ماموریت خلافکاران در اوکراین

 «الکساندر موکین» میلی به زندگی کردن نداشت. او که به جرم فروش مواد مخدر محکوم شده و توسط خانواده‌اش طرد شده بود، آزار مکرر نگهبانان را در سلول انفرادی در یک زندان روسی فوق امنیتی تحمل کرد. او به یکی از دوستانش گفت که احساس تنهایی و گناه می‌کند. سپس، در تابستان2022، موکین و سایر زندانیان در «Penal Colony» شماره 6 در منطقه «چلیابینسک» شایعاتی شنیدند.

بنا بر گزارش‌ها، یکی از قدرتمندترین مردان روسیه در حال گردش در زندان‌ها و عفو زندانیانی بود که از 6ماه جنگ در اوکراین جان سالم به در برده بودند. «آناتولی کورمانایف»، «اکاترینا بودیاگینا»، «آلینا لوبزینا» و «اولگ ماتسنیف» در گزارش 4دسامبر در نیویورک‌تایمز نوشتند، در اکتبر سال گذشته، «یوگنی وی.پریگوژین» در مقابل آنها ایستاده بود؛ درحالی‌که لباس نظامی به تن داشت. پریگوژین خلافکار سابق بود که یک شرکت نظامی خصوصی به نام واگنر را اداره می‌کرد. او درحالی‌که هشدار داد که بهای این آزادی برای بسیاری از آنها مرگ خواهد بود «آزادی» و «پول» را پیشنهاد کرد. موکین و 196زندانی دیگر در همان روز به خدمت سربازی رفتند.

موکین که در آن زمان 35سال داشت و در حال گذراندن محکومیت 11ساله بود، در پیامی که توسط نیویورک‌تایمز مشاهده شد، به یکی از دوستانش گفت: «من واقعا آرزو دارم آنجا باشم؛ زیرا می‌دانم که این احتمالا یک سفر بدون بازگشت است.» دو ماه بعد موکین مرد. پستی در شبکه‌های اجتماعی که قبر او را نشان می‌داد، تنها ادای احترام عمومی شناخته شده به زندگی کوتاه او است. ازآنجاکه جنگ در اوکراین در مسیر بن‌بست قرار دارد، میراث نهایی موکین ممکن است نقش کوچک او در یک اقدام بسیار بزرگ‌تر و مهم در سطح جهانی باشد: او یکی از ده‌ها هزار محکومی بود که ماشین جنگی کرملین را نیرو می‌بخشید. حتی در حال حاضر، با کشته شدن پریگوژین و منحل شدن واگنر، زندانیان روسی همچنان در حال نام‌نویسی در برنامه ای هستند که به بزرگ‌ترین برنامه استخدام زندان‌های نظامی از زمان جنگ جهانی دوم تبدیل شده است.

در اوکراین، از این زندانیان سابق بیشتر به‌عنوان «خوراک توپ» استفاده می‌شد. اما در مقابل، آنها صفوف نیروهای روسیه را تقویت کرده و به رئیس جمهور پوتین کمک کردند تا دور جدیدی از بسیج ملی را به تعویق بیندازد؛ امری که در داخل کشور اقدامی بسیار نامطلوب تلقی می‌شود. ازآنجاکه بسیاری از زندانیان از خانواده‌های فقیر و مناطق روستایی هستند، این مساله به پوتین کمک کرده تا روکش «عادی بودن» را در میان روس‌های مرفه در شهرهای بزرگ حفظ کند. الکساندر، یکی از سربازان بازمانده از مجموعه موسوم به IK6، در مصاحبه‌ای گفت: «وقتی غیرنظامیان بسیج می‌شوند، آنها از خانواده‌ها و شغلشان محروم می‌شوند. درباره ما، ما چیزی برای از دست دادن نداریم.» برخی از دلایل زندانیان برای انتخاب جنگ واضح بود. بسیاری می‌گفتند محرک آنها میهن‌پرستی، میل به فرار از زندان یا میل به اقدام پس از سال‌ها حبس است.

