تغذیه کودکان مبتلا به ریفلاکس معده

به قلم : دکتر عمار صالحی ؛ متخصص تغذیه بالینی و رژیم درمانی

تحریریه زندگی آنلاین : رژیم غذایی ریفلاکس معده کودکان شامل رژیم غذایی خاصی است که توصیه می‌کند در صورت ابتلا به ریفلاکس چه غذاهایی را به کودکان خود بدهیم و چه غذاهایی را ندهیم. ریفلاکس معده (GERD) نوعی اختلال گوارشی مزمن است که هنگامی رخ می‌دهد که محتوای معده به طور مایع به مری (لوله غذا) برمی‌گردد. GERD یک بیماری جدی‌تر و مزمن است و توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. در افراد مبتلا به GERD، اسفنکتر تحتانی مری (نواری از عضله در انتهای تحتانی مری که معمولا از برگشت جریان محتوای معده جلوگیری می‌کند) به طور غیر طبیعی شل یا ضعیف می‌شود و در نتیجه ریفلاکس مکرر اسید بروز پیدا می‌کند. در کودکان،GERD  در صورت عدم تشخیص و درمان می‌تواند منجر به عوارض جدی از جمله سوء‌تغذیه و افزایش وزن ضعیف شود. درمان GERD باید تحت نظارت پزشک متخصص اطفال باشد. درمان معمولا شامل داروها و رژیم غذایی و اصلاح سبک زندگی است. رژیم غذایی نقش مهمی در مدیریت علائم GERD دارد.

 بیشتر بخوانید:

با این خوراکی ها از شر رفلاکس معده رها شوید

علل ریفلاکس معده در کودکان

روند هضم غذا از دهان شروع می‌شود، جایی که غذا جویده و با بزاق مخلوط و بلعیده می‌شود. بلع، غذا را وارد لوله غذا یا مری می‌کند تا وارد معده شود تا هضم بیشتری بر روی آن صورت بگیرد. انتهای تحتانی مری که به معده باز می‌شود، توسط یک حلقه عضلانی به نام اسفنکتر مری تحتانی (LES) محاصره می‌شود. LES  همیشه محکم بسته می‌شود تا مواد غذایی خورده یا مایعات به معده منتقل شوند. بسته شدن این دریچه از هر گونه برگشت اسید معده یا محتویات داخل لوله غذا جلوگیری می‌کند. با این حال، ممکن است LES  به درستی کار نکند. یا ضعیف باز و بسته شود و اجازه دهد محتوای اسیدی معده به مری برگردد. این وضعیت به عنوان ریفلاکس اسید شناخته می‌شود. این وضعیت در بین کودکان، به ویژه نوزادان و کودکان نوپا شایع است، زیرا دستگاه گوارش آنها نابالغ بوده و هنوز در حال رشد می‌باشد، بنابراین ممکن است عضلات LES کاملا تشکیل نشده یا عملکردی نداشته باشند، که می‌تواند راه را برای ریفلاکس اسید هموار کند. کودکان معمولا با بزرگ‌تر شدن از این مرحله خارج می‌شوند. با این حال، اگر ریفلاکس اسید مکرر باشد و به یک بیماری مزمن تبدیل شود، منجر به GERDمی‌شود.

علائم رایج GERD در کودکان

علائم GERD در کودکان متفاوت بوده و ممکن است با بزرگسالان مبتلا به GERD متفاوت باشد. علائم متداول ممکن است یکی از علائم زیر باشد:

 دل درد

 سرفه در شب

 عدم افزایش وزن

 مشکل در بلعیدن

 احساس خفگی و سکسکه

 تف، یا استفراغ، معمولا بعد از خوردن غذا

  علائم آسم شامل خس‌خس سینه و سرفه خشک در کودکان زیر 12 سال

 امتناع از خوردن غذا یا خوردن مقادیر کم یا سر و کله زدن در وعده‌های غذایی

 احساس سوزش در قفسه سینه یا سوزش سر دل، معمولا بعد از غذا خوردن و ممکن است در شب بدتر شود.

