به قلم : ثریا جعفرزادی - کارشناس ارشد روانشناسی شخصیت
تحریریه زندگی آنلاین : نگاهی روان شناختی به اختلال شخصیت خودشیفته در افراد مبتلا، ویژگی های رفتاری، میزان شیوع، پیش آگهی، روش های درمانی و توصیه های روان شناسی برای کنار آمدن با این افراد!
آشنایی با واژه ی خودشیفته یا نارسیس
در اسطوره شناسی یونانی ها " نارسیوس" مرد جوانی بود که کسی را دوست نداشت! تا این که یک روز عاشق عکس خود در آب رودخانه ای شد! نمی توانست تصویرش را در برگیرد و در نتیجه اندوهگین شد و سرانجام پری دریایی شد و مرد!
آشنایی با اختلال شخصیت خودشیفته ( از خود راضی)
اختلال شخصیت "نارسیسی" یا "خود شیفته" شرایطی آسیب شناختی است که در آن شخص به شدت خود محور ،علاقه مند به خویشتن، خود بزرگ‌بین، فاقد احساس همدلی و سلطه گر است. در حالی که شخصیت هایی با این ویژگی به مقام های بالا دست می یابند، زندگی شان راضی کننده و لذت بخش نیست! ممکن است در زندگی دست به اقداماتی بزنند که تحقیر خود آنها را به همراه داشته باشد. اشخاصی با این ویژگی از روابط و یا از موفقیت های خود شاد نمی شوند!
بیشتربخوانید:
ویژگی های رفتاری افراد مبتلا به اختلال شخصیت خود شیفته
افرادی با این گونه تیپ شخصیتی، به خصوص در دنیای قدرت و زمینه های سیاسی و کارهای بازرگانی و شرکتی می توانند به اوج برسند. این افراد، اغلب جلب توجه می کنند، از انرژی فوق العاده ای برخوردارند، می توانند درباره ی توانمندی های خود حرف بزنند و عقاید خود را به دیگران تحمیل کنند. آنها در نظر دیگران با استعداد و با این حال سخت و دشوار هستند. افراد "خود شیفته" برای رسیدن به اهداف خود بر دیگران سلطه جویی می کنند و انتظار دارند که با آنها رفتاری متفاوت از سایرین داشته باشند. افراد "خود شیفته"، تحمل شنیدن انتقاد را ندارند! برخی از آنها بی آنکه به روی خود بیاورند، ناراحت و دلخور می شوند، اما رنجش شان با آنچه شنیده اند تناسب ندارد. گروهی دیگر با خشم واکنش نشان می دهند ،بد خلق و بد برخورد می شوند و برای رسیدن به خواسته های خود دیگران را مورد سلطه جویی قرار می دهند.
توضیح روان شناس
نکته ی قابل توجه این است که افراد خود شیفته می خواهند انتقاد کننده را نابود سازند! تمام این گونه افراد فاقد ویژگی همدلی هستند و نمی توانند بفهمند که دیگران چه احساسی دارند.انها متوجه نیستند که به خاطر نشانه های خود، چه لطمه ای به دیگران می زنند و چقدر خاطر آنان را مکدر می سازند. افرادی که به این اختلال مبتلا هستند، به تحسین شدن مداوم نیاز دارند و برای رسیدن به این خواسته خود ترفند بازی می کنند! سعی دارند به موفقیت های تحسین برانگیز برسند اما در ضمن به دیگران غبطه می خورند و بر آنها حسد می ورزند! این افراد اغلب افسرده می شوند و از کار و از اشخاصی که در زندگی شان حضور دارند استفاده نمی برند!
پیش آگهی اختلال شخصیت خودشیفته
این اختلال مزمن است و درمان آن نیز مشکل! چنین افرادی مدام ناچارند ضربه هایی را که از رفتارشان ناشی می گردد یا تجربیات زندگی آنها را به وجود می آورد تحمل کنند. پیشرفت سن را خوب تحمل نمی کنند، چون برای زیبایی، قدرت و صفات جوانی ارزش زیادی قائل هستند و به طور نامناسبی به آنها وابسته اند!
بیشتربخوانید:
شرح حال خانمی که به اختلال شخصیت خودشیفته مبتلاست!
