بسته‌شدن مسیر پخش غیرقانونی تولیدات ایرانی در شبکه‌های ماهواره‌ای

سرویس‌ فرهنگ و هنر مشرق - 23 آذر 1402 گزارشی در مشرق با عنوان " سریال‌های شبکه نمایش خانگی چگونه بازار قمار و شرط‌بندی را داغ نگه داشته‌اند؟" منتشر شد.

در این گزارش همزمان با اعلام تعطیلی شبکه‌ «من‌وتو» این موضوع مورد ارزیابی قرار گرفت که اغلب مخاطبان هر شبکه تلویزیونی یا پلت‌فرم آنلاین از آن انتظار سرگرمی دارند و تعطیلی شبکه‌های ماهواره‌ای به این دلیل است که توان عرضه سرگرمی به اندازه‌ پلت‌فرم‌های داخلی را ندارند.

در حال حاضر مهمترین تهدید شبکه‌های ماهواره‌ای این است با پخش آثار پلت‌فرم‌های داخلی بازار آگهی‌ها بازرگانی و مخاطبان خود را حفظ کرده‌اند و از طرفی پخش این آثار که متعلق به بخش خصوصی است موجب می‌شود چرخه تولید در پلت‌فرم‌ها تضعیف شود.

ایران عضو سازمان تجارت جهانی (WTO) نیست و محصولات فرهنگی تولید داخل ، مشمول پذیرش کپی رایت (حقوق مؤلف) در حوزه مالکیت فکری و هنری نمی‌شود. با این حال اخیرا گام‌های موثری در این رابطه برداشته شده تا بازار قاچاق محصولات نمایشی در شبکه‌های مختلف تلویزیونی در خارج از کشور کمرنگ شود.

همرمان با انتشار گزارش مشرق در تاریخ مذکور ، پلت‌فرم «فیلیمو» با ثبت منطقه‌ای دو سریال «زخم‌کاری2» و «نیسان‌آبی 2» مانع پخش این دو سریال در شبکه‌های ماهواره‌ای (دارای لایسنس و دفاتر رسمی) شد.

این اقدام اخیرا در حال تبدیل به یک رویه مستمر شده است و مدیران این پلت فرم با طی روندهای ثبت قانونی سریال «گناه فرشته» مانع از پخش سراسری آن در شبکه‌های فارسی زبان شده‌اند.

شنیده‌ها حاکی از آن است که نماوا هم به این کنسرسیوم پیوسته است و تلاش می‌کند با ثبت کپی رایت منطقه‌ای، مانع پخش آثارش از شبکه‌های ماهواره‌های ترکمعالم و یاهست شود.

فسیل بهانه‌ای برای نجات کپی رایت فیلم‌های ایرانی

در این میان «فیلیمو» برای توزیع خاص فیلم مهمی همچون «فسیل»، پرفروشترین فیلم سال 1402 ،یک راه عملی را در پیش گرفت و همزمان با توزیع سراسری این فیلم، مانع پخش آن از شبکه‌های ماهواره‌ای شد.

این روال ثبت رایت منطقه‌ای، در مورد خاص فسیل بشدت جریان ساز شد. شبکه‌های فارسی زبان با انتشار همزمان این فیلم در سکوی فیلیمو، در کانال‌های تلگرامی و صفحات مجازی خود نوشتند: بنا به درخواست عوامل فیلم و کارگردان، شبکه های تلویزیونی فارسی زبان به احترام سینمای ایران، از پخش این فیلم تا شب عید خودداری خواهند نمود.

شنیده‌های مشرق حاکی از آن است که بسیاری از این مدیران صاحبان ماهواره‌ای به دنبال استعلام عدم رایت فسیل بودند تا آن را به صورت گسترده در شبکه‌های‌ ماهواره‌ای پخش کنند. اما استعلام‌ها نتیجه بخش نبود و با وجود انتشار عمومی فیلم، بسیاری از این شبکه‌ها در نمایش آن مردد بودند.

با اینکه استعلام اغلب شبکه‌ها برای پخش فسیل منفی بود ، ناگهان شبکه‌ای با عنوان متا (Meta ) که برنامه‌های مختلف پلت‌فرم‌های داخلی را پخش می‌کند، تصمیم گرفت که این فیلم را روانه آنتن کند اما کمتر از چند ساعت بعد وعده پخش، بیانیه‌ عجیبی را منتشر کرد.

متن بیانیه بدین شرح است: به درخواست عوامل تهیه‌کننده و کارگردان فیلم فسیل، این فیلم سینمایی در زمان دیگری از شبکه Meta پخش خواهد شد.همچنین علاوه بر درخواست تهیه کننده، این اثر زیبای سینمایی دارای کپی رایت بوده و حق شکایت در مراجع بین‌المللی را دارا می‌باشد.

آثار سینمای ایران سال‌ها بود که به سادگی در شبکه‌های ماهواره‌ای قاچاق می‌شد.و برخی شبکه‌های فارسی زبان از پخش این آثر منتفع می‌شدند. اما با اصرار نهادهای نظارتی و ثبت رایت قانونی این آثار از طریق پلت‌فرم‌ها، امکان نمایش این آثار در شبکه‌های ماهواره‌ای بسیار دشوار شده است.

در تازه‌ترین اقدام صاحبان آثار اخیر علیه 4 شبکه ماهواره‌ای که با کیفیت نازلی آثار سینمای ایران را پخش می‌کنند در مافل قضایی بین‌المللی شکایاتی مطرح شده و با همین دستاویز ثبت منطقه‌ای کپی رایت، دامنه مواجهه‌با این پدیده گسترش خواهد یافت.

در حال حاضر فیلیمو و نماوا این مسیر را در پیش گرفته‌اندو تنها پلت‌فرمی که همچنان حاضر نیست وارد این چرخه بهره‌مندی از کپی رایت منطقه‌ای شود، پلت‌فرم فیلم‌نت است.

ادامه دارد...