رتبه اول صادرات لبنیات ایرانی در آسیا

لبنیات و بازار فرآورده‌های لبنی بخشی از بازار کالاهای اساسی بوده که کارخانه‌های داخلی کل نیاز بازار را پوشش می‌دهند. نیاز سرانه انواع شیر در انواع بسته‌بندی در ایران حدود 2‌میلیون و 250‌هزار‌تن است که تولید و به بازار عرضه می‌شود. در این راستا هرچه بازار کشش داشته‌باشد کارخانه‌های لبنی انواع شیر اعم از UHD (ماندگاری بالا بدون نیاز به یخچال)، ESL و پاستوریزه تولید و عرضه می‌کنند. در دو سال‌اخیر تقریبا 25‌درصد شیرها تحویل بازار برگشت می‌شود. در ادامه این مازاد تولید در کارخانه‌های تبدیل به انواع صنایع لبنی از جمله شیرخشک می‌شود.

سال گذشته با افزایش 50‌درصدی قیمت شیرخام از هر کیلو 6 به 12‌هزار‌تومان 80‌درصد قیمت صنایع لبنی افزایش یافت و این امر سبب شد تا 16.3درصد از آمار تقاضای کشور ریزش کند. امسال نیز با افزایش 25‌درصدی قیمت شیر از 12 به 15‌هزار‌تومان آمار تقاضا با کاهش بیشتر همراه شده‌است.

آمار تولید جهانی

بنا به گزارش واحد پژوهش انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران، طبق آمار منتشرشده سازمان جهانی خواربار و کشاورزی ملل‌متحد (فائو) پیش‌بینی می‌شود تولید جهانی شیر در سال‌2023 میلادی تقریبا به 950‌میلیون‌تن برسد که 2.8درصد نسبت به میانگین تولید در سال‌های 2020 و2021 و 1.3درصد نسبت به تولید در سال‌2022 افزایش یافته‌است. این رشد تولید ناشی از افزایش تولید در آسیا به‌ویژه هند (2.5درصد افزایش تولید نسبت به سال‌قبل) و چین (6.5درصد افزایش تولید نسبت به سال‌قبل) است. بخش عمده‌ای از افزایش موردانتظار در تولید جهانی شیر در سال‌2023 ناشی از بهبود عملکرد و افزایش مداوم تعداد گاوهای شیری، به‌ویژه در اروپا و آمریکای‌شمالی است؛ به‌عنوان مثال بلاروس 4.8درصد افزایش تولید شیر در سال‌جاری را نسبت به سال‌قبل به‌ثبت رسانده است.

همچنین پیش‌بینی می‌شود در آمریکای‌‌جنوبی که به دلیل افزایش تعداد گله‌‌‌‌‌‌های لبنی، عملکرد بالاتر و هزینه‌های کمتر نهاده، تولید به‌ویژه در برزیل کمی افزایش یابد. در اقیانوسیه، با وجود افزایش هزینه‌های نهاده و کاهش قیمت لبنیات که سبب کاهش حاشیه سود عملیاتی است پیش‌بینی می‌شود که تولید به دلیل آب و هوای مساعد نسبتا افزایش یابد. در مقابل، پیش‌بینی می‌شود که تولید شیر در آفریقا به دلیل دسترسی محدود خوراک و علوفه، شرایط بد مراتع و مشکلات موجود در دامداری‌ها روند کاهشی داشته‌باشد.

تجارت‌جهانی لبنیات در سال‌2023

پیش‌بینی می‌شود تجارت‌جهانی محصولات لبنی سال‌2023 به 84‌میلیون ‌تن (معادل شیر) برسد که یک‌درصد نسبت به سال‌2022 کاهش داشته‌است. این کاهش در تجارت‌جهانی لبنیات عمدتا به دلیل کاهش پیش‌بینی‌‌‌‌‌‌شده واردات از سوی آسیا، به‌ویژه چین، به دلیل افزایش تولید داخلی و افزایش ذخایر محصولات لبنی وارداتی است. کاهش واردات از سوی چندین واردکننده پیشرو لبنیات دیگر از جمله فیلیپین، اندونزی و مالزی احتمالا به دلیل رشد کمتر از حد انتظار در فروش محصولات لبنی و کاهش ارزش پول است. با این حال واردات بیشتر محصولات لبنی برای چندین کشور به‌ویژه برزیل، مکزیک، الجزایر و عربستان‌سعودی پیش‌بینی می‌شود که ناشی از قیمت‌های رقابتی بین‌المللی لبنیات توسط شرکای تجاری آنها، عرضه ناکافی داخلی و فروش بیشتر محصولات لبنی است. در همین حال، کاهش احتمالی تقاضای واردات جهانی همراه با قیمت‌های رقابتی پایین‌تر، می‌تواند چشم‌‌‌‌‌‌اندازی نزولی برای صادرات را از چندین صادرکننده مانند آمریکا، استرالیا و آرژانتین نشان دهد. قاره آسیا با 47.7میلیون‌تن و 56‌درصد از سهم واردات جهانی اولین واردکننده لبنیات و پس از آن اروپا با 11.8میلیون‌تن 13.9‌درصد از حجم واردات را به خود اختصاص داده‌است. در آسیا 18.6درصد از حجم واردات (15.8میلیون تن) مربوط به کشور چین است.

قاره اروپا با 33.8میلیون ‌تن و 40.3‌درصد از سهم صادرات جهانی اولین صادرکننده لبنیات و پس از آن اقیانوسیه با 22.3میلیون ‌تن 26.6‌درصد از حجم صادرات را به خود اختصاص داده‌است.

ایران رتبه اول آسیا

قاره آسیا با 8.5‌میلیون‌تن صادرات، 10.2‌درصد از سهم صادرات جهانی لبنیات را به خود اختصاص داده‌است، ایران با 1.8میلیون‌تن صادرات لبنی (بر اساس میزان مصرف شیر معادل) اولین صادرکننده لبنیات در آسیا است که بالاتر از کشورهایی نظیر ترکیه قرار دارد و 2.2درصد از سهم صادرات لبنیات جهان در سال‌2023 را به خود اختصاص داده‌است. به این ترتیب بر اساس پیش‌بینی فائو و آمار منتشرشده از سوی این سازمان جهانی، ایران با 16.5درصد افزایش صادرات نسبت به 2022 و 65.4درصد نسبت به 2021 به اولین صادرکننده لبنیات در آسیا تبدیل خواهد شد.