ایلان ماسک می‌گوید مشکل کمبود آب به آسانی قابل‌حل است؛ اما چگونه؟

از نظر ایلان ماسک، تبدیل آب اقیانوس به آب شیرین با استفاده از انرژی خورشیدی، گزینه‌ای منطقی برای رفع مشکل کمبود آب است.

آیا واقعاً مشکل کمبود جهانی آب را می‌توان حل نمود؟

به گزارش دیجیاتو، تغییرات اقلیمی در دهه‌های اخیر موجب شده‌است تا مشکل جهانی کمبود آب بسیار پررنگ‌تر از گذشته شود. اکنون 2.3 میلیارد نفر در کشورهای تحت تنش آبی زندگی می‌کنند و حدود 4 میلیارد نفر هم حداقل یک ماه از سال را با مشکلات مرتبط با کمبود آب دست و پنجه نرم می‌کنند.

هدف از برگزاری جلسات انجمن جهانی آب، ارائه راهکارها و نظرات کارشناسان، سیاستمداران و فعالین این حوزه است که امسال در شهر بالی اندونزی صورت گرفت. رئیس‌جمهور اندونزی در طی این نشست به اهمیت پرداختن به پایداری منابع آبی اشاره کرد و حفظ کیفیت و دسترسی به چنین منابعی را با توجه به تغییرات اقلیمی و آسیب‌های محیط‌زیستی، دشوار دانست.

ایلان ماسک یکی از دعوت‌شدگان به مجمع انجمن جهانی آب بود که در طی یک جلسه پرسش و پاسخ و ارائه کوتاه، نظرات خود را بیان کند. البته هدف اصلی از سفر او، آگهی بخشی از قابلیت‌های سرویس اینترنت ماهواره‌ای استارلینک بوده است؛ اما او نظرات خود پیرامون سایر مسائل را هم با رسانه‌ها به اشتراک گذاشته‌است.

ظاهراً این میلیاردر دنیای فناوری نسبت به رفع مشکل جهانی کمبود آب بسیار خوشبین است و عقیده دارد که راه‌حل‌های مختلفی مبتنی بر فناوری‌های نوین وجود دارند که اکنون مقرون به‌صرفه به نظر می‌رسند و می‌توانند مشکل مذکور را رفع کنند. وی مطالعاتی که مشکل کمبود آب را غیرقابل حل می‌دانند، مضحک دانسته است و داده‌های آنها را به‌دلیل استفاده از قیمت‌گذاری‌های گذشته، منسوخ شده می‌داند.

ماسک در ادامه سخنان خود اشاره کرده است که فرایند نمک‌زدایی از آب‌های شور با کاش هزینه چشمگیری مواجه بوده است و اکنون می‌توان از این روش برای دسترسی به آب شیرین باکیفیت استفاده نمود. همچنین پیشرفت‌های زیادی در زمینه بهبود عملکرد فرایند نمک‌زدایی انجام شده که استفاده از این مسیر را به بهترین گزینه فعلی تبدیل کرده است.

البته از نظر او، راه‌حل نهایی با توجه به موقعیت هر منطقه، متفاوت خواهد بود؛ اما در نهایت کاهش هزینه نمک‌زدایی موجب شده تا به گزینه منطقی برای تأمین مصارف انسانی و حتی کشاورزی نوین (مانند کشت هیدروپونیک) تبدیل شود.

مصرف انرژی بالا یکی از فاکتورهای محدودکننده تبدیل آب اقیانوس به آب شیرین است و ایلان ماسک فکر می‌کند که با استفاده از منابع تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، می‌توان اقدام به تأمین برق مورد نیاز برای فرایند نمک‌زدایی کرد. هزینه‌های مرتبط با تولید انرژی خورشیدی و ذخیره آن (مانند قیمت باتری‌ها) هم در سال‌های اخیر کاهش پیدا کرده و فرایندهای گفته شده را به‌صرفه کرده است.

گفته‌های ایلان ماسک تا چه به واقعیت نزدیک است؟

طبق داده‌های منتشر شده از سوی مؤسسه Renew Economy، هزینه انرژی خورشیدی در بازه بین سال‌های 2010 تا 2022 شاهد کاهش 88 درصدی بوده است و اکنون در برخی کشورها به گزینه‌ای ارزان‌تر از سوخت‌های فسیلی تبدیل شده‌است.

همین موضوع برای تولید آب شیرین از اقیانوس توسط فرایند نمک‌زدایی هم مطرح است؛ به‌طوری که عربستان سعودی در سال 2021 توانست رکورد جهانی بهره‌وری را بشکند و با مصرف تنها 2.271 کیلووات ساعت برق، 5 هزار متر مکعب آب شیرین در روز با استفاده از فناوری اسمز معکوس تولید کند. همچنین با راه‌اندازی آب‌شیرین‌کن Sorek B در سال جاری انتظار می‌رود که قیمت هر متر مکعب آب نمک‌زدایی شده به رکورد 0.41 دلار برسد.

اما مشکل اصلی وقت نمایان می‌شود که به هزینه تأسیس کارخانه‌های نمک‌زدایی و آب‌شیرین‌کن بپردازیم. برای مثال برای ساخت و راه‌اندازی Sorek B حدود 600 میلیون دلار هزینه در پی داشته است؛ رقمی که برای کشورهای عربی با صندوق‌های توسعه ثروتمند، رقم چندانی به نظر نمی‌رسد.

اما باید توجه کنیم که بسیاری از کشورهای تحت تنش آبی، از اقتصاد قدرتمندی برخوردار نیستند. برای مثال جمهوری دموکراتیک کنگو در آفریقا حدود 105 میلیون نفر جمعیت دارد که 54 درصد از آنها با سختی دسترسی به آب مواجه هستند و 64 درصد از جمعیت هم در فقر شدید زندگی می‌کنند. در نتیجه راندمان یا فناوری، موانع اصلی پیش‌رو نیستند؛ بلکه دسترسی به منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها، مشکل بسیار جدی‌تری به‌شمار می‌رود.