برترین‌ها: در روزهای اخیر یک عکس در فضای مجازی منتشر شد که یک پدر کانادایی به دلیل اینکه روی بدن پسرش ماه‌گرفتگی بزرگی وجود دارد، به‌مناسبت تولد فرزندش همان ماه‌گرفتگی را روی بدن خود تتو کرد که گویا این تتو 30 ساعت زمان برده است. همین موضوع بهانه‌ای شد تا امروز در این مطلب به بحث ماه گرفتگی، دلایل و درمان آن بپردازیم. با ما همراه باشید.
قدیم‌ها باور بر این بود که اگر خانم باردار به ماه گرفتگی نگاه کند لکه‌ای پوستی روی بدن خود یا فرزندش ایجاد می‌شود. هنوز تحقیقات چنین اثری را اثبات نکرده‌اند و این خرافه در بسیاری از کشور‌ها رنگی ندارد، اما با وجود این، هنوز برخی فرهنگ‌ها پدیده ماه‌گرفتگی و تاثیر آن بر زن باردار را جدی می‌گیرند و معتقدند ماه گرفتگی سبب ایجاد لکه‌ای بد شکل روی پوست کودک می‌شود.
دلایل بروز ماه گرفتگی
علت بروز ماه گرفتگی ناشناخته است، در اکثر موارد نیز ماه گرفتگی‌ها ارثی هستند. داستان‌های زیادی در مورد علل بروز ماه گرفتگی وجود دارد، ولی هیچ یک از لحاظ علمی اثبات نشده‌اند. برخی متخصصان معتقدند که تجمع بیش از حد سلول‌هایی که پوشش عروق خونی نوزاد را تشکیل می‌دهند، باعث بروز این علائم می‌شوند.
در برخی موارد نیز اعتقاد بر این است که ممکن است قطعه کوچکی از جفت در ابتدای بارداری وارد جنین در حال رشد شده باشد. اگر عصب‌هایی که کنترل کننده تنگ و گشاد شدن مویرگ‌ها هستند، آسیب ببینند، احتمال بروز لکه‌های پوستی وجود دارد، به ویژه اگر این مویرگ‌ها به طور دائم در حال رشد باشند.
نوعی از این عارضه نیز ناشی از تجمع مویرگ‌ها در زیر پوست است. بعضی متخصصان معتقدند که پروتئین‌هایی که توسط جفت در دوران بارداری تولید می‌شود، احتمال بروز لکه‌ها و ماه گرفتگی‌های مادر زادی را افزایش می‌دهند.
ماه گرفتگی و انواع آن
ماه گرفتگی دو نوع می‌باشد:
1. ماه گرفتگی‌های حاوی رنگدانه
2. ماه گرفتگی‌های قرمز
ماه گرفتگی‌هایی که حاوی رنگدانه هستند، لکه‌هایی می‌باشند که در هنگام تولد نوزاد وجود داشته و با رنگ‌هایی از جمله سیاه، خاکستری، آبی و قرمز مشاهده می‌شوند.
ماه گرفتگی‌های قرمز دارای رنگ و عروق خونی می‌باشند، که به صورت نشانه‌های پوستی قبل و یا مدت کوتاهی پس از تولد رشد می‌کنند.
انواع لکه‌های ماه گرفتگی شایع
تکه‌های سالمون
رگه‌هایی از عروق خونی کوچک، صورتی و بر روی پوست دیده می‌شود. تکه‌های سالمون در پشت گردن، بین چشم ها، روی پیشانی، بینی، لب فوقانی و یا پلک‌ها ظاهر می‌شود. برخی از این تکه‌ها با رشد کودک، محو می‌شوند، اما معمولا تکه‌های پشت گردن از بین نمی‌روند. هیچ درمانی برای تکه‌های سالمون وجود ندارد.
بندر شراب
این لکه در هنگام تولد، از یک علامت مسطح و سرخ رنگ شروع می‌شود و به تدریج با افزایش سن، تیره‌تر و ارغوانی رنگ می‌شود. علت وجود این لکه، اتساع مویرگ‌ها می‌باشد. بیشتر این لکه ها، با افزایش سن، بزرگتر و ضخیم‌تر می‌شوند. لکه‌هایی که پلک‌ها را گرفتار می‌کنند، ممکن است خطر ابتلا به گلوکوم (آب سیاه چشم) را افزایش دهند. روش‌های درمان این لکه‌ها عبارت است از: لیزر، پیوند پوست و پوشش پوست.
لکه مغولی
این لکه‌ها دارای علامتی مسطح و صاف هستند که از زمان تولد ظاهر می‌شوند. غالبا در باسن کودک یا قسمت پایین پشت وجود دارند. رنگ آن‌ها به طور کلی، آبی است که می‌تواند آبی - خاکستری، آبی - سیاه و یا قهوه‌ای نیز باشد. این لکه، شبیه کبود شدن پوست می‌باشد. نقاط مغولی، بیشتر در نوزادان پوست تیره شیوع دارد. معمولا این لکه‌ها با بزرگ شدن کودک، محو می‌شوند، اما مواردی هم دیده شده که این نقاط، از بین نرفته اند. افرادی که لکه مغولی را دارند، به هیچ درمانی نیاز ندارند.
لکه قهوه با شیر
این لکه‌ها مسطح و بیضوی می‌باشند. رنگ این لکه از قهوه‌ای روشن تا تیره می‌باشد. به همین خاطر نام این لکه را قهوه با شیر می‌نامند. این لکه در باسن، پا‌ها و تنه یافت می‌شود. این لکه‌ها با افزایش سن، ممکن است بزرگتر و تیره‌تر شوند.