فروزان "26 ساله و مجرد قدی بلند، ورزشکار و خوش تیپ، او عاشق هنر پیشگی است و عکس های زیادی با هنرمندان دارد. تکبر و غرور و خود نمایی گستاخانه و دل مشغولی همراه با خیال بافی و رویا پردازی های غیرواقع گرایانه درباره ی نیکا زمانی که مورد ارزیابی و سنجش روانی قرار گرفت مشهود بود. او بیش از 50 دست لباس و 30 جفت کفش در رنگ ها و مدل های گوناگون داشت که در هر میهمانی آنها را به تن می کرد! تصور می کرد که دیگران به او و وضعیت ظاهری و اندامش حسادت می کنند! رفتار و کردارش و نیز نگرش او بسیار خود خواهانه و تکبر آمیز بود. این را همه ی دوستان و هم کلاسی هایش به آن اذعان داشته و دارند. از نگاه روان شناختی به نظر می آید که او نیاز بسیاری به توجه و تحسین پیوسته و مداوم دارد. در مصاحبه ای بالینی که با او داشتم‌چنین عنوان می کرد که:" روزی یک هنر پیشه ی معروف و مشهور خواهم شد که همه ی مردم برای دیدن فیلم هایم در صف جلوی سینما خواهند ایستاد!" باید بگویم که این الگوی فراگیر خود بزرگ پنداری و خود بزرگ بینی و نیاز به تحسین و توجه حاکی از نشانه های اختلال شخصیت خودشیفته در نیکا بود و هست!
همه گیر شناسی یا میزان شیوع اختلال خودشیفته در افراد مبتلا به این بیماری
در مورد شیوع، نسبت به پخش سنی و الگوی خانوادگی این اختلال شخصیت، مدارکی در دست نیست! افراد مبتلا به این بیماری ممکن است به علت تزریق غیر واقع بینانه ی احساس خودبزرگ بینی، زیبایی و استعداد توسط والدین شان، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به این اختلال باشند. تعداد موارد گزارش شده، سیر صعودی دارد.
توصیه های روان شناسی برای کنار آمدن و نیز زندگی کردن با افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته
کنار آمدن با افراد خودشیفته به شدت دشوار و سخت است.توجه داشته باشید که استرس، اختلاف و تعارض و کشمش می تواند منجر به رفتار های ناهنجار و نا خوشایندی شود و در این میان افراد خود شیفته که نمی توانند حتی در بهترین شرایط با دیگران کنار بیایند، از موقعیت ویژه ای برخوردار هستند. در زیر به چند توصیه ی طلایی روان شناسی مهم توجه کنید: 1_ این افراد نیاز دارند که همواره مقام شماره یک باشند! ..2_ برای جلب توجه، به آنان توجه کنید....3_ مراقب باشید که عزت نفس خود را در گرو محبت و توجه آنان قرار ندهید...4_ احساسات خود را مطرح کنید حتی درباره ی موضوعات به ظاهر مسلم حرف بزنید، اما انتظار نداشته باشید که این افراد متوجه حرف های شما بشوند!...5_ بسیاری از افراد خود شیفته، گاه گاهی به شما نزدیک می شوند و بعد از شما فاصله می گیرند! این موضوع به ویژه از بعد ایجاد رابطه دیده می شود. از این نزدیک و دور شدن آنان مطلع و آگاه باشید.
بیشتربخوانید:
روش های درمانی اختلال شخصیت خودشیفته
از جمله شایع ترین روش های درمانی برای این اختلال در افراد مبتلا به این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد: 1_ روان درمانی: درمان اختلال شخصیت خودشیفته بی نهایت مشکل است.چون‌برای پیشرفت درمان، این افراد باید از خودشیفتگی خود دست بردارند. روان‌پزشکانی مانند:" اتوکرنبرگ" و " هاینز کوهات" ، طرفدار روش های روان‌کاوی و روان‌پویشی هستند.2_ درمان‌دارویی: در بیمارانی که نوسان خلق جزئی از شکل بالینی ویژه دارند، نوعی داروی خاص توصیه می شود. چون مبتلایان به اختلال شخصیت خودشیفته، طرد شدن را خوب تحمل نمی کنند و آمادگی ابتلا به افسردگی را نیز دارند، داروهای ضد افسردگی نیز ممکن است در مورد آنان به کار برود.
