پس از ۴۵۰ سال زندگی بالاخره ثبت ملی شد / دارمنگلوله چناری که حالا در جهان استثنایی‌است (فیلم)

عصر ایران ؛ حسن ظهوری ــ اسماعیل کهرم، بوم‌شناس و فعالی محیط زیست در یک همایش ملی کلاهش را برای مردم شهری برداشت که به پاسداشت یک درخت اتفاقی تاریخی را رقم زده‌اند. امروز مثل همیشه نیست و تابش خورشید حالا از لابلای برگ‌های درختی است که پس از 450 سال زندگی به ثبت ملی درآمده‌است. نام‌اش دار منگوله است و در مسیر کوچه‌ باغ‌های هرسین در جایی که متعلق به هیچ ‌کس نیست قد افراشته است.

گزارش را این‌جا ببینید

پیش از آن‌که درخت را ببینیم در یک همایش از دار منگوله گفتند. همایشی که به همت شهرداری هرسین برگزار شد و در آن از درخت و اسطوره جاودانه‌ای که دارد گفتند. یک تابلو فرش را هم که در آن تصویری نمادین از دارمنگوله بافته شده را پرده‌برداری کردند. حالا هرسین یک درخت ملی دارد؛ اثری که کمتر شهری در ایران داشته‌است.

ملیحه مهدی‌آبادی، کارشناس عالی میراث فرهنگی و عضو هیات علمی پژوهشگاه میراث فرهنگی از حدود دو سال قبل تصمیم گرفت درخت دارمنگوله را در فهرست میراث طبیعی ملی به ثبت برساند. برای همین درخت مورد بررسی دقیق قرار گرفت تا مشکلاتش مشخص شود. دارمنگوله یک چنار است. درختی که عمری طولانی و زیبایی منحصر به فردی دارد. نام چنار در اسطوره‌ها بارها تکرار شده‌است. درختی که رازهای زیادی درباره زندگی می‌داند.

محلی‌ها دارمنگوله را اینطور می‌پندارند. برایشان یادآور نیاکانیست که امروز در کنارشان نیستند اما از کودکی و از زبان آن‌ها درباره دارمنگوله شنیده بودند. وقتی اهالی این جا و پای درخت گرد هم می‌آمدند تا مثلا خونی ریخته نشود یا حقی به گردن کسی نماند.

اما حالا آن‌ها آمده‌اند تا یکی از مهمترین مشکلات درخت را حل کنند. کمی قبل‌تر پیش از آ‌ن‌که درخت در فهرست میراث ملی ثبت شود عده‌ای باغدار برای آن‌که آب بردارند ریشه‌های درخت را زده‌اند. ریشه‌هایی که فکر می‌کردند آنقدر قطور شده که جوی آب کم رمقی را بسته‌است.

درخت سال‌‌‌هاست از یک جوی آب می‌نوشد اما حالا کسانی هستند که می‌‌خواهند آب را از آن دریغ کنند؛ برای همین ریشه‌هایش را زدند. حالا هم همه نگرانند این کار تکرار شود. می‌گویند آب باغدارها را بدهیم شاید بی‌خیال کشتن درخت شوند. هرچند آن‌ها این مسیر آب بزرگتر را دارند اما باز هم بیشتر می‌‌خواهند. برای همین است که هنوز هم نگرانی‌‌ها پس از ثبت ملی ادامه دارد.

ملاقات با درخت معنای خاصی دارد. برخی حتی به زیارت درخت می‌روند. حالا هم کهرم را آورده‌اند تا درخت را از نزدیک ببیند. شکوه و بزرگی حیرت‌انگیزی دارد. سبز و استوار. روی آن یک حرف ام کنده‌اند. اول اسم منگوله هم هست اما احتمالا کسی که این کار را کرده اول اسم خودش یا معشوقه‌اش را کنده. این برش‌ها بر بدنه نشان می‌دهد درخت هرس شده‌است. برخی شاخسارهای آن را هم بریده‌اند. تیمی که برای ثبت ملی درخت تلاش می‌کرده تصمیماتی برای ادامه حیات این درخت گرفته‌اند.

برای دیدن درخت باید از این کوچه‌ باغ‌ها گذشت. تمام مسیر پر از زیباییست و حالا ثبت ملی درخت دارمنگوله باعث شده تا کم‌کم پرونده ثبت این کوچه باغ‌ها هم فراهم شود. چنار بزرگ هرسین هنوز هم مسبب اتفاقات خوب بیشتر است.