عوامل بروز دلبستگی مادر به جنین

به قلم :   حبیبه مرتضی ؛ کارشناس ارشد مامایی ؛ کارشناس برنامه سلامت باروری شبکه بهداشت و درمان گرمسار

تحریریه زندگی آنلاین : دوران بارداری، یکی از مهم‌ترین مراحل زندگی زنان است. اگرچه این دوره برای اکثر زنان، یک دوره مسرت‌بخش می‌باشد، اما اغلب، یک دوره پر استرس همراه با تغییرات فیزیولوژیکی و روانی محسوب می‌شود. در واقع این دوران، حاصل تغییرات و سازگاری‌های فیزیولوژیکی و انطباق‌های روانشناختی بوده و مستلزم توجهات ویژه می‌باشد. به نظر می‌رسد برقراری ارتباط عاطفی با جنین، بخشی از مراحل تطابق با نقش مادری است.

دلبستگی به جنین، یکی از مسائل بسیار مهم در تجربه بارداری است؛ به گونه‌ای که احساسات و حساسیت مادر نسبت به جنین در طول بارداری به دنبال تغییرات روانی و فیزیولوژیکی افزایش می‌یابد.

رفتارهای دلبستگی مادر به جنین

رفتارهای دلبستگی مــادر به جنین از ابعاد گوناگونی بررسـی شده و آنها را به پنج زیر گروه شامل تعامل با جنـین، تمـایز بـین خـود و جنـین، نـسبت دادن خصوصیاتی خاص به جنین، از خودگذشتگی و پذیرش نقش والدی تقـسیم می‌کنند و رفتارهـایی مانند صحبت کردن با جنین، صدا کردن جنـین، لمس شکم جهت احساس حرکات جنین و غیره را جزئی از این رفتارها بیان کرده‌اند. محققان معتقدند که این دلبستگی از ابتدای بارداری ایجاد شده و به تدریج افزایش می‌یابد؛ به گونه‌ای که در سه ماهه دوم این دلبستگی به اوج خود رسیده و تا بعد از زایمان ادامه می‌یابد و در تطابق موفق مادر با بارداری، نقش مهمی دارد.

بیشتربخوانید:

آزمایش های لازم قبل از اقدام به بارداری

تفاوت رفتارهای دلبستگی مادران

شیوع و شدت رفتارهای دلبستگی مادر به جنـین در افـراد مختلـف، متفـاوت اسـت و طـی دوران بارداری طیف وسـیعی از این رفتارهـا قابل مشاهده است که می‌تواند برای هر مـادری به گونه‌ای متفاوت تجلی پیدا کنـد. بـرای برخـی حس دلبـستگی بـه جنـین بـسیار سـریع اتفـاق می‌افتد. این مادران بـه محـض اینکـه متوجـه بارداری خود می‌شوند، احساس ارتباط با جنین می‌کنند و حتی قبل از اطمینان از بارداری خـود چنین احساسی را دارند. برخی دیگر فقـط پـس از احساس حرکات جنین و یا انجام سونوگرافی چنین رابطه‌ای را ذکر می‌کنند. برخی از مـادران نیز تا پایان بارداری احساس خاصی بـه جنـین خــود نداشــته و ممکــن اســت تنهــا تولــد و در آغــوش کــشیدن نوزادشان چنــین حسی را برایشان در پـی داشـته باشـد. یکـی از مـسائل مهمی که در این راسـتا اهمیت دارد، توجـه بـه عواملی است که در بـروز رفتارهـای دلبـستگی مادر به جنین نقش دارند.

عوامل موثر

مطالعات نشان داده‌اند که دلبستگی به جنین، ارتباط نزدیکی با تعارضات عاطفی مادر، رابطه مادر - کودک و رابطه با دیگران دارد. با افزایش دلبستگی مادر به جنین، مادر تمایل بیشتری به اعمال رفتارهای بهداشتی در طی بارداری مانند: ترک مصرف سیگار و الکل، تغذیه مناسب، ورزش، ادامه مراقبت‌های دوران بارداری، تمایل به شناخت جنین و شرکت در کلاس‌های آمادگی برای زایمان، افزایش دلبستگی مادر و نوزاد و افزایش میزان تغذیه نوزاد با شیر مادر پیدا می‌کند که تمام این رفتارها منجر به پیامد رضایت‌بخش بارداری و ارتقای سلامت مادر و نوزاد می‌شود.

 دلبستگی مادر و جنین می‌تواند تحت تاثیر مسائلی نظیر حمایت اجتماعی، وضعیت روانی، سن بارداری، سن مادر، تعداد زایمان، وضعیت زناشویی، میزان درآمد، سطح تحصیلات و بارداری نیازمند مراقبت ویژه قرارگیرد.

همچنین عواملی نظیر رضایت از زندگی ممکن است بر توانایی مادر جهت ایجاد دلبستگی به جنین تأثیر بگذارد. رفتارهای دلبستگی می‌تواند در فرهنگ‌های مختلف، متفاوت باشد. گاهی یک زمینه اعتقادی و فرهنگی ممکن است نفوذ شدیدی بر چگونگی فعالیت مادران در نقشی که می‌خواهند در بارداری بگیرند، داشته باشد.

بیشتر بخوانید:

عوارض جبران‌ناپذیر سزارین بر کودکان چیست؟

همه چیز درباره بارداری خارج از رحم

آموزش‌های دوران بارداری

آموزش‌های دوران بارداری، به زنان باردار کمک می‌کند تا راه‌های صحیح ایجاد دلبستگی سالم و مثبت را نسبت به جنین‌شان یاد بگیرند و به کار ببندند. برنامه‌های آموزشی دلبستگی پیش از زایمان به زنان باردار کمک می‌کنند تا به عنوان والد بتوانند با بالابردن رابطه مناسب بین جنین و خودشان یک محیط و جو خانوادگی سالم ایجاد کنند.