خانواده عامل فطری ارتباطات اجتماعی و زن محور آن

افرادی که از یک زن متولد می شوند همانند میوه های یک درخت نیستند که روح روح ایثار انسانی در سطح گیاه ظهور نکند ویا مانند بچه های یک حیوان ماده نخواهند بود که فاقد تعاون انسانی بوده وپیوند خاص بشری در آنها جلوه نکند، بلکه فرزندان متولد شده از یک زن، خواه بدون فاصله وخواه با فاصله نسبت به یکدیگر رؤوف ومهربان بوده وپیوند فطری خود را در پرتو تعالیم دینی شکوفا می نمایند، ودر مکتب دین حفظ این پیوند وفراموش نکردن آن از واجبهای مهم به شمار آمده واگر کسی این پیوند فطری ودینی را قطع نماید، از رحمت ویژه الهی محروم خواهد شد. زیرا صله رحم از چیزهایی است که خداوند به آن امر فرموده ودرباره قاطعان چیزی که باید وصل شود، لعن ونفرین الهی وعده داده شده است.

الذین ینقضون عهد الله من بعد میثاقه ویقطعون ما امر الله به ان یوصل و یفسدون فی الارض اولئک هم الخاسرون ⁽¹⁾

آنانی که پیمان خدا را پس از بستن آن می شکنند، وآنچه را خدا به پیوستن آن امر نموده می گسلند، و در زمین به فساد می پردازند، آنانند که زیانکارند.

و الذین ینقضون عهد الله من بعد میثاقه و یقطعون ما امر الله به ان یوصل و یفسدون فی الارض اولئک لهم اللعنة و لهم سوء الدار ⁽²⁾

آنانی که پیمان خدا را پس از بستن آن می شکنند، وآنچه را خدا به پیوستن آن امر نموده می گسلند، ودر زمین به فساد می پردازند، آنانند که بر آنان لعنت است وبدفرجامی آن دنیاست.

وشاید سر این که افساد در زمین در کنار قطع چیزی که وصل آن لازم است، ذکر شده این باشد که افرادی که در خانواده های اصیل دینی رشد کرده وقانون صله رحم وحفظ پیوند اعضا را ادراک کرده وعمل نموده اند، وقتی وارد اجتماع رسمی شدند دست به افساد در زمین نمی زنند زیرا با روح پیوند وایثار گام به جامعه نهاده اند، ولی کسانی که از خانواده های غیر دینی برخاسته اند چون اصل پیوند فطری بین اعضا در اثر رعایت نکردن قانون صله رحم ولزوم ایثار وتعاون و... فراموش شده است لذا با ورودشان به جامعه رسمی، پدیده های توحش وتنمر نیز ظهور خواهد کرد.

خلاصه آن که قانون صله رحم اصل مهمی است که جامعه کوچک را درست تربیت کرده وزمینه شکوفایی جوامع بزرگ را فراهم می نماید. وصله رحم اصل حاکم بر ارحام ومحارم و وابستگان خانوادگی است، ومنشا همه این رحامت ها و وابستگیها همانا پیدایش همه اعضا از یک رحم می باشد. وآن رحم که مبدا تکون اعضاء به هم پیوسته است جزو زن بوده ودر حقیقت مقام والای زن است که پایه گذار قانون ارحام وصله رحم ومحرمیت و... است نتیجه آن که مهره اصلی خانواده ورحامت را زن به عهده دارد گرچه مرد مسؤول کارهای اجرایی وتامین هزینه های زندگی ومانند آن است. از این رهگذر قرآن کریم ضمن توصیه انسان به گرامی داشتن پدر ومادر، زحمات مادر را که به زایمان وشیر دادن است ومنشا اصلی آنها رحم است یادآور می شود:

و وصینا الانسان بوالدیه احسانا حملته امه کرها و وضعته کرها و حمله و فصاله ثلاثون شهرا ⁽³⁾

وانسان را نسبت به پدر ومادرش به احسان سفارش کردیم، مادرش با تحمل رنج به او باردار شد وبا رنج او را به دنیا آورد وبار برداشتن واز شیر گرفتنش سی ماه است.

حملته امه وهنا علی وهن و فصاله فی عامین... ⁽⁴⁾

مادرش به او باردار شد، سستی بر روی سستی واز شیر باز گرفتنش در دو سال است.

ونیز حضرت امام زین العابدین... در رساله حقوق که لزوم رعایت حقوق ارحام را به مقدار پیوستگی وقرابت نسبت به رحم بیان فرموده اولین حق را در نظام خانوادگی به مادر داده، آنگاه از حق پدر سخن به میان آورده وچنین فرموده است: «.. . وحقوق رحمک کثیرة متصلة بقدر اتصال الرحم فی القرابة فاوجبها علیک حق امک ثم حق ابیک ثم حق ولدک ثم حق اخیک ثم الاقرب فالاقرب ». ⁽⁵⁾

عنایت به این نکته لازم است که نقش زن نه تنها ایجاد رابطه رحامت بین اعضای نسبی یک خانواده است، بلکه سهم آن در ایجاد پیوند رحمی بین اعضای نسبی از رحامت خاص برخوردارند وقانون مصاهرت مقررات فراوانی را به همراه دارد. چنانکه از خطبه رسول اکرم(ص) در مراسم عقد زناشویی حضرت امیرالمؤمنین علی... وحضرت فاطمه زهرا چنین استفاده می شود که مصاهره ودامادی ملحق به نسب بوده وعروس وداماد به منزله فرزندان دو خانواده محسوب شده واعضای دو خانواده مخصوصا پدران ومادران به منزله افراد یک خانواده به حساب خواهند آمد. واین قانون که از خطبه رسول اکرم ونیز از خطبه عقد زناشویی حضرت جواد... توسط حضرت امام رضا... ⁽⁶⁾

استفاده شده از آیه:

هو الذی خلق من الماء بشرا فجعله نسبا و صهرا ⁽⁷⁾

و اوست که از آب بشری آفرید واو را دارای خویشاوندی نسبی ودامادی قرار داد.

استنباط می شود. واز اینجاد وارد مطلب مهم می شویم وآن روشن شدن نقش زن در ایجاد ارتباط بین مرد به عنوان پدر وبین افرادی که بعدا متولد می شوند به عنوان فرزندان. یعنی زن اولا مرد را جذب کرده ورافت وعاطفت را محور ارتباط با او قرار می دهد، سپس به کمک همان عنصر آرام وفرد رؤوف ومطمئن، خانواده آرام وارحام مهربان را تشکیل می دهد. اگر این مساله مستدل شود معلوم خواهد شد که اصالت خانواده به عهده زن است وپایه اصیل تاسیس حوزه رحامت وتشکیل حکومت مهر ورافت همانا زن خواهد بود; که اولا مرد اجنبی را خویشاوند می کند، ثانیا باتکثیر نسل دو خانواده را در اثر مصاهره به هم مرتبط می نماید، ثالثا در اثر رضاع افراد بیگانه را محرم نموده وپیوند رضاعی را چون پیوند مصاهره به رابطه رحامت نزدیک می نماید.

پی نوشت ها:

1- بقره، 27.

2- رعد، 25.

3- احقاف، 15.

4- لقمان، 14.

5- تحف العقول، رساله حقوق امام سجاد....

6- بحار، ط بیروت، ج ، ص و .

7- فرقان، 54.