دارا بودن چندین لکه بزرگ می‌تواند مربوط به غده سلول عصبی باشد. اگر کودک شما دارای چندین لکه بود، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
همانژیوم‌های توت فرنگی
مجموعه‌ای از رگ‌های خونی کوچک و به هم چسبیده می‌باشد. بر روی سطح پوست، معمولا روی صورت، پوست سر، پشت و یا سینه ظاهر می‌شود. ممکن است قرمز و یا بنفش رنگ باشد که می‌تواند برجسته باشد. این لکه‌ها معمولا، چند هفته بعد از تولد عارض می‌شوند. در طی یک سالگی، رشد آن‌ها سریع است و در سن 9 سالگی از بین می‌روند. برخی از آن‌ها که بدون رنگ و یا چروک شده اند، ممکن است باقی بمانند. هیچ درمانی، مورد نیاز نیست. اما اگر آن‌ها رشد کردند و نزدیک چشمان و یا دهان رسیدند و یا در جاییکه می‌تواند خونریزی کند و یا عفونی شود، بودند، باید برداشته شوند.
همانژیوم‌های کاورنو
لکه‌های عمیق در زیر پوست که به شکل یک توده اسفنجی برآمده و به رنگ آبی مایل به قرمز می‌باشند. اگر این لکه‌ها به اندازه کافی عمیق باشند، لایه‌های بالایی پوست طبیعی به نظر می‌آید. این لکه‌ها معمولا در سر یا گردن ظاهر می‌شوند. اغلب در سن بلوغ ناپدید می‌شوند. ترکیبی از همانژیوم‌های توت فرنگی و کاورنو در نوزادان نیز می‌تواند رخ دهد.
ناهنجاری‌های وریدی
این ناهنجاری ها، غیر طبیعی شکل گرفته اند و موجب گشاد شدن ورید‌ها می‌شوند. این ناهنجاری‌ها یا در زمان تولد یا دوران کودکی و یا بزرگسالی به وجود می‌آیند. این ناهنجاری‌ها اغلب در فک، گونه، زبان و لب یافت می‌شوند. این ناهنجاری‌ها در هر جای بدن نوزاد می‌توانند وجود داشته باشند. رشد این ناهنجاری‌ها به کندی صورت می‌گیرد. درمان شامل اسکلوتراپی و یا جراحی می‌باشد.
خال مادرزادی
این خال‌ها در بدو تولد ظاهر می‌شوند. سطح این خال‌ها ممکن است صاف، برجسته و یا ناهموار باشد. این خال‌ها در هر جای بدن می‌تواند رشد کنند. بیشتر این خال‌ها بدون خطر می‌باشند، اما خال‌های مادرزادی بزرگ، باعث افزایش ملانوم (یکی از خطرناک‌ترین انواع سرطان پوست) می‌شوند.
علائم خطرناک و هشدار دهنده
همانطور که بار‌ها و بار‌ها شنیده اید بیشتر سرطان‌های پوستی از خال و لکه‌های مادرزادی نشآت گرفته اند پس چنانچه هرگونه تغییری در بافت یا اندازه و رنگ خال یا دیگر زائده‌های پوستی خود را ملاحظه کردید و اگر دچار التهاب یا خارش و خونریزی شدند سریعا به پزشک مراجعه کرده اقدامات لازم را به عمل آورید.
آیا می‌توان از ماه گرفتگی پیشگیری کرد؟
هیچ راه علمی شناخته شده‌ای برای پیشگیری از ماه گرفتگی وجود ندارد. افرادی که دارای این عارضه هستند، باید همیشه از ضدآفتاب استفاده کنند تا از هر گونه پیامد پیشگیری کنند.
ماه گرفتگی چطور درمان می‌شود؟
در اکثر موارد لکه‌های ماه گرفتگی نیازی به درمان ندارند. این لکه‌ها اغلب با بزرگتر شدن کودک برطرف می‌شوند. با این حال برخی ماه گرفتگی‌ها به دلیل موقعیتی که دارند، باید درمان شوند. به عنوان مثال یک لکه برجسته نزدیک چشم کودک ممکن است با بینایی کودک تداخل داشته باشد. در برخی موارد نیز ماه گرفتگی با بروز مشکلات دیگری مانند رشد در کبد، ریه ها، معده یا روده همراه است.
برای درمان ماه گرفتگی از روش‌های مختلفی بسته به نوع خال، استفاده می‌شود. روش‌هایی مانند لیزر، جراحی، تزریق سلول‌های بنیادی و ... که لیزر مطلوب‌ترین روش درمان است.
کاربرد جراحی در درمان این ضایعات و لکه‌ها خیلی نتیجه بخش و موثر نیست مگر در موارد خاص. ناگفته نماند تزریق سلول‌های بنیادی (PRP) و هم چنین پیوند پوست کاربرد خاصی در رفع لکه ماه گرفتگی ندارند؛ بنابراین می‌توان گفت این ضایعات البته به جز لکه‌های شرابی با کمک لیزر و یا خود به خود از بین می‌روند و لازم به درمان‌های خاص نمی‌باشد باید بدانید لایه برداری نه تنها منجر به بهبود ماه گرفتگی نخواهد شد بلکه امکان دارد آن را تشدید و تحریک کند.
