به قلم : د کتر سید مرتضی صفوی ؛ متخصص تغذیه و رژیم‌های درمانی، استاد دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، رئیس هیات مدیره انجمن غذا، صنعت و سلامت
Safavimorteza@yahoo.com
تحریریه زندگی آنلاین : مؤسسه Food Technologists یک غذای عملکردی را به عنوان یک غذا یا ترکیب غذایی تعریف می‌کند که یک مزیت سالم فراسوی تغذیه اساسی را فراهم آورد. مثال‌ها شامل غذاهای سنتی، تقویتی، غنی شده و مکمل‌های رژیمی هستند. غذاهای عملکردی که nutraceuticals نامیده می‌شوند، ممکن است به طور طبیعی حاوی فیتوکمیکال‌ها و باکتری مفید مورد نیاز برای تولید غذا، یا یک مقدار از ریزمغذی‌هایی باشند که بیشتر از مقداری هستند که با همان غذا در یک شکل پردازش نیافته فراهم می‌آید. معمولاً مواد ارتقا دهنده سلامتی به یک غذا اضافه می‌شوند. به عنوان مثال، ید به نمک افزوده می‌شود، غلات با آهن و ویتامین‌های B غنی می‌شوند، آب پرتقال با کلسیم تقویت شده یا شیر با کلسیم اضافی غنی می‌شود. متناوباً مواد ارتقا دهنده سلامتی جهت گسترش در یک غذای عملکردی به وجود می‌آید و این عمل را با تغییر روش تولید غذا انجام می‌دهد. به عنوان مثال، تخم‌مرغ با مقادیر بالاتر اسیدهای چرب امگا، از تغذیه جوجه‌ها با یک رژیم غذایی غنی در این غذا به دست می‌آید. گوجه‌فرنگی هم می‌تواند از نظر ژنتیکی مهندسی شود تا مقادیر بالاتری از فیتوکمیکال‌ها را داشته باشد. این‌ها به عنوان غذاهای عملکردی تعریف می‌شوند.
بیشتربخوانید:
آیا غذاهای عملکردی سالم هستند؟
(U.S. Food and Drug Administration (FDA، مسئول تضمین سلامت غذاها است و این که به طور مناسب بر چسب‌گذاری شده باشند. معمولاً FDA هیچ تعریف رسمی یا طبقه‌بندی تنظیمی برای غذاهای عملکردی ندارد و این غذاها را به همان روش، همانند غذاهای سنتی تنظیم می‌کند. به این معنی که به منظور فروش در بازار، هر جزء سازنده، عملکردی که به آن غذا اضافه می‌شود بایستی سالم تشخیص داده شود.
اخیراً دیگر آژانس‌های فدرال از FDA درخواست کرده‌اند تا روشی را پیشنهاد نموده و به کار گیرند که سلامت اجزای سازنده در غذاهای عملکردی و اطمینان از ادعاهای سلامت برچسب‌های غذاهای عملکردی را تضمین کند. نگرانی آنها شامل دو جنبه اصلی است.
اول اینکه، آنها مدعی هستند که شرکت‌ها با ادعاهای اثبات نشده سلامتی برای محصولات‌شان، مشتریان را با میلیاردها دلار خسارت سالیانه گمراه می‌کنند.
دوم اینکه، آنها به تعداد زیادی از محصولات فروخته شده به عنوان غذا اشاره می‌کنند که در واقع به نوعی حاوی اجزایی مثل گیاهان دارویی هستند که مورد تأیید FDA نبوده و برای استفاده در غذاها مورد تأیید نیستند. این آژانس‌های فدرال تاکید دارند که چنین محصولاتی می‌توانند اثرات معکوسی روی سلامت مصرف‌کنندگان آسیب‌پذیر شامل زنان حامله، کودکان و افراد مسن آسیب‌پذیر به علاوه مصرف‌کنندگان با بیماری‌های مزمن داشته باشند که اجزای
سازنده این مواد می‌تواند عوارض وخیمی به همراه داشته باشد.
در پاسخ به این نگرانی‌ها، FDA، یک سیستم تنظیمی جدید را در نظر می‌گیرد که به وسیله آن هر محصولی ادعاهای سلامتی را عنوان می‌کند، می‌تواند به نظارت FDA مربوط شود.
بنابراین، نه فقط گیاهان دارویی، بلکه حتی اجزای سازنده غذای سنتی که مدعی مصرف درمانی یا کمک‌کننده به پیشگیری از بیماری در انسان‌ها هستند، باید توسط FDA کنترل شوند، از آنجا که این سیستم تنظیمی هنوز فعال نشده، مصرف‌کنندگان بایستی خودشان درباره سلامت و کارآمد بودن غذاهای عملکردی در قفسه‌ها، شکاک باشند.
بیشتر بخوانید:
آیا غذاهای عملکردی کارآمد هستند؟
آیا جهت حمایت از ادعاهای مزایای سلامتی به دست آمده توسط سازندگان غذاهای عملکردی، تحقیقاتی صورت گرفته است؟ این امر به محصول بستگی دارد، بنابراین اگر مصرف معمول یک غذای عملکردی را در نظر می‌گیرید، در این باره جستجوی علمی و عملی انجام دهید و حداقل از ارائه‌کنندگان این محصولات در چند فروشگاه و بازار کسب اطلاعات نمایید.