غذاهایی که برای کودکان مبتلا به GERD مفید هستند

رژیم غذایی نقش اساسی در مدیریت GERD در کودکان دارد. تغذیه درمانی برای ریفلاکس در کودکان به طور کلی بر روی اصلاحات غذایی متمرکز است که هدف آن تأمین نیازهای غذایی کودک برای رشد و نمو بهینه و در عین حال تسکین علائم است. تغذیه درمانی منظم، موثرترین روش برای مدیریت طولانی مدت GERD است، به شرطی که والدین با مشورت با یک متخصص کودکان و یا مشاوره تغذیه، یک روند درمانی منظم و موثر را برای کودک خود دنبال کنند. به طور کلی، الگوی غذایی مناسب بر غذاهای غنی از مواد مغذی از جمله سبزیجات، میوه‌های غیر مرکبات، غلات کامل و پروتئین بدون چربی تاکید دارد، از جمله:

 میوه‌ها: انواع میوه‌های غیر مرکبات مانند خربزه، موز، سیب و گلابی

 پروتئین بدون چربی: تخم‌مرغ، ماهی و پروتئین‌های گیاهی مانند عدس و لوبیا

 غلات کامل: انواع غلات سبوس‌دار مانند بلغور جو دوسر، برنج قهوه‌ای، نان سبوس‌دار و غلات

 سبزیجات: انواع سبزیجات مغذی. از جمله چند نمونه از آن‌ها می‌توان به سبزیجات، کرفس، خیار، سبزیجات ریشه‌ای (سیب‌زمینی شیرین، هویج و چغندر) و گل کلم اشاره کرد.

بیشتربخوانید:

مصرف غذاهای آماده از دلایل اصلی رفلاکس معده

غذاهایی که می‌توانند ریفلاکس را در کودکان بدتر کنند

غذاها باعث ریفلاکس نمی‌شوند، اما برخی از غذاها می‌توانند علائم این وضعیت را تشدید کنند. غذاهایی که GERD را بدتر می‌کنند، برای هر کودک متفاوت است.

والدین یا مراقبان کودکان مبتلا به ریفلاکس باید یادداشت‌های غذایی و تمام غذاهای مصرفی روزانه را ثبت کنند تا غذاهایی را که باعث ایجاد علائم ریفلاکس می‌شوند شناسایی کرده و از مصرف آنها خودداری کنند. به طور کلی، بهتر است از مصرف غذاهای زیر که باعث تشدید علائم ریفلاکس می‌شوند، خودداری کرده یا مصرف آنها را محدود کنید:

 شکلات

 نعنای تند

 نوشیدنی‌های گازدار

 غذاهای تند، چیلی و پیاز

 قهوه، چای و سایر نوشیدنی‌های حاوی کافئین

 غذاها و آب‌میوه‌های اسیدی مانند مرکبات، گوجه‌فرنگی و سس‌های گوجه‌فرنگی

 غذاهای پرچرب مانند غذاهای سرخ شده، فست‌فود، پیتزا، میان‌وعده‌های فرآوری شده، چیپس سیب‌زمینی، پنیر و گوشت‌های پرچربی مانند بیکن و سوسیس. این غذاها را می‌توان با انتخاب غذاهای مناسب مانند پروتئین بدون چربی و غذاهای گیاهی و با پخت به جای سرخ کردن جایگزین کرد.

تغییر شیوه زندگی برای مدیریت GERD در کودکان

 زمان‌بندی وعده‌های غذایی به اندازه نوع غذاهای مصرفی برای تسکین علائم GERD مهم است.

 وعده‌های غذایی کوچک و مکرر را به جای وعده‌های غذایی بزرگ و پر کالری مصرف کنید.

 از دراز کشیدن درست بعد از غذا خوردن خودداری کنید. حداقل 3 ساعت قبل از خواب شام بخورید.

 اگر کودک دارای اضافه وزن یا چاقی است، مدیریت وزن تحت نظارت یک ارائه‌دهنده خدمات بهداشتی توصیه می‌شود.