استثناها

آیا قوانین آفرینش استثنا پذیر است؟ آیا معجزه ها و کارهای خارق العاده نقض سنت خدا است.

پاسخ در هر دو مورد منفی است نه قوانینی آفرینش استثنا پذیر است و نه کارهای خارق العاده استثنا در قوانین آفرینش است.

اگر تغییراتی در سنتهای جهان مشاهده می شود آن تغییرها معلول تغییر شرایط است و بدیهی است که هر سنتی در شرایط خاص جاری است و با تغییر شرایط سنتی دیگر جریان می یابد و آن سنت نیز در شرایط خاص خود کلیت دارد پس تغییر قانون و سنت به حکم قانون و سنت است ولی به به این معنی که شرایط یک قانون تغییر می کند و شرایط جدید به وجود می آید و در شرایط جدید قانون تغییر می کند و شرایط قانون و سنت و ناموسهای لایتغیر وجود ندارد اگر مرده ای بطور اعجاز زنده می شود آن خود حساب و قانونی دارد اگر فرزندی همچون عیسی بن مریم(ع) بدون پدر متولد می شود برخلاف سنت الهی و قانون جهان نیست.

بشر همه سنتها و قانونهای آفرینش را نمی شناسد و هیمنکه چیزی را بر ضد قانون و سنتی که خود آگاهی دارد در نظر می گیرد می پندارد مطلقا بر خلاف قانون و سنت است استثنا است نقض می شناسد قشر قانون است نه قانون واقعی ما می پندرایم که سنت آفرینش حیات این است که همواره موجود زنده از ازدواج پدر و مادری بوجود آید ولی این قشر نسبت است نه خود سنت آفرینش عیسی بن مریم قشر نسبت را بر هم زده است نه خود آن را اینکه قانونهای واقعی آفرینش تخلف ناپذیر است سخنی است و اینکه قوانینی که ما شناخته ایم قانونهای واقعی جهان است یا قشری از قانون است سخنی دیگر است.

معنای معجزه بی قانون بودن ویا فوق قانون بودن نیست ماتریالیستها دچار چنین اشتباهی شده اند که بخشی از قوانین طبیعی جهان را که به وسیله علوم کشف گردیده قانونهای واقعی و منحصر فرض کرده اند و سپس معجزات را نقض قانون پنداشته اند ما می گوییم آنچه را که علوم بیان کرده است در شرایط مخصوص و محدودی صادق است و زمانی که با اراده به یک پیغمبر یا ولی خدا کاری خارق العاده انجام می گیرد شرایط عوض می شود یعنی یک روح نیرومند و پاک و متصل به قدرت میدان می شود بدیهی است که در شرایط جدید که از وجود عامل جدید یعنی اراده نیرومند و ملکوتی ولی حق ناشی می شود قانون دیگری حکمفرما می گردد.

در مورد تاثیر دعا و صدقه در دفع بلاها و غیره نیز جریان از همین قرار است در حدیث آمده است که از رسول اکرم صلی الله علیه و آله سوال شد که با وجود اینکه هر حادثه ای که در جهان رخ می دهد به تقدیر الهی و قضا حتمی او است دعا و دوا چه اثری می تواند داشته باشد؟ در پاسخ فرمودند: دعا نیز از قضا و قدر است. ⁽¹⁾

در روایت دیگر آمده است که علی (علیه السلام) در پای دیواری نشسته بود متوجه شد که دیوار شکسته است و ممکن است فرو ریزد فورا برخاست و از آنجا دور شد مردی اعتراض کرد که از قضا الهی می گریزی یعنی اگر بنا باشد تو بمیری خواه از کنار دیوار خراب فرار کنی یا فرار نکنی خواهی مرد و اگر بنا نباشد صدمه ای به تو متوجه گردد باز هم در هر صورت محفوظ خواهی بود بنابراین فرار از زیر دیوار شکسته چه معنی دارد؟ حضرت در پاسخ وی فرمود:

افر من قضاء الله الی قدر الله ⁽²⁾

از قضا الهی بسوی قدر الهی فرار می کنم.

معنای این جمله این است که هر حادثه که در جهان پیش می آید مورد قضا و تقدیر الهی است اگر آدمی خود را در معرض خطر قرار دهد و آسیب ببیند قضا خدا و قانون خدا است و اگر از خطربگریزد و نجات پیدا کند آن هم قانون خدا و تقدیر خدا است اگر انسان در محضر میکروبدار وارد شود و بیمار قانون است و اگر هم شکسته برخیزد و کنار بورد کاری بر خلاف قانون خدا و قضا الهی انجام نداده است و در چنین شرایطی قانون خدا این است که از مرگ مصون بماند و اگر در زیر دیوار بنشیند و با سقوط دیوار نابود گردد این نیز آفرینش است.

قرآن کریم این حقیقت را به شکل جالبی بیان فرموده است در سوره طلاق را می خوانیم:

و من یتق الله یجعل له مخرجا ن یرزقه من حیث لا یحتسب و من یتولک علی الله فهو حسبه ان الله بالغ امره قد جعل الله لکل شی ء قدرا. ⁽³⁾

«هرکس پرهیزکاری کند خداوند راه خروجی برای رهایی وی از مشکلات قرار می دهد و از طریقی که گمان ندارد روزیش را می رساند و هر کس برخدا اعتماد کند و کار خود به وی واگذارد خدا برای او کفایت است همانا خدا فرمان خویش را به نتیجه می رساند و آنچه را که بخواهد تخلق ندارد راستی که خدا برای هر چیزی قدر و اندازه ای معین کرده است.

در این آیه گویی قانونی که فوق همه قوانین و حاکم بر همه آنهاست بیان گردیده و آن قانون تقوا و توکل است.

از این آیه استنباط می شود که به دنبال توکل و عنایت پروردگار قطعی است هر کس بر خدا به حقیقت توکل کند نایت خدا را همواره دارد و با عنایت خدا و تایید خدا که خود یک جریان خاص دارد و یک منت است و یک سلسله علل و معلولات درکار است رسیدن به هدف قطعی است این قانونی است که بر همه قانونهای دیگر حکومت می کند در عین حال برای اینکه فراموش نشود که کار خدا نظام و قانونی دارد بیان فرموده که خدا برای هر چیزی اندازه و حسابی قرار داده است و هم فرموده که هر کس پرهیزگاری کند خدا برای وی راهی قرار می دهد یعنی کار او بدون قانون و بی وسیله نیست هر چند که ممکن است آن وسیله از وسائل عادی و راههای سشناخته شده نبوده بلکه «من حیث لا یحتسب » باشد.