آغاز سال نجومی جدید با مشاهده دنباله‌دار و ماه‌گرفتگی/وقوع یکی از ۷همنشینی‌های برتر تا سال ۲۰۴۰

مهندس مسعود عتیقی، با اشاره به رخدادهای نجومی سال 1403 گفت: رسیدن خورشید به نقطه اعتدال بهاری و آغاز نوروز سال 1403، در ساعت 6 و 36 دقیقه و 26 ثانیه صبح چهارشنبه اول فروردین است.

وی افزود: در آسمان شب‌های نوروز امسال دنباله‌دار 12P/Pons-Brooks قابل مشاهده بوده و چه بسا با چشم غیرمسلح دیده شود.

عتیقی، ماه‌گرفتگی دوشنبه 6 فروردین 1403 را از اولین پدیده‌های 1403 ذکر کرد که در کشور غیرقابل مشاهده است، ادامه داد: این ماه‌گرفتگی نیمسایه در ساعت 4 و 53 دقیقه صبح به وقت جهانی آغاز می‌شود و در ساعت 9 و 32 دقیقه پایان می‌یابد.

به گزارش ایسنا، مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران ادامه داد: خورشیدگرفتگی کامل روز دوشنبه، 20 فروردین سال 1403 نیز در ایران قابل مشاهده نخواهد بود و کشور امریکا و در بخش‌هایی از کانادا گرفت کامل و در قاره امریکا و اقیانوس‌های اطلس و آرام گرفت جزئی قابل مشاهده است.

به گفته وی، این گرفت در ساعت 15 و 42 به وقت گرینویچ آغاز می‌شود و ساعت 20 و 52 دقیقه پایان می‌یابد.

دنباله‌دار هالی

عتیقی خاطر نشان کرد: بارش شهاب اِتادَلوی شبانگاه یکشنبه، 16 اردیبهشت با 50 شهاب در ساعت به اوج می‌رسد و عامل آن دنباله‌دار مشهور «هالی» است.

وی اضافه کرد: هلال کوچک صبحگاهی و عدم حضور نور ماه به مشاهده شهاب‌ها در طول شب و بامداد این روز کمک می‌کند.

این محقق حوزه نجوم آماتوری تاکید کرد: اوج بارش شهابی پِرساووشی سال 1403 سه‌شنبه 23 اَمرداد خواهد بود که با 100 شهاب در ساعت، این بارش قابل مشاهده است. از ویژگی‌های این بارش آذرگوی‌های رنگین و درخشان آن است.

عتیقی دنباله‌دار سوئیفت تاتل 109P را عامل این بارش دانست و یادآور شد: ماه در تربیع اول قدری مزاحمت برای مشاهده شهاب‌های کم نور این بارش خواهد داشت.

مشاهده یکی از 7 همنشینی برتر تا 2040 میلادی

مدیر انجمن نجوم ایران، افزود: همنشینی خاص سیارات بهرام و برجیس (مریخ و مشتری)، با جدایی 0.31 درجه شبانگاه چهارشنبه 24 اَمرداد رخ خواهد داد. از آنجایی که این قِران جزء 7 همنشینی برتر تا 16 سال دیگر خواهد بود، مشاهده و عکاسی از آن از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی تاکید کرد: توصیه می‌کنیم که علاقه‌مندان این همنشینی را از دست ندهند. این همنشینی در صورت فلکی گاو که ستاره شاخص چشم گاو (دِبَران) و خوشه پروین در آن قرار دارند، با طلوع سیاره سرخ بهرام و برجیس دقایقی پس از نیمه‌شب و در بامداد پنج‌شنبه، 25 اَمرداد قابل مشاهده خواهد بود.

عتیقی اظهار کرد: کوژ ماه افزاینده قبل از نیمه‌شب این شب غروب می‌کند.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران خاطر نشان کرد: مهر تابان در ساعت 20 دقیقه بامداد جمعه، اول تیر 1403 به نقطه انقلاب تابستانی می‌رسد و تابستان در نیمکره شمالی زمین آغاز خواهد شد.

وی ادامه داد: همچنین دنباله‌دار اطلس، 30 روز پس از حضیض خورشیدی در تاریخ چهارشنبه، 7 شهریور 1403 احتمالا با چشم غیرمسلح قابل رصد خواهد بود.

وقوع دومین ماه‌گرفتگی در شهریور

عتیقی گفت: دومین ماه‌گرفتگی سال 1403 از نوع جزئی است که بامداد چهارشنبه، 28 شهریور در امریکای شمالی و جنوبی، اروپا و افریقا و بخش‌هایی از آسیا از جمله در کشورمان قابل مشاهده است. 

