خواص پیاز: ۹ خاصیت اثبات شده علمی

پیاز مثل سیر، پیازچه و ترۀ فرنگی از خانوادۀ نوعی گیاه گلدار به نام Allium است.

این سبزی خوشمزه، همه کاره و نسبتاً ارزان سرشار از ویتامین ها، مواد معدنی و ترکیبات گیاهی سالم و مفید است.

به گزارش دکتر بهشتیان، هزاران سال است که خواص دارویی پیاز را می شناسیم . گفته می شود ورزشکاران در یونان باستان برای تصفیۀ خون از پیاز استفاده می کردند و طبیبان قرون وسطی برای درمان سردرد، بیماری قلبی و آفت دهان پیاز تجویز می کردند.

در ادامه این مطلب به 9 مورد از خواص پیاز اشاره می کنیم:

1- سرشار از مواد مغذی

پیاز سرشار از مواد مغذی است یعنی میزان کالری موجود در آن کم و در مقابل، سرشار از ویتامین، فیبر و مواد معدنی است.

یک پیاز متوسط (110 گرم) حاوی مقادیر زیر است:

• کالری: 44
• پروتئین: 2 گرم
• کربوهیدرات: 3 گرم
• قند: 7 گرم
• فیبر: 9 گرم
• چربی: 1 گرم
• پتاسیم: 4% از مقدار مصرف روزانه
• ویتامین ث: 9% از مقدار مصرف روزانه

پیاز سرشار از ویتامین ث است که به تنظیم سیستم ایمنی، تولید کلاژن و جذب آهن کمک می کند.

ویتامین ث یک آنتی اکسیدان قوی است که از سلول ها در برابر آسیب رادیکال های آزاد محافظت می کند.

پیاز ویتامین ب، از جمله فولات و ویتامین ب6، دارد. فولات و ویتامین ب6 در متابولیسم، تولید گلبول قرمز و عملکرد عصبی نقش کلیدی دارند.

در نهایت، پیاز یک منبع خوب برای دریافت پتاسیم است. پتاسیم یک مادۀ معدنی است که به موارد زیر کمک می کند:

• عملکرد سلولی
• حفظ تعادل مایعات
• سلسله پیام های عصبی
• عملکرد کلیه
• انقباض عضلات

پزشکان توصیه می کنند روزانه 4700 میلی گرم پتاسیم مصرف کنید. پس با اضافه کردن پیاز به رژیم غذایی، پتاسیم مورد نیاز بدن را تأمین کنید.

2- کمک به سلامت قلب

پیاز حاوی آنتی اکسیدان و ترکیباتی است که با التهاب مقابله می کنند و میزان تری گلیسیرید و کلسترول را پایین می آورند. در نتیجه، به حفظ سلامت قلب کمک می کنند .

پیاز مقدار زیادی کوئرستین (quercetin) دارد. کوئرستین نوعی فلاونوئید (flavonoid) ضد التهاب و آنتی اکسیدان است که به کاهش فشار خون کمک می کند.

در سال 2015، 70 نفر مبتلا به اضافه وزن و فشار خون مورد آزمایش قرار گرفتند. شرکت کنندگان هر روز 162 میلی گرم عصارۀ پیاز خوردند که سرشار از کوئرستین بود. نتیجه نشان داد میزان فشار خون سیستولی تا 3.6 میلی متر جیوه پایین آمد .

در سال 2014، 54 خانم مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک به مدت 8 هفته هر روز 80 الی 120 گرم پیاز قرمز خام مصرف کردند. نتیجه نشان داد میزان توتال کلسترول و کلسترول مضر (LDL) پایین آمد .

3- سرشار از آنتی اکسیدان

آنتی اکسیدان ترکیبی است که جلوی اکسایش را می گیرد. اکسایش فرایندی است که به سلول ها آسیب می زند و منجر به انواع بیماری ها مثل سرطان، دیابت و بیماری قلبی می شود.

پیاز سرشار از آنتی اکسیدان است و دست کم 17 فلاونوئید دارد .

به ویژه، پیاز قرمز حاوی آنتوسیانین (anthocyanins) است. این رنگدانۀ گیاهی از خانوادۀ فلاونوئیدهاست که باعث قرمز شدن رنگ پیاز می شود. آنتوسیانین از بدن در برابر دیابت و برخی از انواع سرطان محافظت می کند .

در سال 2016، 43 هزار و 880 مرد بزرگسال مورد آزمایش قرار گرفتند. محققان دریافتند مصرف تفریحی 613 میلی گرم آنتوسیانین خطر حملۀ قلبی غیر مهلک را 14% کاهش داد .

بر همین اساس، نویسندگان پژوهش سال 2019 نتیجه گرفتند که مصرف غذاهای سرشار از آنتوسیانین خطر بیماری قلبی و مرگ ناشی از آن را کاهش می دهد .

4- داشتن ترکیبات ضد سرطان

سیر و پیاز خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان، مثل معده و رودۀ بزرگ، را کاهش می دهند.

در سال 2015، نتیجۀ 26 آزمایش مورد مطالعه قرار گرفت. محققان نتیجه گرفتند مصرف سیر و پیاز خطر ابتلا به سرطان معده را تا 22% کاهش داد .

در سال 2014، نتیجۀ 16 پژوهش روی مجموع 13 هزار و 333 نفر مورد بررسی قرار گرفت. محققان دریافتند کسانی که بیشتر پیاز می خوردند، 15% کمتر از سایر افراد در معرض خطر سرطان رودۀ بزرگ قرار داشتند .

مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهد پیاز حاوی نوعی ترکیب سولفور است که جلوی رشد تومور را می گیرد و سرعت گسترش سرطان تخمدان را کند می کند.

