به قلم :د‌کتر نوشین صحابی ؛جراح و متخصص زنان، زایمان و نازایی
Noushin.sahabi@gmail.com
تحریریه زندگی آنلاین : انقباضات براکستون هیکس، نوعی درد زایمانی کاذب است که ممکن است خانم‌های باردار قبل از وضع حمل و زایمان واقعی، آن را تجربه کنند. در واقع درد زایمانی کاذب، نوعی آمادگی بدن برای زمان زایمان است. این آمادگی به منزله فرا رسیدن زمان قطعی زایمان نیست، بلکه نوعی پیش‌زمینه برای زایمان محسوب می‌شود.
انقباضات براکستون هیکس (درد زایمانی کاذب) چگونه است؟
در برخی از خانم‌های باردار، این انقباضات به صورت سفت‌تر شدن جداره رحم بروز می‌کند، البته ثبات و پایداری ندارد و گاه به گاه انقباضات ایجاد می‌شوند. بعضی از زنان باردار در توصیف این تجربه می‌گویند که با درد زایمانی کاذب حسی شبیه درد قاعدگی خفیف به آنها دست می‌دهد، یعنی انقباضات قاعدگی را تجربه می‌کنند، ولی همچنان دهانه رحم برای زایمان، باز نمی‌شود.
انقباضات براکستون هیکس؛ درد زایمانی کاذب بر خلاف درد زایمانی حقیقی
پایدار و طولانی نیستند و با گذشت زمان شدیدتر نمی‌شوند.
فقط در ناحیه شکم احساس می‌شوند و الگوی منظمی ندارند.
درد شدیدی ندارند و به تدریج از شدت‌شان کم می‌شود.
ممکن است که در طول سه ماهه سوم بارداری خود یا حتی در سه ماهه دوم، دچار دردهای زایمانی کاذب شوید. برخی از خانم‌های باردار، با تجربه این احساسات، دچار نگرانی می‌شوند، اما لازم به یادآوری است که این انقباضات جای نگرانی ندارند و بروز آنها امری طبیعی محسوب می‌شود.
بیشتربخوانید:
علل
کمبود آب بدن، اصلی‌ترین علت بروز این انقباضات است.
حرکت جنین در رحم
فعالیت فیزیکی مادر به ویژه هنگامی که جسمی سنگین را بلند می‌کند یا زمانی که با همسر خود نزدیکی می‌کند.
بیماری و حالتی که باعث حالت تهوع و استفراغ می‌شود.
انقباضات براکستون هیکس (درد زایمانی کاذب) در مقایسه با دردهای زایمانی واقعی
برای اینکه بدانید انقباضاتی که احساس می‌کنید به معنی نزدیک شدن به زمان زایمان واقعی هستند یا به براکستون هیکس (دردهای زایمانی کاذب) مربوط می‌شوند، به این نکات توجه کنید:
این انقباضات چند وقت یکبار احساس می‌شوند؟
انقباضات مربوط به دردهای زایمانی کاذب، به صورت نامنظم بوده و به مرور زمان، شدیدتر نمی‌شوند.
انقباضات زایمان واقعی در فواصل منظم رخ می‌دهند و حدود 30 تا 70 ثانیه طول می‌کشند و رفته‌رفته قوی‌تر و شدیدتر می‌شوند و فاصله‌شان کمتر می‌شود و قطع نمی‌شوند.
آیا انقباضات در هنگام جنب و جوش و حرکت تغییر می‌کنند؟
دردهای زایمانی کاذب، در هنگام راه رفتن یا نشستن و استراحت ممکن است یک دفعه قطع شوند، یعنی با تغییر در حالت و وضعیت شما، تغییر می‌کنند یا قطع می‌شوند.
انقباضات واقعی تداوم دارند و با تغییر حالت و وضعیت بدن قطع نمی‌شوند.
شدت و قدرت انقباضات چگونه است؟
انقباضات زایمانی کاذب، رفته‌رفته ضعیف‌تر می‌شوند. ممکن است که در ابتدا کمی قوی باشند، اما کم‌کم خفیف می‌شوند.
انقباضات واقعی با یک ریتم و سرعت ثابت رو به قوی‌تر شدن می‌روند و کم‌کم شدت پیدا می‌کنند.
درد در کدام ناحیه احساس می‌شود؟
در انقباضات براکستون هیکس معمولا درد فقط در قسمت جلوی شکم و لگن احساس می‌شود.
در انقباضات واقعی، درد از نواحی پایین شکم شروع می‌شود. بعد به پایین کمر، جلوی شکم و پشت کمر منتقل می‌شود، یعنی درد تمام نواحی میانی و تحتانی را درگیر می‌کند.
بیشتر بخوانید:
سایر دردهای شکمی در طول دوران بارداری
درد شکم در دوران بارداری می‌تواند از علائم وجود عفونت باشد، البته وجود برخی از عفونت‌ها، در این دوران شایع است. برخی از انواع عفونت‌ها عبارتند از:
- عفونت دستگاه ادراری (UTI)
باکتری‌های موجود در دستگاه ادراری باعث بروز عفونت‌های ادراری می‌شوند، البته این ناراحتی فقط به خانم‌های باردار مربوط نیست و هر فردی می‌تواند به آن دچار شود. معمولا خانم‌های باردار در هفته‌های 6 تا 24 بارداری بیشتر در معرض بروز عفونت دستگاه ادراری هستند. افزایش حجم رحم موجب ایجاد فشار روی مثانه می‌شود. این روند می‌تواند روند دفع ادرار را مختل سازد. معمولا درد در ناحیه تحتانی شکم یا نزدیک مثانه، نشان‌دهنده وجود این نوع عفونت است. گاهی اوقات عدم درمان عفونت ادراری مثانه، به عفونت کلیه‌ها منجر می‌شود. در دوران بارداری، عفونت کلیه، امری نگران‌کننده است، زیرا ممکن است منجر به زایمان زودرس شود.