 گزارشگران نیویورک‌تایمز نوشتند، مصاحبه با این جنگجویان و بستگان آنها نیز اشتیاق عمیق‌تر برای رهایی و به تعبیری را آشکار کرد: یک نیروی عاطفی قدرتمند در کشوری که مدت‌هاست با معنای «احساس گناه» و «فداکاری» دست و پنجه نرم می‌کند. برای مردانی که در شرایط وحشیانه و غیرانسانی زندان‌های روسیه گیر افتاده بودند، جنگ فرصتی را برای بازیابی احساس ارزشمندی‌شان فراهم کرد، حتی اگر به معنای گرفتن جان‌های دیگر باشد. نام‌نویسی به زندانیان این امکان را می‌داد تا درآمدی را برای خانواده‌های خود فراهم کنند؛ خانواده‌هایی که این زندانیان سال‌ها باری بر دوش آنها بودند. همچنین به آنها امکان می‌داد در جامعه‌ای که به سوابق جنایی و خدمت سربازی افتخار می‌کند، دوباره احترام به‌دست آورند. نیویورک‌تایمز اسامی و جزئیات 197سرباز IK6  را به‌دست آورد و توانست سرنوشت 172نفر از آنها را تا سال2023 تایید کند.

خبرنگاران نیویورک‌تایمز با 16نفر از آنها مصاحبه کردند، با خانواده و دوستان دیگران صحبت کردند و رسانه‌های اجتماعی و سوابق دادگاه و پایگاه داده‌ای از تلفات جنگی را که توسط یک رسانه خبری مستقل Mediazona، گردآوری شده است، بررسی کردند. این مجموعه تاکنون جامع‌ترین مجموعه جمع‌آوری‌شده از محکومانی را تشکیل می‌دهد که نقش بزرگی در تهاجم روسیه به اوکراین داشتند. بدترین یافته همانی بود که پریگوژین درباره آن هشدار داد: مرگ. از هر چهار سربازی که در اکتبر2022 با موکین زندان را ترک کردند، حداقل یک نفر کشته شد. بر اساس مصاحبه با بازماندگان و بستگان، به نظر می‌رسد که اکثر کسانی که زنده مانده‌اند، آسیب‌های جدی دیده‌اند. مقام‌های زندان و وزارت دفاع روسیه به پرسش‌های این مقاله پاسخ ندادند.

داده‌های نیویورک‌تایمز نشان می‌دهد که افراد استخدام‌شده به‌طور متوسط 33سال سن دارند و بیشتر از شهرهای کوچک و روستاها آمده‌اند. رایج‌ترین جرم آنها فروش مواد مخدر بود. به‌طور متوسط پنج‌سال دیگر از دوران محکومیت آنها در شرایط بد زندان باقی مانده بودند که انگیزه‌ای برای سربازگیری به‌دست آوردند. با این حال، برخی از مردان هم بودند که کمتر از سه ماه را پشت میله‌های زندان سپری کرده بودند؛ اما آنها هم ثبت‌نام کردند و انگیزه‌ آنها فقط آزادی بود. «نیکولای»، یک کارگر ساختمانی که به همراه همسرش به‌دلیل فروش مواد مخدر محکوم شده بود، گفت که به‌دلیل میهن پرستی به واگنر پیوست.

پول هم به این نگاه او کمک کرد. به گفته او، حتی اگر بمیرد، غرامتی که واگنر به خانواده‌اش وعده آن را داده بود - حدود 50هزار دلار - مشکلات مسکن آنها را حل خواهد کرد. نیکولای می‌گوید: «من فکر کردم که این رقم فوق‌العاده است.» اگر در جنگ هم کشته می‌شد، مرگش معنی داشت. او گفت: «نمی‌خواستم از نظر بچه‌های روستایمان آدم بدی باشم. از من نه به‌عنوان یک محکوم، بلکه به عنوان مردی که در جنگ جان باخته است، یاد خواهند کرد.»

