قرآن به مثابه آینه غبار ناگرفته آسمان، چشمه جوشان و بی‌بدیل الهی و گنجینه محفوظ راز و رمز خلقت، سرشار از معرفت و معنویت است و اهل قرآن همواره سیراب از جرعه های زلال عالم معنا، و شاگردان و پیروان مکتب قرآن مفتخر به داشتن باصفاترین آینه های معنویت‌اند؛ آینه هایی که چون نوری مسیر پرتلاطم و ظلمت‌کده زندگی را روشنایی می‌بخشند و چشمان بسته انسان را می‌گشایند و او را از خواب غفلت بیدار می‌کنند.
اینک معنویت قرآن، این نازل الهی را در آینه قرآن صاعد ولی الهی به نظاره می‌نشینیم. آنچه در پی می‌آید، ترجمه‌ای است هرچند قاصر از نیایش چهل و دوم صحیفه سجادیه که امام سجاد علیه‌السلام در پایان تلاوت قرآن زمزمه می‌نمودند و راز دل خویش را با صفای کلمات قرآن پیوند می‌زدند. باشد تا دمی را در سایه‌سار نیایشهای مولایمان بیاساییم و کام نیازمند خویش را از جام دل‌افزای سیدساجدین سیراب نماییم.
درمان دل در پرتو هدایت قرآن
پروردگارا، تو به من یاری دادی تا «قرآن» تو را از آغاز تا انتها بخوانم؛ همان قرآنی که آن را به عنوان نور هدایت فرو فرستادی و پیامبران را بر هر کتابی که نازل فرمودی، گواه گرفتی و بر هر سخنی که فرمودی آن را فضیلت و برتری دادی.
آفریدگارا، تو قرآن را «فرقان» و جداساز حلال و حرام، و روا و ناروا گردانیدی. این همان قرآنی است که به یاری آن، احکام خویش را آشکار ساخته‌ای و کتابی است که با آن سخنان خود را برای بندگان شرح و تفصیل داده‌ای. قرآن، وحی تو بر پیامبرت محمد ـ که درود تو بر او و خاندانش باد ـ است که بر او نازل شده و آن را فروغ و تابشی است که ما با پیروی از آن، از تاریکیهای جهل و نادانی به سرمنزل بصیرت و دانایی ره می‌یابیم؛ کتابی است که برای آن کسی که آن را باور بدارد و گوش به فرمانش دهد، شفا و درمان دل است؛ میزان عدلی است که متمایل به ناحق و ناراستی نیست و آفتاب هدایتی است که دلیل و برهان آن بر گواهانش تاریک و خاموش نشود؛ نشانه نجات است و هرکس قصد پیروی از آن کند، گمراه نگردد و هرکس دل در گرو شرف آن بخشد از فنا و تباهی و مصایب سخت روزگار دور شود.
یقین و پایداری در سایه قرآن
خداوندا، چون تو ما را در خواندن آن یاری کردی و بیان نارسای ما را به سخنِ رسای آن گویا ساختی، پس چنان کن که ما جزو کسانی باشیم که احکام آن را به شایستگی به‌پا می‌دارند و از روی ایمان از آن متابعت می‌کنند؛ در برابر آیات «محکم» آنکه دارای مفهوم روشن است، سرتسلیم فرود می‌آورند و به آن معتقدند و در مقابل آیات «متشابه» آن، که معنا و مفهوم روشن ندارند، به جهل خود اعتراف می‌کنند و به دلایل روشن پناه می‌جویند.
پروردگارا، تو قرآن خویش را بر پیامبرت محمد ـ که درود تو بر او و خاندانش باد ـ به اجمال فرستادی و راز شگفتی‌های آن را به اِکمال به او الهام نمودی و دانش توجیه و تفسیر آن را به ما میراث دادی و ما را برآن کس که به این علم نادان است، برتری بخشیدی و به ما توانی دادی تا نسبت به کسی که تاب فهم و درک آن را ندارد برتری یابیم.
نردبان آسمان
هستی‌سازا، بدانگونه که دلهای ما را حافظ قرآن خویش گردانیدی و به لطف و رحمت خویش، ارج و قدر آن را به ما فهماندی، چنان کن که ای قادر متعال، ما جزو کسانی باشیم که اعتراف دارند «قرآن» از سوی توست، تا بدین اعتراف و اقرار، دلهایمان از شکّ و تردید دور ماند و پایمان از راه راست نلَغزد و به بیراهه نادانی نرویم.
