شهیدان کوى حسین (ع)

اهل منطق و اصول مى‌گویند: تعریف باید جامع افراد و مانع اغیار باشد وگرنه تعریف ناقص است و نمى‌تواند هویت تعریف شده را آن چنان که هست نشان دهد.

تعریف جامع و مانع نسبت به شهیدان کوى حسین این است که: اگر هر کدام از آنان را از جایگاه مخصوص خود برداریم، در تمام عالم هستى کسى را نمى‌یابیم که جاى او بگذاریم.

اینان هر یک در موضع خاص خود منحصر بفردند، فرد دیگرى در بستر تاریخ همانندشان نیست تا در شخصیت و کرامت جایگزین آنان شود.

عباس، زهیر، حبیب، مسلم، بریر، حرّ، سعید، و... هر یک منحصر به فردند. خلیفه و جانشین و مثل و مانند ندارند، و شبه و نظیر براى آنان پیدا نمى‌شود.

این معنى را عموم مسلمانان از قرائت سوره توحید در نمازهاى واجب و مستحب درباره حضرت حقّ یافته‌اند که: «وَلَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً احَدٌ» «1».

براى حضرت حقّ کفوى نیست و شبیه و مانندى نمى‌باشد. احدى از موجودات هستى را در برابر او شأنى نیست تا چه رسد که شبیه او یا به جاى او باشند.

یاران باوفا و نیکوکار حضرت حسین علیه السلام، که صبغه الهى دارند گویى همین معنا را- بى‌کفو بودن- از محبوبشان، در آسمان وجود خود طلوع داده‌اند، تا جایى که مولاى عالِم و آگاه و بابصیرتشان در حقّ آنان فرمود:

فَانّى‌ لا أَعْلَمُ اصْحاباً اوْفى‌ وَلا خَیْراً مِنْ اصْحابى‌ «2».

شعاع‌ «لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَىْ‌ء» «3» را از افق وجود خود ظاهر کردند، تا به همه انسان‌ها بفهمانند که: استعداد و نیرو و قدرت و قوّت آدمى در حدى است که مى‌تواند در معرفت و بینش و اخلاق و عمل و ایمان و فضیلت بى‌شبه و مثل گردد!

بر کمى عدّه آنان باکى نیست که هر کدامشان جهانى بى‌نهایت، و عظمتى بى‌مثل و مانند بودند.

آنان، در ابتداى تکوّن وجودشان در رحم مادر، یک نقطه جوهرى بیش نبودند، ولى با تغذیه پاک از منبع پاک، به خصوص تغذیه معنوى بعد از ولادتشان از عرصه‌گاه نبوت و قرآن و امامت، تبدیل به شجره طیّبه تنومندى شدند که:

«.. أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا فِی السَّماءِ* تُؤْتِی أُکُلَهَا کُلَّ حِینٍ..» «4».

ریشه‌اش استوار و پابرجا و شاخه‌اش در آسمان است* میوه‌اش را به اجازه پروردگارش در هر زمانى مى‌دهد.

آنان، در راه آیین از کشته شدن نهراسیدند و براى نیل به شرف، از رنج سفر باک نکردند.

آنان، از تساهل و تغافل و آسایش و تنعّم و نکبت اخلاق و عمل مى‌ترسیدند!

دشمنان تیره‌بختشان، هر یک در برابر خود هزاران جایگزین از درّندگان و وحشیان و دیوان و ددان داشتند؛ زیرا از هر گروهى از موجودات پست و خشن و درّنده و هار، نمونه‌اى یا نمونه‌هایى در وجود خود جمع کرده بودند.

آنان، مصداق این آیه بودند:

«... لَهُمْ قُلُوبٌ لَایَفْقَهُونَ بِهَا وَلَهُمْ أَعْیُنٌ لَایُبْصِرُونَ بِهَا وَلَهُمْ آذَانٌ لَا یَسْمَعُونَ بِهَا أُولئِکَ کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ أُولئِکَ هُمُ الْغَافِلُونَ» «5».

