نقش همسری و مادری حضرت زهرا سلام الله علیها

هنگامی که تربیت و فرزندپروری به مشکل برمی‌خورد، یکی از عواملی که بررسی می‌کنیم، حالِ مادر است. تا وقتی اوضاع روحی مادر خوب نباشد، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم فرزندپروری به بهترین شکل پیش رود و حتماً با مشکلاتی روبه‌رو خواهد شد. بخشی از مسائل مادر ممکن است شخصی و شخصیتی باشد و بعضی مسائل او ممکن است زوجی باشد و از نارضایتی در ارتباط با همسر اتفاق بیفتد.

مروری بر زندگی حضرت زهرا سلام الله علیها نشان می‌دهد که ایشان چگونه در جایگاه همسری رهبر جامعه و نیز در مرتبه مادری و همچنین در جایگاه «زن» بودن نقش‌های خود را تمام و کمال ایفا کرده‌اند.

نیازهای رشدی و تربیتی کودکان هم جسمی است و هم هیجانی و شناختی. حضرت زهرا سلام الله علیها به همه این جنبه‌ها توجه داشتند. در جنبه‌های ابتدایی رشد می‌توان از شیردادن به نوزاد که حق طبیعی اوست مثال زد تا تهیه لوازم آسایش و راحتی او مثل آماده‌کردن گهواره.

در تأمین نیازهای رشدی فرزندان می‌توان بازی با آن‌ها و تشویق آنان به بازی را در روش تربیتی حضرت زهرا سلام الله علیها دید. همراهی روزانه مادر با فرزندان و بازی با آن‌ها یکی از کمک‌های مادرانه در فرزندپروری است که می‌تواند به بروز استعدادهای کودک و اتصال‌های امن روانی کودک و مادر کمک کند.

مادرانی که بیش از یک فرزند دارند، می‌دانند رعایت انصاف میان فرزندان کار سختی است. بچه‌ها شکننده‌اند و اگر ببینند والدین میان آن‌ها تفاوت قائل شده‌اند، دچار حسادت شده یا احساس کمبود می‌کنند. در داستان‌های تربیتی رسیده از حضرت زهرا سلام الله علیها می‌خوانیم که روزی حسنین علیهما السلام مسابقه خطاطی گذاشته بودند و از مادر داوری خواستند تا حضرت دست‌خط برتر را انتخاب کنند. حضرت زهرا سلام الله علیها که نمی‌خواستند هیچ‌کدام از فرزندانشان در این داوری آسیب ببینند، یک بازی طراحی کردند و فرمودند: «من دانه‌های این گردنبند را با پاره‌کردن رشتة آن بر سر شما می‌ریزم و میان شما دانه‌های گردنبند را پخش می‌نمایم، هر کدام از شما دانه‌های بیشتری بگیرد، خط او بهتر است.»

بوسیدن و نوازش فرزندان نیز جزو نیازهای قطعی کودکان است و حضرت زهرا سلام الله علیها همچون پدر بزرگوارشان که بوسه‌های مکرر را از ایشان دریغ نمی‌کردند، فرزندان خود را از لحاظ نوازش عاطفی و جسمی سیراب می‌کردند.

در فرزندپروری شعار مهمی وجود دارد که می‌گوید: «باشید تا بشوند» یعنی آموزش‌دادن به فرزندان به نتیجه نمی‌رسد مگر اینکه خودتان به آن آموزه پایبند باشید. حضرت زهرا سلام الله علیها برای نهادینه‌کردن معنویات، ارزش جهاد و دغدغه‌مندی برای مسلمانان و فقرا، صرفاً به آموزش کلامی نمی‌پرداختند. ایشان خود ساعت‌ها مشغول رسیدگی به امور دیگران بودند و همین نمود کاملی از عامل‌بودن به مسائل تربیتی است که در وجود حضرت زهرا سلام الله علیها در نهایت حد ممکن بروز و ظهور داشت.