الهی، چنان کن که ما جزو کسانی باشیم که به ریسمان ایمان چنگ می‌زنند و از آنچه با هم متشابه و موجب گمراهی است دور می‌شوند، به پناهگاه پایدار آن پناه می‌جویند و آرامش می‌گیرند، به نور بامدادش ره می‌یابند، به طلوع آن اقتدا می‌کنند و به نور آن چراغ می‌افروزند و هرگز از غیر آن هدایت و رستگاری نمی‌جویند.
خدایا، همان‌گونه که به وسیله قرآن، محمد را دلیل و نشانه راه راست خویش قرار دادی و راه رضای خویش را با خاندان او آشکار ساختی، چنان کن که قرآن نیکوترین وسیله وصول ما به جایگاه افتخار باشد و همچون نردبان، ما را به قله‌های سلامت بالا ببرد.
پروردگارا، چنان کن که قرآن سببی برای رهایی از عذاب و در وسعت بی‌انتهای قیامت، موجبی برای پاداش باشد و به یاری آن، نعمت فردوس برین یابیم و در آن جاودانه‌سرا درآییم.
هم‌نفسی با پاکان
الهی، به یاری «قرآن» بار سنگین گناه از دوش ما بردار و ما را به خوشخویی و نیکوکاری آراسته ساز و جزو کسانی گردان که با متابعت و پیروی از تو، شبانگاهان و بامدادان قرآن تو را می‌خوانند و به احکام آن عمل می‌کنند. چنان کن که بدین‌وسیله آلودگی گناه را از پیکر ما پاک سازی و پیرو کسانی شویم که در فروغ هدایت «قرآن»، راه راست تو را می‌پیمایند؛ آنان که آرزوهای دور و دراز، مانع بندگی آنان نمی‌شود تا گرفتار فریب آرزو شوند و به نگون‌بختی رسند.
خداوندا، قرآن را در دل شبهای تیره، یار و مونس ما بگردان و چنان کن که ما از تبهکاریهای شیطان و بداندیشی‌ها دور بمانیم و به سوی گناه حرکت و عزیمت نکنیم. تو زبان و بیان ما را، بی‌آنکه بیمار باشیم، از بیهوده‌گویی و سخن ناراست باز بدار و نگذار که جسم و جان ما متمایل و آلوده به گناه گردد؛ چنان کن که قرآن ما را به اندیشه و عبرت کشاند و مانع غفلت و فراموشی ما از آن گردد؛ به ما معرفت بده تا در سخنانش اندیشه کنیم و از مثال‌ها و داستانهایش ـ که مانعی برای ارتکاب به گناه است ـ با همه دل و جان پند گیریم؛ سخنانی که کوه‌های گران‌سنگ از تحمل آن ناتوان‌اند.
در تب و تاب قیامت
الهی، چنان کن که به یاری قرآن در خیر و نیکی ثابت‌قدم گردیم و احساس گناه و تمایل به بدی از دل ما دور شود. آلودگی‌های دل ما را پاک گردان و گناهان ما را بشوی و کارهای نابسامان ما را سامان‌بخش و آنگاه که در روز رستاخیز در پیشگاه تو به صف می‌ایستیم، کارمان را آسان‌ساز و در آن گرمای سینه‌سوز، به برکت احسان خویش ما را سیراب کن و بر ما جامه ایمن بپوشان.
هستی سازا، به یاری قرآن، فقر ما را به بی‌نیازی سامان بده و بر ما گشایش در کارها و سرشاری رزق و روزی ببخش. بارالها، چنان کن که خوشخو باشیم و از بدخویی دور شویم و از سقوط به پرتگاه نفاق و دورویی ایمن مانیم، تا در این دنیا از خشم تو و عصیان درحدود احکام و موازین تو در امان باشیم و در آن دنیا، قرآن تو ما را به سوی بهشت پیش ببرد و حلال بودن آنچه حلال دانسته‌ای و حرام کردن آنچه حرام شمرده‌ای را گواه باشد.