آنان را دل‌هایى است که به وسیله آن [معارف الهى را] در نمى‌یابند، و چشمانى است که توسط آن [حقایق و نشانه‌هاى حق را] نمى‌بینند، و گوش‌هایى است که به وسیله آن [سخن خدا و پیامبران را] نمى‌شنوند، آنان مانند چهارپایانند بلکه گمراه‌ترند؛ اینانند که بى‌خبر و غافل [ازمعارف و آیات خداى‌] اند.

آنان، قلب را از خدا خالى کردند، و به جاى آن، یزید- فرزند زن نصرانیّه بیابانگرد- را گذاشتند. چشم از تماشاى جمال ملکوتیان زمان بستند و به جاى آن به تماشاى ابن زیاد بى‌مادر مشغول شدند. گوش از شنیدن حقّ بستند و به جاى آن، اباطیل بنى امیّه ملعون را نشخوار کردند.

قلبشان براى عشق دروغین و بى‌مایه طپید.

چشمشان از چهره‌هاى ناپاک و آلوده پر شد.

گوششان منبع مزخرفات و قول زور شد، و در نتیجه از راه انسانیت عقب گرد کرده، به سوى پستى و کوچکى رهسپار شدند، و در این مسیر آن چنان به سرعت تاختند تا به اسفل سافلین رسیدند، و بى نهایت کوچک شدند.

به جاى این که با دو بال ایمان و عمل حرکت کنند و به مقام قرب حقّ برسند، با دو پاى بدن به حرکت آمدند تا به عمق درکات جهنم وارد شدند!

اینان، چون اسب عصّار خانه به دور تنور هواى نفس، چشم و گوش بسته، عمرى چرخیدند، و از وجود خود براى حرارت دادن به شهوت یزید و پسر زیاد حرام زاده، روغن چراغ فراهم کردند!

ولى یاران حضرت حسین علیه السلام عزیز بر اساس آیه شریفه‌

«مَن کَانَ یُرِیدُ الْعِزَّةَ فَلِلَّهِ الْعِزَّةُ جَمِیعاً إِلَیْهِ یَصْعَدُ الْکَلِمُ الطَّیِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهُ...» «6».

کسى که عزت مى‌خواهد، پس [باید آن را از خدا بخواهد، زیرا] همه عزت ویژه خداست. حقایق پاک [چون عقاید و اندیشه‌هاى صحیح‌] به سوى او بالا مى‌رود و عمل شایسته آن را بالا مى‌برد.

با دو بال روح پاک و عمل صالح به سوى معشوق و معبود خود به پرواز در آمدند و به لقاى دوست نایل شده، از همه انسان‌ها تا روز قیامت دعوت کردند که با کاروان آنان که کاروان نور است بپیوندند.

آنان، در به دست آوردن عزّت الهى آن چنان از طالبان عزّت مسابقه را بردند که مولاى عاشقان، محور عارفان، امیر مؤمنان على علیه السلام به نقل خرائج رواندى از حضرت باقر العلوم علیه السلام در حقّ آنان فرمود:

شُهَداءٌ لا یَسْبِقُهُمْ مَنْ کانَ قَبْلَهُمْ، وَلا یَلْحَقُهُمْ مَنْ بَعْدَهُمْ‌ «7».

شهدایى هستند که گذشتگان از آنان پیشى ندارند، و آیندگان به آنان نمى‌رسند!

آنان، از هر حسابى غیر حقّ، دل و جان و ظاهر و باطن پاک کردند، تا جایى که امیر مؤمنان علیه السلام درباره آنان خطاب به خاک کربلا فرمود:

واهاً لَکِ ایَّتُهَا الْتُرْبَة! لَیَحْشُرنَّ مِنْکِ اقْوامٌ یَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ بِغَیْرِ حِسابٍ‌ «8».

وه! شگفتا از تو اى خاک اسرار آمیز! به روز رستاخیز از بستر تو اقوامى برخیزند که به طور حتم بى‌حساب وارد بهشت خواهند شد!

یاران حضرت حسین علیه السلام بر اساس قطعه بسیار مهمّى که سرور شهیدان از جدّش شنیده بود بناى زندگى را بنا نهادند.

