تاثیر استرس بر ذخیره شناختی تا خطر ابتلا به زوال عقل

عصر ایران - بر اساس یک تحقیق جدید، استرس می تواند عوامل سبک زندگی را که در راستای بهبود عملکرد شناختی در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر و سایر اشکال زوال عقل اثرگذار هستند، تضعیف کند.

در مطالعه ای که از طریق مجله آلزایمر و زوال عقل منتشر شده است، محققان موسسه کارولینسکا در سوئد گزارش دادند که مزایای شناختی مرتبط با احساس دریافت پاداش و تجربیات مثبت زندگی، به واسطه استرس فیزیولوژیکی و روانی کاهش می یابند.

دکتر Manasa Shanta Yerramalla، نویسنده اصلی مطالعه و محقق پسا دکترا در بخش نوروبیولوژی موسسه کارولینسکا، گفت: این نتایج ممکن است پیامدهای بالینی مختلفی به همراه داشته باشند، زیرا مجموعه تحقیقات گسترده نشان می دهند که تمرینات تمرکز حواس و مدیتیشن ممکن است سطح کورتیزول را کاهش داده و عملکرد شناختی را بهبود ببخشند. از این رو استراتژی های متفاوت مدیریت استرس می توانند مکمل خوبی برای مداخلات مربوط به شیوه زندگی در پیشگیری از آلزایمر باشند.

بر اساس یک سری از پژوهش ها که از طریق وب سایت کتابخانه ملی پزشکی آمریکا در دسترس هستند، نمرات شاخص ذخیره شناختی قوی (CRI)، دارای مزیتی محافظتی در برابر زوال شناختی میان افراد مبتلا به آلزایمر هستند.

 نمرات بالاتر CRI از طریق تجارب زندگی موفقیت آمیز و غنی‌ و همچنین عواملی مانند پیشرفت تحصیلی بالاتر، مشاغل پیچیده، ادامه فعالیت‌ های فیزیکی و اوقات فراغت و تعاملات اجتماعی سالم به دست می آیند.

جزئیات در مورد مطالعه استرس و زوال شناختی

در مطالعه ای جدید، ارتباط بین نمرات CRI، عملکرد شناختی و نشانگرهای زیستی برای بیماری آلزایمر در 113 شرکت‌ کننده از کلینیک حافظه در بیمارستان موسسه کارولینسکا بررسی شد. گفتنی است که به منظور ردیابی سطح استرس شرکت کنندگان، استرس روان‌ شناختی یعنی سطح کورتیزول در بزاق نیز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

محققان به این نتیجه رسیدند که در حالی که نمرات CRI بالاتر با عملکرد شناختی بهتر مرتبط است، سطح بالای کورتیزول و به بیان دیگر استرس می تواند به سادگی این معادله را بر هم بزند.

نمرات CRI بالاتر در عین حال با حافظه کاری قویتر در افرادی که سطح کورتیزول سالم ‌تری داشتند هم مرتبط بود. متقابلا در افرادی که سطح کورتیزول آنها بالا بود و نشانه های قابل ملاحظه ای از استرس روانی را نیز نشان می‌ دادند، چنین ارتباطی رویت نشد.

استرس مزمن که می تواند توسط عوامل مختلفی از جمله مسئولیت های مراقبت از نوزاد ایجاد شود، منجر به افزایش سطح کورتیزول خواهد شد. این فرآیند منفی می تواند به هیپوکامپ؛ بخشی از مغز مرتبط با شکل گیری حافظه، آسیب برساند و مزایای اثبات شده ذخیره شناختی و انعطاف پذیری عصبی را نفی و به طور بالقوه علائم زوال عقل را تشدید کند.

مدیتیشن و ذهن آگاهی می توانند استرس را کاهش دهند

تجربه کار در مشاغل پیچیده مانند خلبانی، پزشکی یا حتی تحلیلگر امور مالی ممکن است به ساخت ذخیره شناختی با نمره بالاتر کمک کند، اما سطوح افزایش یافته و مداوم استرس ناشی از این حرفه ها در عین حال منجر به افزایش سطح کورتیزول می شود که آن نیز به نوبه خود خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد.

به منظور حفظ عملکردهای شناختی مغز در وضعیت سالم، هر یک از افرادی که در حرفه های مذکور یا هر شغل پیچیده دیگری فعالیت می کنند، باید استراتژی های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، ورزش فیزیکی یا روان درمانی را به کار گیرند تا بتوانند از این طریق خطر افت بیشتر زوال شناختی را کاهش دهند. مقابله با استرس یک رویکرد شناخته شده در جهت مدیریت علائم و عوارض مرتبط با بیماری آلزایمر است. در این میان یکی از بهترین و موثرترین روش های تخفیف استرس، انتخاب و ایجاد محیطی آرام در گوشه ای از خانه و‌ یا حتی محیط بیرون است. به بیان دیگر یک نقطه امن کافی است تا بتوان ذهن را برای مدتی هرچند کوتاه از شر استرس در امان نگاه داشت.

آنجلا مورل، آسیب شناس گفتار-زبان در بیمارستان دانشگاه جورج تاون، اضافه کرد: شرکت در فعالیت های تحریک کننده ذهنی نه تنها می تواند به تقویت مسیرهای عصبی و بهبود حافظه، حل مسئله و همچنین مهارت های ارتباطی در افراد مبتلا به زوال شناختی کمک کند، بلکه با به کار گیری ذهن قابلیت کاهش سطح استرس و احساسات منفی را نیز در اختیار دارد. به عنوان مثال، فعالیت‌ های مبتنی بر زبان مانند داستان ‌گویی، بازی‌ با کلمات یا بحث در مورد رویدادهای جاری می‌ توانند ابزارهای خوبی برای استفاده در بیماران مبتلا به اختلالات حافظه باشند.

مورل که در این مطالعه شرکت نداشت، اضافه می کند: امروزه باید تاثیر استرس بر عملکردهای شناختی بیش از هر زمان دیگری با جدیت در نظر گرفته شود. استرس مزمن می تواند بر حافظه و ارتباطات در افراد مبتلا به زوال عقل و حتی افراد سالم تاثیر منفی بگذارد.

به عنوان آسیب شناس گفتار زبان، ما اغلب تکنیک های مدیریت استرس را در برنامه های درمانی خود گنجانده ایم، مانند تمرینات تمدد اعصاب، تمرین های ذهن آگاهی، مدیتیشن و یوگا. علاوه بر این، درک بهترین نحوه مدیریت استرس در کنار برنامه ‌های تحریک شناختی، در ایجاد برنامه‌ های درمانی شخصی با هدف بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به زوال عقل و همینطور افراد سالم، ارزشمند خواهد بود.