتامین A به جذب و ذخیره آهن در بدن کمک می‌کند و کمبود آن منجر به کم‌خونی ناشی از فقر ویتامین A می‌شود که باید از طریق منابع غذایی جبران شود. منابع غذایی ویتامین A به دو شکل ویتامین A در منابع جانوری و پیش‌سازهای ویتامین A(بتا کاروتن) در منابع گیاهی وجود دارد. جذب منابع جانوری بهتر است. منابع حیوانی ویتامین A بیشتر در جگر، قلوه، زرده‌تخم‌مرغ، شیر، لبنیات پر چرب و کره وجود دارد. پیش‌ساز ویتامین A هم در میوه‌های رنگی و سبزیجات زرد و سبز نظیر فلفل‌های سبز، زرد، نارنجی و قرمز، اسفناج، کاهو، هویج، کدو حلوایی، زردآلو، طالبی، موز، انگور، خربزه، خرمالو، انواع مرکبات و انبه است.
بیشتر بخوانید:
ویتامین D
دریافت مقدار مناسب ویتامین D از منابع غذایی این ویتامین (ماهی‌های چرب، لبنیات و زرده تخم‌مرغ) به صورت روزانه به افزایش سطح ایمنی بدن کمک می‌کند، البته با توجه به کمبود این ویتامین در جمعیت ایرانیان استفاده از مکمل‌های 50000 واحدی به صورت یک بار در ماه مطابق با دستورالعمل‌های وزارت بهداشت لازم است. افرادی که این مکمل را دریافت می‌نمودند باید به مصرف آن ادامه داده و افرادی که از مکمل استفاده نمی‌کردند باید ماهانه از این مکمل استفاده نمایند. مصرف مقدار بیشتر ویتامین D برای تقویت سیستم ایمنی لازم نیست. افرادی که براساس تشخیص پزشک دچار کمبود هستند ابتدا باید با دوز درمانی تجویز شده توسط پزشک درمان شوند و سپس مصرف ماهانه مکمل 50 هزار واحدی را برای پیشگیری از کمبود ادامه دهند.
ویتامین C
این ویتامین علاوه بر این که به عنوان یک آنتی‌اکسیدان در بدن عمل می‌کند باعث جذب بهتر آهن نیز می‌شود. نگهداری طولانی‌مدت در یخچال، پختن، گرمای هوا، نور و استعمال دخانیات باعث کاهش این ویتامین می‌شود. منابع غذایی ویتامین C عبارتند از: انواع فلفل، کلم، گل‌کلم، سبزی خوردن، گوجه‌فرنگی، شلغم، پیاز، توت‌فرنگی، گریپ‌فروت، انبه، سیب‌زمینی، مرکبات و کیوی. به‌طور کلی همه سبزی‌ها و میوه‌ها که به‌صورت تازه و خام مصرف می‌شوند حاوی ویتامین C هستند و با مصرف روزانه حداقل 3 واحد از سبزی‌ها و حداقل 2 واحد یا دو عدد میوه در روز ویتامین C مورد نیاز بدن تأمین می‌شود. هر واحد سبزی معادل یک پیش‌دستی کوچک سبزی خوردن یا یک لیوان کاهوی خردشده یا یک عدد هویج یا یک عدد خیار یا یک عدد پیاز یا یک عدد گوجه‌فرنگی متوسط است. مصرف سبزی خوردن یا سالاد همراه با وعده‌های اصلی غذایی به تأمین ویتامین C کمک می‌کند.
بیشتر بخوانید:
ویتامین‌های گروه B
در تب نیاز بدن به انرژی افزایش می‌یابد و برای متابولیسم و سوخت و ساز نیاز به ویتامین‌های گروه B بیشتر است که باید از منابع غذایی از جمله مصرف کافی سبزیجات، شیر و لبنیات، گوشت و دل و جگر، زرده تخم‌مرغ، غلات سبوس‌دار، حبوبات و مغزها تأمین شود.
ویتامین B12
کمبود این ویتامین باعث پیشرفت سریع عفونت‌های ویروسی می‌شود. توصیه به تأمین این ویتامین از منابع غذایی آن مانند پروتئین‌های حیوانی از جمله گوشت قرمز، ماهی، مرغ، تخم‌مرغ، شیر و لبنیات است.
بیشتر بخوانید:
روی
از نشانه‌های کمبود روی اختلالات ایمنی است. غذاهای غنی از روی شامل گوشت قرمز، ماهی، مرغ، غلات کامل، حبوبات و تخم‌مرغ است و با گنجاندن هرکدام از آنها در برنامه غذایی روزانه روی مورد نیاز بدن تأمین شده و موجب تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از ابتلا به انواع بیمارهای عفونی از جمله کرونا ویروس می‌شود.
مصرف به موقع و منظم وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌ها به همراه استراحت کافی یکی از ارکان حفظ سلامتی است. توصیه می‌شود جهت افزایش سیستم ایمنی بدن سه وعده اصلی و دو یا سه میان وعده در روز مصرف شود، البته باید توجه داشت در شرایطی که فعالیت فیزیکی محدود شده مقدار غذای خورده شده نیز باید به نسبت کاهش یابد تا از ایجاد اضافه وزن و چاقی پیشگیری شود.
استفاده از غذاهای متنوع، تزئین غذاها، مشارکت خانوادگی در تهیه غذا می‌تواند افراد خانواده را به مصرف منظم وعده‌های غذایی و میان‌وعده‌ها علاقه‌مند کند. حذف وعده‌های غذایی به خصوص وعده شام کار اشتباهی است که ممکن است عده‌ای برای پیشگیری از اضافه وزن و چاقی انجام دهند. دیر بیدار شدن در صبح و از دست دادن وعده صبحانه که یکی از مهم‌ترین وعده‌های غذایی می‌باشد نیز ممکن است در ایام تعطیل به خصوص در کودکان و نوجوانان اتفاق بیفتد که کار مناسبی نیست. در حقیقت حذف صبحانه یکی از دلایل اضافه وزن و چاقی است، زیرا با افت قند خون در حالت ناشتایی اشتها برای خوردن غذا در وعده ناهار بیشتر می‌شود و در نتیجه ولع غذا خوردن منجر به اضافه دریافت انرژی و در نهایت چاقی می‌شود.
منبع: بسته تغذیه خانواده ویژه کرونا