انَّ اللّهَ یُحِبُّ مَعالِى الْأُمُورِ وَیَکْرَهُ سَفْسافَها «9».

خداوند امور عالى و بلند مرتبت را دوست دارد، و از امور پست و بى‌ارزش کراهت دارد.

آنان، با تمام وجود به امور با ارزش روى آوردند، و در نتیجه فعالیت قلبى و روحى و روانى و اخلاقى و عملى، با همه ارزش‌ها متحد شدند، و دامن حیات از ننگ آلوده شدن به امور بى‌ارزش حفظ کردند.

ولى دشمنان حقّ و حقیقت، و حمّالان شهوت بنى امیه، و بار کشان بار یزید و ابن زیاد بى‌مادر از هرچه ارزش بود روى گرداندند، و به هرچه بى‌ارزش و بى‌مایه و سست بود دامن زندگى آلوده کردند.

یاران امام، غرق در رحمت ابد شدند، و لشگریان یزید، دچار لعنت همیشگى گشتند.

آنان، هر کدامشان در پاکى‌ها و معالى امور منحصر بفرد شدند و اینان در زشتى و پلیدى و آلودگى بى‌مثل و مانند گشتند!

آنان، بر مبناى حدیث قدسى:

عَبْدى‌ اطِعْنى‌ حَتّى‌ اجْعَلَکَ مِثْلى‌ «10».

خدا گونه شدند، و ارتش بنى امیّه، حزب شیطان و منبع ناپاکى و جرثومه خطا و فساد گشتند.

یاران سالار شهیدان، تبدیل به چراغ روشنى شدند که تا ابد نورش با تندباد هیچ حادثه‌اى، و وزش هیچ طوفانى خاموش نشود، که نور آن، نور خدا است و نور خدا خاموش شدنى نیست.

«یُرِیدُونَ لِیُطْفِئُوا نُورَ اللّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ کَرِهَ الْکَافِرُونَ» «11».

مى‌خواهند نور خدا را با دهان‌هایشان خاموش کنند در حالى که خدا کامل کننده نور خود است، گرچه کافران خوش نداشته باشند.

و دوستداران بنى امیّه تبدیل به ظلمت کده‌اى شدند که با هیچ نورى ظلمت آنان زدوده شدنى نیست!

وجود اصحاب حضرت حسین علیه السلام رفعت‌طلب شد، و وجود دشمن، پستى خواه.

آنان، با طبیعت رفعت‌طلبى به حقّ رسیدند، و اینان با اخلاق پستى طلبى به درکات جهنم پیوستند.

 یاران امام، مجذوب حقّ شدند، و یاران یزید، مغلوب شیطان گشتند.

یاران امام، متّصل به جنّت لقا شدند، و حزب هوا، منقطع از رحمت الهى گشتند.

آنان، حسین عزیز را اسوه خود قرار دادند، و کوفیان و شامیان تیره‌بخت، یزید و کردارش را ملاک زندگى گرفتند.

یاران حقّ، شیطان را از معامله با خود براى ابد نا امید کردند، و حمّالان باطل تمام راه‌هاى نفوذ شیطان را به روى خود گشودند.

اصحاب سالار شهیدان، از جان و مال و زن و فرزند و تمام هستى خود، در راه حقّ گذشتند، و یاران یزید به اسارت مالى اندک، و لذّتى حیوانى وش در آمدند.

آن نیک اندیشان نیک پندار، تبدیل به گوهرى شدند که تنها خداوند غنى مى‌توانست خریدار آنان باشد.

«إِنَّ اللّهَ اشْتَرَى‌ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ أَنْفُسَهُمْ وَأَمْوَالَهُم بِأَنَّ لَهُمُ الْجَنَّةَ...» «13».

یقیناً خدا از مؤمنان جان‌ها و اموالشان را به بهاى آنکه بهشت براى آنان باشد خریده.

و آن بد سیرتان دیو منش، مبدل به خَر مُهره‌اى شدند که براى ابد بى‌مشترى ماندند.

آنان که در ایمان و عمل بى‌نمونه بودند، از مَرکب علایق پیاده شدند، و از مَحبس تن بیرون رفتند، تا در جوار رحمت حقّ قرار گرفتند و مورد پذیرایى محبوب و معبودشان شدند.

