باند فرود تورم خوراکی‌ها

روز گذشته، مرکز آمار ایران اولین گزارش از تورم خوراکی‌ها در سال جدید را منتشر کرد. این گزارش جزئیات تغییرات قیمت کالاهای خوراکی در فروردین‌ماه را پوشش می‌دهد و 53قلم کالای خوراکی مختلف را دربرمی‌گیرد. پیش‌تر مرکز آمار در گزارش مربوط به شاخص بهای مصرف‌کننده در فروردین اعلام کرده بود که تورم ماهانه و نقطه به نقطه خوراکی‌ها در فروردین  امسال  به ترتیب به سطح 2.9درصد و 23.8درصد رسیده است. از سوی دیگر، نرخ تورم سالانه کالاهای خوراکی و آشامیدنی در فروردین 37.3درصد اعلام شد. با این حال این گزارش جزئیات تحولات قیمتی بخش خوراکی را به تصویر می‌کشد و توضیح می‌دهد قیمت هر یک چه فراز و فرودی را تجربه کرده است. از آنجا که عرضه محصولات کشاورزی به‌صورت فصلی تغییر می‌کند، همواره انتظار می‌رود که بالاترین تورم ماهانه مربوط به گروه میوه و سبزیجات تازه باشد؛ موضوعی که فروردین امسال از آن مستثنی نیست. از سوی دیگر در بازه یک‌ساله، همچنان مهم‌ترین‌کالاهای تورمی به ترتیب شیرخشک و گوشت قرمز است.

فروردین پر نوسان

اولین گزارش تورم خوراکی‌ها در سال1403 نکات قابل توجهی را در خود گنجانده است. بر این اساس، در لیست مواد خوراکی، بیشترین افزایش و کاهش قیمت در طول فروردین‌ماه متعلق به گروه میوه و سبزیجات است. بر این اساس، پیاز، پرتقال، لیموترش، فلفل دلمه‌ای و انار 6محصولی هستند که در فروردین ماه بیشترین افزایش قیمت را تجربه کرده‌اند؛ به‌طوری‌که همه موارد یادشده در 31روز ابتدایی سال جدید بیش از 10درصد افزایش قیمت را به خود دیده‎اند. در آن‌سو، هندوانه و خیار دو کالایی بودند که با به ترتیب با منفی 14.7 و منفی 3درصد بیشترین افت قیمت را در فروردین ماه تجربه کرده‌اند.

در بخش تورم نقطه به نقطه نیز کنسرو تن‌ماهی با افزایش قیمت 109درصدی تنها کالایی شد که طی یک سال گذشته بیش از 100درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است. عمده این افزایش به افزایش قیمت ارز و افزایش قیمت تمام‌شده بسته‌بندی این کالا بازمی‌گردد. شیرخشک و گوشت قرمز دیگر کالاهای مهمی بودند که در صدر بیشترین افزایش قیمت طی 12ماه گذشته قرار گرفتند و بیش از 60درصد رشد قیمت را تجربه کردند. در فروردین‌ماه1403 از 53قلم خوراکی منتخب در نقاط شهری، تعداد 17قلم، درصد تغییر سالانه بالاتر از نرخ تورم نقطه به نقطه مناطق شهری کشور، معادل 31.5درصد داشته‌اند.

بازگشت تورم از قله

یکی دیگر از نکات قابل توجه آماری درباره تورم نقطه به نقطه خوراکی‌ها در فروردین‎ ماه، سطح پایین آن نسبت به ماه‌های قبل است. به‌طور دقیق‌تر، طی دو سال گذشته، تورم نقطه به نقطه خوراکی‌هادر فروردین‌ امسال پایین‌ترین عدد به حساب می‌آید. این در حالی است که در بهار سال1401، نرخ تورم نقطه به نقطه کالاهای خوراکی از سطح 80درصد عبور کرد.  به این ترتیب طی دو سال اخیر، تورم کالاهای خوراکی حدود 60درصد کاهش را تجربه کرده است. علت این امر به تخلیه اثر تورمی و موقت حذف ارز 4200 بازمی‌گردد.

 تورم نقطه به نقطه قیمت‌ها در تاریخ مشابه سال قبل را مرجع محاسبات قرار می‌دهد. منظور از تورم نقطه به نقطه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت کالاهای خوراکی نسبت به ماه مشابه سال قبل است. عبارت «در فروردین‌ماه1403 تورم نقطه به نقطه کالاهای خوراکی 23.8درصد بوده است» یعنی خانوارهای کشور به‌طور میانگین، 23.8درصد بیشتر از فروردین‌ماه1402 برای خرید یک «مجموعه یکسان از کالاهای خوراکی» هزینه کرده‌اند. به این ترتیب می‌توان دید که اثر تورمی سیاست‌های اصلاحی موقت است و پس از مدتی، تخلیه اثر تورمی آنها در آمارها نیز منعکس می‌شود.

تورم گروه‌های خوراکی

در فروردین‌ماه سال1403 و در گروه نان و غلات، اقلام «شیرینی خشک» با 3.3درصد و«برنج ایرانی درجه یک» با 2.6درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند. طی این مدت، در گروه گوشت قرمز، سفید و فرآورده‌های آنها، اقلام «گوشت گوسفند» با 5.6درصد، «گوشت گاو و گوساله» با 1.8درصد و «کنسرو تن‌ماهی» با 1.2درصد بیشترین افزایش قیمت را نسبت به ماه قبل داشته‌اند. در گروه لبنیات، تخم‌مرغ و انواع روغن، بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به «شیر خشک» با 4.3درصد و «کره پاستوریزه» با 1.2درصد و همچنین بیشترین کاهش قیمت مربوط به «تخم‌مرغ ماشینی» با منفی 2.0درصد و «روغن نباتی جامد» با منفی 0.1درصد است. در گروه سبزیجات و حبوبات، بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به «پیاز» با 29.5درصد، «هویج فرنگی» با 13.6درصد و «فلفل دلمه‌ای» با 10.7درصد و همچنین بیشترین کاهش قیمت مربوط به «خیار» با منفی 3.0درصد است. در گروه میوه و خشکبار نیز بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به «پرتقال» با 15.2درصد، «لیموترش» با 13.9درصد و «انار» با 10.5درصد و بیشترین کاهش قیمت به «هندوانه» با منفی 14.7درصد تعلق دارد. در نهایت در گروه قند و شکر، آشامیدنی‌ها و سایر خوراکی‌ها، بیشترین افزایش قیمت نسبت به ماه قبل مربوط به «شکر» با 2.9درصد، «سس گوجه فرنگی» و«قند» با 1.8درصد است.