محله دولاب در سالیان نه‌چندان دور، یخچال‌های طبیعی و دست‌سازی با معماری ویژه داشت که در فصل گرما، نیاز به یخ اهالی محله و شهر تهران را تامین می‌کرد.
به گزارش همشهری، هوای مطبوع دولاب و زمین‌های وسیع این محله، زمینه‌ساز ایجاد یخچال‌های متعدد در این محله شد و تعداد زیادی از اهالی دولاب در این یخچال‌ها مشغول به کار شدند. طولی نکشید که ساکنان قدیمی در کنار کشاورزی، کسب و کار جدید به راه انداختند و به فروش و توزیع یخ در اینجا و آنجای شهر پرداختند.
محضری، قوامی، حاج یعقوب و قراب نام برخی از یخچال‌های قدیمی این محله بودند که در مسیر بزرگراه محلاتی فعلی کنار یکدیگر قرار داشتند. سید علی متبحری، از ساکنان قدمی محله دولاب، درباره یخچال‌های قدیمی این محله می‌گوید:
«بیشتر بستنی‌فروش‌های شهر تهران به این محله می‌آمدند تا از این یخ برای خنک نگه داشتن مخزن گاری‌های بستنی خود استفاده کنند. یخ یخچال‌های قدیمی را «گوارایی» هم می‌گفتند و این قالب‌های خنک، یکی از مرغوب‌ترین یخ‌های تهران بود. آبی که از قلهک به سمت دولاب می‌آمد را به این کانال‌ها هدایت می‌کردند تا آب مورد نیاز یخچال‌ها تامین شود. صاحبان یخچال‌ها در اواخر پاییز حوضچه‌ها را از آب لبریز می‌کردند و منتظر می‌ماندند تا زمستان از راه برسد. وقتی سرمای استخوان‌سوز قدیم فرا می‌رسید، آب داخل حوضچه یخ می‌بست. سپس اوایل بهار کارگران یخچال با وسایل مخصوص مشغول جمع‌آوری یخ‌ها می‌شدند و آنها را به قطعات کوچک تقسیم می‌کردند تا در فصل گرما آنها را به خریداران عرضه کنند. گاهی وزن قالب‌های یخ، به 100 کیلوگرم هم می‌رسید.»
متبحری درباره فراموش شدن این هویت‌های تاریخی محله می‌گوید: «یخچال‌های این محله مستطیل‌شکل بودند و نسبت عرض به طول آنها یک به چهار و گاهی به هشت و نه هم می‌رسید. دیوار یخچال‌ها بسیار بلند و از جنس چینه گلی بود که استحکام بالایی داشت. اواخر دهه40 زمان خداحافظی با این یخچال‌ها رسید.
کم‌کم یخچال‌های خانگی جزو اسباب ضروری خانه‌ها شد و دیگر کسی برای خرید یخ سراغ این یخچال‌ها نمی‌آمد. به همین خاطر این یخچال‌های محلی هویت خود را از دست دادند و مخروبه شدند. بعد از این دهه، دیگر نه سایه‌ای از آن دیوارهای بلند یخچال‌ها دیده شد و نه خبری از کسب و کار یخ‌فروشی بود و با خراب شدن دیوار یخچال، بچه‌های محل در این زمین‌ها تیله و فوتبال بازی می‌کردند.»