ولى دشمنان آن ها، اسیر جسم و بدن شدند، و به لجنزار شکم و شهوت نشستند، و تیره بختى ابدى را براى خود خریدند.

دشمنان، در مقابل بهاى اندک- قطعه‌اى زمین، سرپناهى محدود، درهم و دینارى معدود، وعده‌هایى پوچ- خود را فروختند، امّا یاران حقّ خود را با رضا و خوشنودى حقّ که اکبر از جنّت و بهشت قیامت است معامله کردند.

دشمنان ایمان و عقیده، در آتش حکومت بنى امیّه سوختند، و یاران حضرت حسین علیه السلام، ابراهیم وار از آتش بدر آمده تمام ملک و ملکوت را بر خود بَرد و سلام و تبدیل به گلستان کردند.

زن، پول، شهوت، صندلى، مقام، لذّت و اعتبار ظاهرى، قیمت انسان نیست؛ قیمت و ارزش انسان در جهت روحى، رضاى حقّ، و در جهت جسمى، بهشت عنبر سرشت است.

یاران حضرت حسین علیه السلام به کمتر از رضاى دوست وکمتر از بهشت جاودان خود را نفروختند، و محبّان بنى‌امیّه، به‌اندک عنصر از دست رفتنى خود را معامله کردند.

حضرت حسین علیه السلام و یارانش به حقیقت زمزمه کردند:

تَرکتُ الخَلقَ طُرّا فى هَواکَا.

در هواى تو هرچه غیر بود ترک کردیم‌ «14».

و عمر سعد و یارانش نخواستند از اندک مال دنیا و مقام پوچ مادّى گذشت کنند.

پسر سعد بدبخت، در برابر دعوت حضرت حسین علیه السلام از او براى رسیدن به سعادت دنیا و آخرت پاسخ داد:

اگر ندایت را بشنوم، و صدایت را آویزه گوش کنم، و ریاست بر این لشگر را بگذارم و به یاران تو بپیوندم، خانه‌اى که به تازگى با سنگ سرخ در کوفه بنا کرده‌ام به مصادره مأموران پسر زیاد خواهد رفت‌ «15»!

شما را به خداى بزرگ ملاحظه کنید که این بى‌خرد نادان، و این پست فطرت حیوان، خدا و قیامت و پیامبر و قرآن و اهل بیت وحى را با خانه‌اى گلى که ظاهر آن را با سنگ سرخ زینت داده بود عوض مى‌کند!!

امّا حضرت حسین علیه السلام و یارانش براى رسیدن به مقصد اعلى و مقام فناى فى اللّه و بقاى باللّه از همه هستى خود گذشت مى‌کنند.

این هفتاد و دو نفر به تناسب سنّى که هر یک داشتند در برابر تهدید بنى امیه به کشته شدن، ترغیب دشمن به لذّات مادى، تشویق حکومت به ثروت پیدا کردن، از مدار ثابت قدمى و تحمّل در برابر حوادث بیرون نرفتند، تا در روز عاشورا به همراه مولاى خود به حریم قدس دوست سفر کردند.

نمک حقّ را خوردند و پاس نمکدان را تا لحظه آخر حیات نگاه داشتند. ولى دشمن نمک خورد و نمکدان شکست و پاس نمک دهنده را در هیچ یک از امور حیات نگاه نداشت.

آنان، با قدرت تقوا و احسان و نیکى، به مقام معیّت با حقّ رسیدند و تا ابد محبوب حقّ شدند.

«... ثُمَّ اتَّقَوْا وَأَحْسَنُوا وَاللّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنِینَ» «16».

سپس پرهیزکارى را تداوم بخشند و ایمان خود را ادامه دهند، و بر پرهیزکارى پافشارى ورزند و کار نیک بجا آورند؛ و خدا نیکوکاران را دوست دارد.

«إِنَّ اللّهَ مَعَ الَّذِینَ اتَّقَوْا وَالَّذِینَ هُم مُحْسِنُونَ» «17».