- نفخ و یبوست
در دوران بارداری، میزان بالای هورمون پروژسترون در بدن باعث عملکرد کندتر دستگاه گوارش می‌شود. این عامل موجب ایجاد گاز در روده‌ها، نفخ و یبوست می‌شود و معمولا با مشکلات مربوط به دفع نیز همراه است. مواد زائد به راحتی از بدن خارج نمی‌شوند و در روده‌ها انباشته می‌شوند.
یبوست معمولا از سه ماهه نخست بارداری شروع می‌شود و گاهی تا چند هفته بعد از زایمان هم ادامه دارد. اینکه معده و روده‌ها ورم می‌کنند، به معنی آسیب رسیدن به جنین نیست. در واقع در این حالت خودتان اذیت می‌شوید. اگر یبوست‌تان طولانی شود، حتما به پزشک مراجعه کنید تا با برخی داروها آن را کنترل نماید.
- جدا شدن جفت
جفت جنین عضو موقتی است که مواد مغذی و اکسیژن را به جنین می‌رساند. در دوران بارداری درون رحم رشد می‌کند. کندگی جفت زمانی اتفاق می‌افتد که جفت زودتر از موقع لازم (زمان زایمان) از دیواره رحم شما جدا شده باشد، یعنی قبل از اینکه نوزاد متولد شود. این امر خطراتی به همراه دارد، مثلا مانع از رسیدن مواد مغذی و اکسیژن به جنین می‌شود و خونریزی هم به همراه دارد که گاهی اوقات شدید است. معمولا خطر جدا شدن جفت در سه ماهه آخر بارداری، بیشتر از ماه‌های قبل است. در صورتی که علائم خونریزی واژینال، احساس جدا شدن جفت، درد شدید ناگهانی در کمر یا پایین شکم و انقباضات شدید رحمی داشتید، حتما به قسمت اورژانس زایمان بیمارستان مراجعه نمایید، زیرا ممکن است خطراتی جدی، جنین را تهدید کند.
درد رباط گرد (راند رحمی)
دردهای شدید و تیز در دو طرف شکم را درد مربوط به رباط راند رحمی می‌گویند. دلیل به وجود آمدن این دردها، کشیده شدن رباط‌های رحم است که به جدار لگن متصل هستند و با بزرگ شدن رحم حامله کشیده می شوند. درد رباط گرد، معمولا با حرکت‌های ناگهانی خانم حامله اتفاق می‌افتد، مانند غلت زدن، سرفه، عطسه و حتی ادرار کردن. درد ممکن است به کشاله ران نیز منتقل شود، ولی معمولا چند دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد.
برای کاهش درد رباط گرد رحمی
موقعیت و وضعیت بدن خود را عوض کرده یا فعالیت خود را متوقف کنید.
هنگام بلند شدن، ایستادن و یا غلت زدن، مراقب شکم خود باشید.
سعی کنید آهسته‌تر حرکت کنید.
بیشتر استراحت کنید.
دوش ولرم بگیرید.
سایر علائم
معمولا علائم و نشانه دیگری به غیر از انقباضات احساس نمی‌کنید و مانند انقباضات واقعی زایمان، خبری از پاره شدن کیسه آب و یا حتی بروز خونریزی نیست.
چه زمانی انقباضات زایمانی کاذب نگران کننده است؟
در اوایل دوران بارداری، تمام ناراحتی‌ها و تغییر تحولات بدن خود را با متخصص زنان خود در میان بگذارید. اگر شک دارید دردی که احساس می‌کنید و انقباضات رحمی، به سقط یا زایمان مربوط هستند و یا اینکه انقباضات کاذب می‌باشند، باز هم به پزشک مراجعه کنید. در صورت خونریزی واژینال، نشت مایع یا حتی پاره شدن کیسه آب، انقباضات شدید زایمانی که طولانی‌تر هستند، انقباضاتی که شدت درد آنها بسیار زیاد و غیر قابل تحمل می‌شود، کاهش حرکات جنین و سایر علائم مربوط به زایمان مخصوصا اگر در ماه نهم یعنی در بعد از 37 هفته بارداری هستید، بلافاصله به اورژانس زنان زایمان بیمارستان مراجعه نمایید.
رهایی از انقباضات کاذب
برای دردهای کاذب زایمانی لازم نیست که کار مشخصی انجام دهید، اما اگر احساس درد و ناراحتی اذیت‌تان می‌کند:
سعی کنید که بیشتر آب بنوشید.
به نرمی قدم بزنید. با بلند شدن و کمی راه رفتن انقباضات متوقف می‌شوند.
کمی چرت بزنید یا به پهلوی چپ استراحت کنید.
دوش آب ولرم بگیرید.
جدار شکم و کمر را ماساژ دهید.
