اگر به اثر پروانه ای معتقد باشید، می دانید که تغییرات جزئی در یک قسمت جهان می تواند تأثیرات عمده ای در جای دیگر به وجود آورد؛ بنابراین می توان نتیجه گرفت که اگر در سال 1949 به جای ترومن، ترامپ به سمت ریاست جمهوری آمریکا می رسید، یکی از بزرگ ترین و موفق ترین شرکت های تکنولوژی تاریخ بشر یعنی اپل هیچگاه به وجود نمی آمد.
استیو جابز، بنیانگذار و مدیرعامل سابق اپل در سال 1355 به دنیا آمد. پدر او «عبدالفتاح جان جندلی» نام داشت و مادر آلمانی تبارش نیز «جوئن کارول شیبل» بود. پدر و مادر اصلی جابز در دانشگاه ویسکانسین با یکدیگر آشنا شدند، اما جندلی در سال 1931 در سوریه متولد شده بود و در سال 1949 از لبنان به آمریکا مهاجرت کرد، یعنی او یک «پناهجوی سوری» بود که بر اساس فرمان ترامپ، این روزها نمی توانند وارد خاک آمریکا شوند.
پدر استیو جابز یک تبعه سوری بود که در سال 1949 به آمریکا مهاجرت کرد.
حال اگر فرض کنیم در اواخر دهه 50 میلادی ترامپ به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده انتخاب می شد و فرمانی مشابه آنچه برای تبعه هفت کشور مسلمان از جمله سوریه صادر کرده بود را اجرا می کرد، دیگر جندلی نمی توانست به ایالات متحده وارد شود و بدون این سفر، دیگر به دانشگاه ویسکانسین راه نمی یافت و عاشق شیبل نمی شد.
با ادامه این فرضیه، به راحتی می توان نتیجه گرفت که تحت شرایط حاصله پس از فرمان ترامپ در سال 1949، دیگر «استیو جابز»ی به این دنیا قدم نمی گذاشت، فردی که با استعداد خارق العاده و نبوغ خود توانست دنیای تکنولوژی را متحول کند.
عبدالفتاح جندلی
اثر پروانه ای در اینجا نشان می دهد که اگر استیو جابز نبود، اپل به وجود نمی آمد. بدون اپل، مک در کار نبود و توسعه رابط کاربری گرافیکی حداقل چند سالی به تعویق می افتاد. پس از آن دیگر آیفونی هم ساخته و معرفی نمی شد، و همین داستان برای تمامی پیشرفت های چشمگیر جهان فناوری ادامه می یافت.
البته شرایط سال 1949 یا 1955 کاملاً با این روزها فرق می کرد، و اگر ترامپ در آن زمان رئیس جمهور آمریکا می شد، شاید شهروندان کشورهای کاملاً متفاوتی را از ورود به خاک آمریکا منع می کرد، چون وضعیت جهان در آن زمان متفاوت بود. جالب است که در سال 1950 کنگره آمریکا قصد داشت مهاجرینی که عضو حزب کمونیست بودند را از آمریکا اخراج کند، اما ترومن با این تصمیم مخالفت کرد.
استیو جابز هیچگاه پدر واقعی اش را ملاقات نکرد و علاقه خاصی به میراث کشور سوریه نشان نمی داد. حتی در سال 2011 زمانی که از او پرسیدند «آیا نمی خواهی دولت اوباما نقش فعال تری در مصر، لیبی و سوریه ایفا کند؟» پاسخ داد:
به نظر من هیچکس به درستی نمی داند که چه کاری درست است. چه در کار این کشورها دخالت کنیم و چه خودمان را کنار بکشیم، در هر دو صورت نتیجه منفی خواهد داشت.
چند روز پیش تیم کوک مدیرعامل کنونی اپل اظهار داشت «بدون حضور مهاجرین، اپل حتی به وجود نمی آمد، چه برسد به اینکه بخواهد به نوآوری بپردازد.» نمی دانیم که اگر استیو جابز امروز زنده بود و همین سمت را در اختیار داشت، آیا چنین نظری را ابراز می کرد یا خیر.
به هر حال، شاید تمام این نوشته تا به اینجا حول محور «اما و اگر» شکل گرفته باشد، اما نمی توان واقعیتی اساسی را کتمان کرد، واقعیتی که برای تمام دوران ها صادق است:
برجسته ترین انسان ها و بزرگ ترین ذهن ها، به ایالت، کشور یا حتی قاره خاصی محدود نیستند. چنین افرادی در تمام جوامع و فرهنگ ها شکل می گیرند و همیشه به دنبال فرصتی هستند تا از استعداد و نبوغ خود بیشترین بهره را ببرند، اما ممنوع کردن ورود مهاجرین بر اساس کشور و دین آنها به راحتی چنین فرصت هایی را از بین خواهد برد.
بعید نیست با گذشت همین چند روز از اجرای فرمان اجرایی ترامپ، مخترعین، کارآفرینان و اندیشمندانی از این هفت کشور نتوانسته باشند به آمریکا راه یابند، و فرصت پیشرفت و تحول آفرینی در جهان از آنها گرفته شده باشد؛ یک اقدام به ظاهر کوچک و محدود، می تواند تبعات گسترده ای را ایجاد کند.