بى‌تردید خدا با کسانى است که پرهیزکارى پیشه کرده‌اند و آنان که [واقعاً] نیکوکارند.

یاران حضرت حسین علیه السلام، از هر دامى با چشم باز رستند، و دوستان بنى امیّه به هر دامى گرفتار شدند.

اینک ما هستیم که دو طایفه را در برابر خود مى‌بینیم، طایفه‌اى الهى‌ و گروهى شیطانى، قومى آسمانى و جمعى زمینى.

اگر اصولى که طایفه آسمانى در حیات خود بکار گرفتند بکار گیریم هماى سعادت ابد بر سر ما مى‌نشیند، و اگر براى لذّتى اندک و ناپایدار به راه دشمن رفتیم زاغ بدبختى و تیره روزى دائمى روى سرمان لانه مى‌کند.

از حسین و یارانش پیروى کنیم که عین خردمندى است، و از اخلاق دشمنان او اجتناب کنیم که محض بصیرت و بینایى است، و راهى که حزب اموى رفت نرویم که سیه روزى دائمى و تیره بختى همیشگى است.

یاران حضرت سید الشهداء علیه السلام، به فرموده رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم سرور شهداى امّت اسلام‌ «18» و به گفته حضرت حسین علیه السلام وفادارترین و بهترین مردم تاریخ حیات هستند «19».

مردم در هر دوره‌اى اگر آنان را در هر زمینه‌اى الگوى خود قرار دهند، و از آنان درس زندگى بگیرند، هم چون آنان در حدّ ظرفیت خود از فیوضات و برکات و عنایات الهى در دنیا و آخرت بهره‌مند خواهند شد.

مردم باید از آنان درس تسلیم در برابر حقّ، عشق به حضرت ربّ، معرفت به قرآن، امّت واقعى بودن براى پیامبر صلى الله علیه و آله و سلم، مأموم قابل قبول بودن براى امام معصوم علیه السلام و خلاصه درس ایمان و اخلاق و عمل صالح و صبر و مقاومت و ظلم ستیزى و مبارزه بگیرند.

به جهاد و عمل و حرکت آنان راضى باشند، و به وجود آنان که هستى خود را هدیه حقّ کردند عشق بورزند، و متخلّق به اخلاق آنان شوند، و از دشمنان آنان در هر دوره‌اى قولًا و عملًا بیزارى جسته و راه خود را از راه آنان جدا سازند، تا در دنیا و آخرت جزء آن کاروان نور محسوب گردند.

حقیقتى عالى از زبان جابر بن عبداللّه انصارى‌

شیخ بزرگوار «عماد الدین ابوالقاسم طبرى آملى» که از شاگردان شیخ ابوعلى فرزند گرانقدر شیخ طوسى است، در کتاب با قیمت بشارة المصطفى که از کتب نفیسه است با ذکر سند از «اعمش» که از بزرگان محدّثین است و او از «عطیّة بن سعد بن جناده عوفى جدلى» که او نیز از روات بنى امیّه است و اهل سنت در رجال خود تصریح کرده‌اند که او انسانى صادق مى‌باشد، روایت کرده که گفت:

با جابر براى زیارت حضرت سید الشهداء علیه السلام به کربلا آمدیم. جابر غسل کرد و بر خود عطر زد. دستش را گرفته به روى قبر مطهّر حضرت سید الشهداء علیه السلام گذاشتم. بیهوش شد. بر صورت او آب زدم.

به حال آمد. با سوز دل سخنانى جگر سوز به محضر حضرت حسین علیه السلام عرضه داشت، سپس به شهداى گرانقدر کربلا سلام کرد و در پایان کلامش گفت که: ما نیز شریک بودیم در آن کارى که شما داخل شدید، یعنى مجادله و مقاتله و نصرت و یارى ذرّیه خاتم پیامبران و شهادت در محضر او.

عطیّه مى‌گوید:

به او گفتم: ما رنجى نبردیم، و شمشیرى نزدیم، سرهاى این گروه از بدن جدا، و همسرانشان بیوه، و فرزندانشان یتیم شدند، چگونه در اجر با ایشان شریک باشیم؟

جابر در پاسخ گفت:

عطیّه! من با دو گوش خود از رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم شنیدم که: هر کس عمل قومى را دوست دارد، در ثواب آن عمل با آنان شریک است.