خدایا، به یاری قرآن در واپسین لحظات مرگ و زمانی که جان به گلو می‌رسد، سختی جان دادن، دردِ ناله کردن و تداوم نفس‌های دشوار و مرگ‌زا را بر ما آسان فرما. در آن هنگامی که گفته می‌شود: «آنکه افسون کند و شفا دهد کیست؟»؛ پس آنگاه فرشته مرگ از پشت پرده‌های پنهان و ناشناخته، برای گرفتن جان آشکار می‌گردد و آدمیان را هدف تیرهای ترس و جدایی از دنیا قرار می‌دهد؛ فرشته مرگ برای آدمیان جامی از زهر مرگ آماده سازد و در این هنگام است که عزیمت ما از این دنیا و سفر به دیاری دگر نزدیک و نزدیک‌تر شود؛ در این زمان، کردار ما به‌سان گردنبند در گردن ما بسته باشد و ما تا روز گردهمایی و «رستاخیز» در دل خاک آرام باشیم.
خداوندا، اقامت در خانه خاک‌آلود گور و ماندن در میان خاک را بر ما سهل و نیکو گردان. چنان کن که گورها، آن زمان که روی از دنیا می‌پوشیم و در دل خاک مسکن می‌جوییم، برای ما بهترین اقامتگاه شوند. تو تنگی لحد را با لطف و رحمت خویش فراخ گردان و آبروی ما را در میان گروه بسیاری که در قیامت حاضر شوند، به خواری مریز.
آفریدگارا، به یاری قرآن ما را خوار مساز و در پیشگاه خویش بر ما رحمت آر. آن زمان که به راه لغزنده دوزخ می‌رویم، گام ایمان و اعتقاد ما را از این لغزش دور و آن را پایدار ساز.
خداوندا، پیش از زمان به‌پاخاستن از گور، مزارمان را روشن بفرما و در روز رستاخیز ما را از هول، هراس و اندوه آن روز عظیم ایمن بدار. در روز حسرت و ندامت، آنگاه که سیمای سیاهکاران تیره است، تو صورت ما را از شادمانی سپید گردان، مهر قلبی ما را بر دلهای اهل ایمان استوار ساز و زندگی را بر ما سخت و سنگین مکن.
سپاس از رسول معنویت
الهی، درود تو بر محمد بنده و فرستاده تو باد؛ زیرا او پیام تو را رسانید و فرمان تو را با صدای رسا، آشکارا عیان ساخت و بندگان تو را پند و اندرز داد.
پروردگارا، مقام پیامبر ما را ـ که درود تو بر او و خاندانش باد ـ در روز رستاخیز بس عزیزدار و منزلتش را والاترین منزلتها گردان و جاه و جلالش را پرارج و قدر قرار ده، تا برترین شفاعتگران باشد.
کردگارا، بنای دین او را بس رفیع و بلند، دلیل و قرآن او را بس ارجمند، میزان و معیار نیکی‌هایش را بس سنگین و شفاعتش را پذیرا و نزد خویش او را بس عزیز و گرانقدر بدار و سربلند و شادمانش ساز؛ چنانکه فروغش تابناک‌تر و ارج و قدرتش والاتر شود.
جهان‌آفرینا، چنان کن که ما به دین او زنده باشیم، در ایمان به آیین او بمیریم، در راه رستگاری او گام برداریم، به فرمان او گردن نهیم، در زمره یاران او گرد هم آییم، به آبگیر او داخل شویم و از آن آبگیر سیراب گردیم.
الهی، درود تو بر محمد و خاندان او باد تا او را بر نیکوترین احسان خویش که به آن امید دارد برسانی؛ زیرا اکرام بی‌منتها و احسان بی‌حساب، تنها تو را رواست.
ای هستی‌آفرین، محمد را به خاطر اینکه پیام ترا رسانید، آیات تو را بر خلق خواند و بندگان تو را پند و اندرز داد و در راه تو با جان و مال پیکار و کوشش کرد، چنان پاداشی عطا فرما که بر فرشتگان خاص خود که از مقربان درگاه‌اند، می‌بخشی؛ آن اجر و پاداشی که به فرستادگان برگزیده خود اختصاص داده‌ای. درود و رحمت خدا بر او و خاندانش باد که پاک از گناه و مُبرّی از خطا باشند.(1)
________________________________________
1 . ترجمه متن صحیفه از داریوش شاهین.
منبع : پایگاه تخصصی صحیفه سجادیه