وی ادامه داد: این گرفت در ساعت 5 و 43 دقیقه صبح در تهران آغاز می‌شود، ولی دقایقی بعد ماه در افق غرب غروب خواهد کرد و رصد این خسوف چندان کیفیت نخواهد داشت؛ اما شرایط رصد این ماه‌گرفتگی جزئی برای نیمه غربی ایران به مراتب مهیاتر خواهد بود.

ابرماه 

عتیقی با اشاره به رخداد اَبَرماه در سال 1403، گفت: اولین اَبَرماه امسال که بومیان آمریکا با توجه به فصل درو محصولات کشاورزی، این ماه کامل را "Harvest Moon"نامگذاری کرده‌اند، بزرگترین ماه کامل سال جدید است که شامگاه سه‌شنبه، 27 شهریور از افق شرق طلوع و بامداد چهارشنبه، 28 شهریور غروب خواهد کرد و در طول این شب قابل مشاهده است.

وی اضافه کرد: ماه در ساعت 6:04 بامداد چهارشنبه به وضعیت بدر و یا ماه کامل می‌رسد، بنابراین اَبَرماه این تاریخ قبل از ساعت 6 بامداد چهارشنبه، 28 شهریور (در هنگام غروب)، بهترین شرایط را برای رصد و عکاسی خواهد داشت.

آغاز اعتدال پاییزی

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران، افزود: ساعت 16 و 13 دقیقه روز یکشنبه، اول مهر 1403، خورشید به نقطه اعتدال پاییزی می‌رسد و تقریباً در سراسر کره زمین طول شب و روز با هم برابر خواهد بود.

عتیقی از رخداد دومین خورشیدگرفتگی در سال 1403 خبر داد و گفت: این خورشیدگرفتگی حلقوی در روز چهارشنبه، 11 مهر رخ می‌دهد که در کشورمان قابل مشاهده نیست و در ایسلند و بخش‌های زیادی از امریکای جنوبی، جنوب شیلی و آرژانتین، اقیانوس‌های آرام و اطلس قابل مشاهده است. این گرفت ساعت 15:43 به‌وقت جهانی با گرفت جزئی در اولین نقطه از کره زمین مشاهده می‌شود و ساعت 21:47 به وقت گرینویچ، آخرین نقطه روی زمین این کسوف را مشاهده خواهد کرد.

وی تاکید کرد: دومین و آخرین اَبَرماه سال 1403 شبانگاه پنج‌شنبه، 26 مهر از افق شرق طلوع می‌کند و بومیان امریکا با توجه به فصل شکار به آن "Hunter Moon" می‌گفتند. ساعت رسیدن ماه به وضعیت ماه کامل، ساعت 14:56 این تاریخ است.

عتیقی زمان اوج بارش جبّاری سال 1403 را یکشنبه 29 مهر ذکر کرد و گفت: این بارش با 20 شهاب در سال رخ می‌دهد، ولی ماه در وضعیت پس از ماه بدر قرار دارد و نور زیادی در آسمان، ایجاد می‌شود و عملاً رصد شهاب‌های این بارش دور از انتظار است.

این محقق حوزه نجوم تاکید کرد: بارش اسدی امسال با 14 شهاب نیز با وضعیت نور زیاد ماه در آسمان مواجه شده و با توجه به تعداد کم شهاب‌ها، ارزش رصدی چندانی نخواهد داشت.

وی افزود: متاسفانه زمان اوج بارش شهابی دوپیکری (جوزایی) سال 1403 نیز با ماه کامل مواجه شده است و در بامداد یکشنبه، 25 آذر با 150 شهاب در ساعت، علاقه‌مندان نجوم شرایط مطلوبی برای رصد شهاب‌های این بارش خوب سالانه را نخواهند داشت.

انقلاب زمستانی

عتیقی گفت: ساعت 12 و 50 دقیقه ظهر روز شنبه، اول دی 1403 مهر تابان به انقلاب زمستانی رسیده و در پی طولانی‌ترین شب سال (شب چلّه) در شبانگاه 30 آذر، روز اول دی کوتاه‌ترین روز سال در نیمکره شمالی خواهد بود. این شرایط به گونه‌ای است که در نیمکره جنوبی زمین در این زمان فصل تابستان آغاز می‌شود.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران یادآور شد: بارش کوادرانتی 1403 به عنوان یکی از بارش‌های شهابی خوب در هر سال با 111 شهاب در ساعت، طی بامداد جمعه 14 دی‌ماه پایان‌بخش رویدادهای مهم نجومی امسال خواهد بود که خوشبختانه هلال کوچک شامگاهی ماه مزاحمتی برای مشاهده شهاب‌های این بارش نخواهد داشت.