سپس گفت: اى عطیّه! رسول حقّ فرمود: نیّت من و اصحابم بر همان نیّت حسین و اصحاب اوست‌ «20».

اولًا: نیّت خیر را ببینید از چه ارزشى برخوردار است، که باعث متّصل کردن انسان به کاروان نور است.

ثانیاً: نیّت و عمل حضرت حسین علیه السلام و یارانش از چه عظمتى برخوردار است که رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم براى شرکت در ثواب شهداى کربلا مى‌فرماید: نیّت من همان نیّت حسین و اصحاب اوست.

چه نیکوست تمام مردم نیّت خود را در همه شؤون حیات در جهت نیّت شهداى کربلا قرار دهند، سپس آن نیّت پاک و نورانى را به مرحله اجرا بگذارند، تا اخلاق و عملشان نیز به نور حقیقت منوّر شود، و در حدّ خود به فوز عظیم برسند، و بتوانند صادقانه این قطعه از زیارت وارث را در محضر معنوى حضرت حسین علیه السلام و شهداى کربلا بخوانند.

اشْهِدُ اللّهَ وَمَلائِکَتَهُ وَانْبِیاءَهُ وَرُسُلَهُ انّى‌ بِکُمْ مُؤْمِنٌ، وَبِایابِکُمْ مُوقِنٌ، بِشَرایِعِ دینى‌ وَخَواتیمِ عَمَلى‌ وَقَلْبى‌ لَقَلْبِکُمْ سِلْمٌ وَامْرى‌ لِامْرِکُمْ مُتَّبِعٌ‌ «21».

من خدا و فرشتگان و پیامبران و فرستادگان حقّ را گواه و شاهد مى‌گیرم که به امامت و رهبرى شما مؤمنم، و به رجعت و ظهور شما معتقدم، هر قدمى که در راه دین بردارم، و هر عملى که در زندگى به انجام رسانم به دوستى و محبّت شما و در سایه امامت و هدایت شماست، دلم تسلیم قلب پاک شما و همه برنامه‌هایم تابع برنامه‌هاى شماست.

اگر این اقرارهاى عرشى با نیّت و عملى همسو با نیّت و عمل حضرت حسین علیه السلام و یاران او نباشد، جز دروغى بس بزرگ و نابخشودنى در محضر خدا و انبیا و حضرت حسین علیه السلام و یاران او نیست؟

اصولًا این گونه چهره‌هاى پاک، و در رأس آنان حسین عزیز و یارانش از جانب حضرت حقّ براى تمام مردم در همه ادوار اسوه حسنه هستند. مردم اگر بخواهند از وجود پاک آنان قدردانى کنند راه قدردانى حقیقى به این است که باطن و ظاهر خویش را با آن بزرگواران هم سو نمایند، و از اخلاق و رفتار و کردار دشمنانشان قولًا و عملًا بپرهیزند؛ آن هم دشمنانى که بر اثر شقاوت در اخلاق و عمل، خود را براى ابد از رحمت واسعه حقّ محروم کردند.

دشمنان امام و یاران او، مجسمّه تمام نماى رذایل، شقاوت، ظلم، دد منشى، تجاوز، غارت، بى‌رحمى، غفلت، حرص، حسد، کبر و به خصوص نفاق و دو رویى بودند، و آن چنان حرکت کردند که به یقین خود را از عموم بِرَحْمَتِکَ الَّتى وَسِعَتْ کُلَّ شَىْ‌ء استثنا نمودند، و به قول شاعر عالم محتشم کاشانى که دوازده بند او مورد قبول اهل بیت واقع شد، کارى کردند که ترس این معنا مى‌رود که در قیامت چون بخواهند جزاى دشمنان حضرت حسین علیه السلام و یارانش را رقم زنند، کتاب رحمت را برچینند و به هیچ انسانى رحمت نیاورند که چرا افرادى از نوع شما به چنین جنایت هولناک و بى‌سابقه‌اى دست یازیدند!!