نقاله انسانی

کارشناسان می‌گویند که جنگ پوتین در اوکراین، از جهاتی کل سیستم عدالت کیفری روسیه را به ابزاری برای استخدام نظامی تبدیل کرده است. در واقع، سیستم قضایی روسیه به ابزاری در دست نظامیان تبدیل شده است تا خواسته‌های خود را به پیش ببرند. میزان محکومیت‌های بسیار بالای روسیه (99.6درصد) دوره‌های طولانی حبس و شرایط غیرانسانی داخل زندان‌ها، انگیزه‌های قوی برای به آغوش کشیدن خطر مرگ برای دستیابی به آزادی ایجاد می‌کند. واگنر می‌گوید که حدود 50هزار زندانی در صفوف آنها در اوکراین خدمت می‌کنند و از هر پنج نفر این زندانیان، یک نفر جان خود را از دست می‌دهد. خود پریگوژین پس از شورش ناموفق علیه فرماندهی نظامی روسیه، در یک سانحه هوایی در ماه اوت جان باخت و سازمان‌های اطلاعاتی غربی آن را ترور خواندند.

ارتش روسیه برنامه استخدام زندان واگنر را در ماه فوریه به‌دست گرفت و نه تنها عملیات را حفظ کرد، بلکه آنها را گسترش نیز داد. به‌عنوان مثال، به گفته سه گروه دفاع از حقوق زندان روسیه، سال جاری(2023) نیروهای مسلح شروع به جذب نیرو از مراکز بازداشت موقت و بازداشتگاه‌های مهاجرت کردند. ارتش همچنین تلاش‌ها را برای جذب کهنه‌سربازان زندانی واگنر به جنگ افزایش داده است. «یانا گلمل»، یک فعال تبعیدی حقوق زندانیان روسی که اسنادی را ارائه می‌کرد، این سیستم را «نقاله انسانی» برای تلاش‌های جنگی خواند. او گفت: «این برای دولت مناسب است که به نیرو گرفتن از این مردان ادامه دهد؛ زیرا آنها در چشم جامعه در عمل وجود ندارند.» «IK6» که در خارج از شهر صنعتی چلیابینسک در کوه‌های اورال واقع شده، یک مجموعه گسترده و محصور پشت دیوارها از سربازخانه‌ها و کارگاه‌ها است. این زندان عمدتا زندانیانی را نگهداری می‌کند که برای اولین‌بار به‌خاطر جرائمی که طبق قوانین روسیه «بزرگ» تلقی می‌شوند، محکوم شده‌اند. دامنه جرائم گسترده است: از قتل‌های خشونت‌آمیز گرفته تا فروش مواد مخدر و سرقت.

بررسی احکام زندان و مصاحبه‌ها نشان می‌دهد که برخی از استخدام‌شده‌ها مواد غیرقانونی فروخته بودند تا دستمزدهای ناچیز خود را اندکی افزایش دهند. یکی از افراد استخدام‌شده به‌دلیل کشت ماری‌جوآنا و تلاش برای فروش 40گرم ماری‌جوآنا شش‌سال زندان داشت. اما یکی از هر سه‌سرباز استخدام شده دوران محکومیت خود را به‌دلیل قتل می‌گذراند. این میزان بیش از 30برابر بیشتر از درصد کلی محکومان به قتل در سیستم زندان روسیه است که نشان‌دهنده جذابیت خدمت سربازی برای مردانی است که محکومیت‌های طولانی دارند. یکی از سربازان رفیق شراب‌خوار خود را تا سر حد مرگ کتک زد و سپس آپارتمانی را که قربانی در آن بود، به آتش کشید. دیگری پس از یک جلسه مشروب خوردن، دو مرد را با تبر به قتل رساند.

در میان قاتلان محکومی که نام نویسی کرده‌اند، یک سرباز کهنه‌کار است که خواسته است با نشانه نظامی خود، Volk، به معنای گرگ، شناسایی شود. او گفت که مادرش در 6سالگی فوت کرد و او در پرورشگاه‌ها بزرگ شد. سوابق دادگاه نشان می‌دهد که او در 20سالگی پس از کتک زدن دو نفر در حین نوشیدن مشروب به زندان افتاد. او مشتاق بود که از پیشنهاد پریگوژین استفاده کند.«ولک» پس از بازگشت از اوکراین گفت: «از زندان خسته شدم، فهمیدم اینجا جای من نیست. فهمیدم، مسوولیت کاری را که انجام داده‌ام به عهده گرفته‌ام.» او گفت که اکنون به‌عنوان جوشکار کار می‌کند و در رشته مدیریت تحصیل می‌کند.