فیستین (fisetin)  و کوئرستین  موجود در پیاز از جمله آنتی اکسیدان های فلاونوئیدی هستند که از رشد تومور جلوگیری می کنند.

5- تنظیم قند خون

خواص پیاز به تنظیم قند خون کمک می کند، پس برای افراد مبتلا به دیابت و پیش دیابت مفید است.

در سال 2010، 84 نفر مبتلا به دیابت نوع 1 و 2 مورد آزمایش قرار گرفتند. نتیجه نشان داد مصرف 100 گرم پیاز قرمز خام به طرز قابل توجهی میزان قند خون ناشتا را بعد از 4 ساعت کاهش داد.

در آزمایش سال 2020، موش های دیابتی به مدت 8 هفته غذای حاوی 5% پودر پیاز خشک شده خوردند. نتیجه نشان داد میزان قند خون ناشتا و تری گلیسیرید در مقایسه با گروه کنترل کاهش پیدا کرد.

شواهد نشان می دهد کوئرستین در رودۀ کوچک، پانکراس، ماهیچۀ اسکلتی، بافت چربی و کبد با سلول ها تعامل می کند و باعث کنترل قند خون بدن می شود .

6- افزایش تراکم استخوان

وقتی حرف از سلامت استخوان ها می شود، اول از همه به لبنیات فکر می کنیم اما غذاهای دیگر، از جمله پیاز، به قوی شدن استخوان ها کمک می کنند.

در سال 2016، 24 خانم میان سال و یائسه هر روز به مدت 8 هفته 100 میلی لیتر آب پیاز خوردند. نتیجه نشان داد آب پیاز روی تراکم استخوان و فعالیت آنتی اکسیدان تأثیر گذاشت.

در سال 2019، 507 خانم (اعم از یائسه و غیر یائسه) مورد آزمایش قرار گرفتند. نتیجه نشان داد در مجموع تراکم استخوان در کسانی که دست کم یک بار در روز پیاز می خوردند، 5% بیشتر از کسانی بود که ماهی یک بار یا کمتر پیاز می خوردند.

خواص پیاز به کاهش استرس اکسیداتیو، بالا بردن میزان آنتی اکسیدان ها و کاهش پوکی استخوان کمک می کند. در نتیجه، تراکم استخوان بهتر می شود.

7- ضد باکتری

پیاز به مقابله با میکروب های خطرناک کمک می کند. از جمله:

• ای کولی
• سودوموناس آئروژینوزا
• استافیلوکوک اورئوس
• باسیلوس سرئوس

یک تحقیق آزمایشگاهی در سال 2010 نشان داد عصارۀ پیاز جلوی رشد ویبریو کلرا (باکتری مولد وبا) را می گیرد. این باکتری در بعضی از قسمت های دنیا شایع است و سلامت عمومی را به خطر می اندازد.

کوئرستین موجود در پیاز هم جلوی رشد باکتری را می گیرد.

بررسی ها نشان می دهد کوئرستین جلوی رشد چند مدل باکتری، از جمله هلیکوباکتر پیلوری (Helicobacter pylori)، را می گیرد. این باکتری باعث زخم معده و بعضی از سرطان های گوارشی می شود.

یک تحقیق آزمایشگاهی نشان داد کوئرستین به دیواره و غشای سلولی ای کولی و استافیلوکوک اورئوس آسیب می زند.

8- کمک به سلامت گوارش

پیاز سرشار از فیبر و پری بیوتیک است که برای حفظ سلامت روده ضروری و مفیدند.

پری بیوتیک نوعی فیبر غیر قابل هضم است که توسط باکتری مفید روده تجزیه می شود.

باکتری روده از پری بیوتیک تغذیه می کند و اسیدهای چرب زنجیره کوتاه می سازد. این اسیدها به موارد زیر کمک می کنند :

• تقویت سلامت روده
• تقویت ایمنی
• کاهش التهاب
• هضم بهتر

مصرف غذاهای حاوی پری بیوتیک باعث افزایش انواع پری بیوتیک ها، مثل لاکتوباسیلوس‌ و بیفیدوباکتریوم، می شود که به سلامت گوارش کمک می کنند.

پیاز سرشار از دو پری بیوتیک به نام های اینولین و فروکتوالیگوساکارید است که میزان باکتری های مفید روده را بالا می برند و سیستم ایمنی را تقویت می کنند.

9- شما می توانید به راحتی پیاز را به رژیم غذایی خود اضافه کنید

پیاز در همه جای دنیا عضو جدانشدنی آشپزخانه هاست. شما می توانید این سبزی تازه و همه فن حریف را بپزید، سرخ کنید، خام بخورید و از خواص پیاز بهره مند شوید.

به کمک روش های زیر، در رژیم غذایی خود از پیاز استفاده کنید:

• با پیاز سوپ درست کنید، مثل سوپ پیاز فرانسوی
• در انواع سس ها و چاشنی ها
• همراه با تخم مرغ، مثلاً در املت، کوکو
• تزئین گوشت و توفو با پیازداغ
• همراه با سالاد، مثل سالاد نخود، پیاز خردشده و فلفل قرمز
• همراه با سس پاستا یا کاری

خلاصه و جمع بندی خواص پیاز

پیاز از جمله سبزیجات مقوی و سرشار از ترکیبات مفید است که خطر ابتلا به بیماری قلبی و بعضی از سرطان ها را کاهش می دهند.

پیاز ضد باکتری است و سلامت گوارش را تقویت می کند. پس سیستم ایمنی بدن را بالا می برد.

به علاوه، شما می توانید برای مزه دار کردن همۀ غذاها از پیاز استفاده کنید.