بنابراین با تمام وجود از وضع دشمنان آن حضرت کنار بمانیم، و تا آن جایى که در قدرت ماست از حسین و یارانش رنگ بگیریم که خیر دنیا و آخرت و سعادت امروز و فردا در رنگ پذیرى از این جمعیّت الهى و قوم آسمانى و ملکوتى است.

  پی نوشت ها:

 ______________________________

(1)- توحید (112): 4.

(2)- ارشاد: 2/ 91؛ اعلام الورى: 237، الفصل الرابع؛ بحار الأنوار: 44/ 392، باب 37.

(3)- شورى (42): 11.

(4)- ابراهیم (14): 24- 25.

(5)- اعراف (7): 179.

(6)- فاطر (35): 10.

(7)- خرائج: 1/ 183، باب 2؛ بحار الأنوار: 41/ 295، باب 114، حدیث 18.

(8)- امالى صدوق: 136، المجلس الثامن و العشرون، حدیث 6؛ بحار الأنوار: 44/ 255، باب 31، حدیث 4.

(9)- عوالى اللآلى: 1/ 67، حدیث 117؛ جعفریات: 196؛ وسائل الشیعة: 17/ 73، باب 25، حدیث 22020؛ بحار الأنوار: 72/ 137، باب 52، حدیث 5.

(10)- الجواهر السنیة: 361.

(11)- صف (61): 8.

(12)- مولوى، مثنوى معنوى.

(13)- توبه (9): 111.

(14)- حافظ علیه الرحمه در وصف عاشقان حقیقت و عارفان به حقایق مى‌فرماید:

 (15)- بحار الأنوار: 44/ 387، باب 37.

(16)- مائده (5): 93.

(17)- نحل (16): 128.

(18)- «اولئِکَ سادةُ شُهداءِ أمَّتى إلى یَومِ القِیامَة»، مثیر الأحزان: 22؛ عنصر شجاعت: 1/ 8.

(19)- قال علی بن الحسین زین العابدین: علیه السلام فدنوت منه لأسمع ما یقول لهم ........ فإنی لا أعلم أصحابا أوفى ولا خیرا من أصحابی ......

ارشاد: 2/ 91؛ اعلام الورى: 237، الفصل الرابع؛ بحار الأنوار: 44/ 392، باب 37.

(20)- عن الأعمش عن عطیة العوفی قال: خرجت مع جابر بن عبد اللّه الأنصاری رحمه الله زائرین قبر الحسین بن علی بن أبی طالب علیه السلام فلما وردنا کربلاء دنا جابر من شاطى الفرات فاغتسل ثم ائتزر بإزار وارتدى بآخر ثم فتح صرة فیها سعد فنثرها على بدنه ثم لم یخط خطوة إلا ذکر اللّه حتى إذا دنا من القبر قال ألمسنیه فألمسته فخر على القبر مغشیا علیه فرششت علیه شیئا من الماء فأفاق وقال: یا حسین! ثلاثا ثم قال: حبیب لا یجیب حبیبه .......... والذی بعث محمدا بالحق لقد شارکناکم فیما دخلتم فیه. قال عطیة: فقلت لجابر: کیف ولم نهبط وادیا ولم نعل جبلا ولم نضرب بسیف والقوم قد فرق بین رؤوسهم وأبدانهم وأولادهم وأرملت الأزواج فقال لی: یا عطیة! سمعت حبیبی رسول اللّه صلى الله علیه و آله یقول: من أحب قوما حشر معهم ومن أحب عمل قوم أشرک فی عملهم والذی بعث محمدا بالحق إن نیتی ونیة أصحابی على ما مضى علیه الحسین وأصحابه.

بشارة المصطفى: 74؛ بحار الأنوار: 98/ 195، باب 18، حدیث 31؛ اربعین قاضى طباطبایى: 131.

(21)- تهذیب الأحکام: 6/ 113، حدیث 17؛ بحار الأنوار: 98/ 200، باب 18، حدیث 32.

 مطالب فوق برگرفته شده از 

کتاب : با کاروان نور

نوشته: استاد حسین انصاریان