ایدئولوژی سیاسی و کاربرد اصطلاح اخبار جعلی برای دیگری

سپیده محمدی - "شما اخبار جعلی هستید: سوگیری سیاسی در برداشت از اخبار جعلی" عنوان پژوهش انجام شده در سال 2020 است که در یک نمونه ملی از جمعیت ایالات متحده آمریکا، یک سوگیری روان‌شناختی با عنوان "اثر اخبار جعلی" را گزارش می‌‌کند.

درواقع پژوهش نشان می‌دهد که افراد از هر دو گروه، بسته به ایدئولوژی خود، اصطلاح «اخبار جعلی» را با رسانه‌ها مرتبط می‌کنند. این ارتباط تحت تأثیر تصور سنتی از چپ یا راست بودن هر گروه است و با اعتماد کمتر به رسانه‌ها مرتبط است.

در حال حاضر اطلاعات کمی در مورد چگونگی درک مردم از اصطلاح "اخبار جعلی" وجود دارد. علاوه بر این، نظرسنجی‌های اخیر نشان می‌دهد آمریکایی‌ها به طور فزاینده‌ای بر این باورند که رسانه‌های جریان اصلی اخبار جعلی را گزارش می کنند، به طوری که 42 درصد از مردم آمریکا معتقدند که منابع اصلی خبری، اخبار جعلی را برای پیشبرد یک برنامه (اولویت) خاص گزارش می‌دهند (دانشگاه مونموث، 2018).

نویسنده با رجوع به انتخابات 2016 آمریکا یادآور می‌شود که اصطلاح «اخبار جعلی» به طور خاص در چارچوب انتخابات ریاست‌ ایالات متحده در سال 2016 مطرح شد(تاندوکر و همکاران، 2018) و چشم انداز سیاسی بیش از حد قطبی ایالات متحده به عنوان تسهیل کننده درگیری بین گروهی و استدلال حزبی با انگیزه شناخته شده است (مارتروس و همکاران، 2019). بر این اساس، فرض‌ می‌گیرد که اصطلاح «اخبار جعلی» به ابزاری (دستگاه) بلاغی تبدیل شده است که برای بی‌اعتبار کردن و رد کردن اطلاعات ناهماهنگ نگرش «شما اخبار جعلی هستید» استفاده می‌شود، یک سوگیری روان‌شناختی که به عنوان «اثر اخبار جعلی» توصیف می‌شود. 

روش‌شناسی

محقق از یک روش کلاسیک در روانشناسی با عنوان تداعی های بالای ذهن (ToM ) استفاده کرده است. برای انجام آن یک نمونه ملی 1000 نفره از جامعه آمریکا از سایت (یو گُو ) در فوریه 2018 انتخاب کرده است. داده‌های به دست آمده طی دو مرحله کدگذاری و سپس با یکدیگر مقایسه شدند. سپس هرگونه اختلاف اولیه توسط اولین کدگذار حل شد. 

پاسخ‌ها به دو دسته اصلی طبقه‌بندی شدند: واقعاً «تداعی‌کننده» (مربوط به پاسخ‌هایی که در آن شرکت‌کنندگان عبارت «اخبار جعلی» را با کلمات یا مفاهیم دیگر مرتبط می‌کنند) یا صرفاً "توصیفی" (که در آن شرکت کنندگان یک توصیف یا تعریف واقعی از "اخبار جعلی" ارائه کردند). دسته "تداعی کننده" شامل سه زیرمجموعه: اثر منفی (مانند کلمات مربوط به منفی گرایی، فحش دادن، فریب و غیره)، رسانه (مثلاً مرتبط کردن اصطلاح اخبار جعلی با رسانه هایی مانند سی ان ان یا فاکس نیوز) و سیاست (مثلاً نام بردن از دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده یا هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه سابق). دسته «توصیفی» شامل دو زیرمجموعه: اطلاعات نادرست (مثلاً توصیف اخبار جعلی به عنوان اطلاعات نادرست) و دستور کار (مثلاً توصیف اخبار جعلی به عنوان اخبار دارای سوگیری یا اطلاعات دارای اتهام/بار سیاسی). 

بحث و نتیجه‌گیری

یافته‌های پژوهش گویای این است که میان انجمن‌های رسانه‌ای و ایدئولوژی سیاسی ارتباط معناداری وجود دارد. در حالی که برای لیبرال‌ها، اعتماد به رسانه‌ها تحت تاثیر این ارتباط قرار نمی‌گیرد. میانه‌روها به ویژه محافظه‌کاران وقتی رسانه‌های خبری را از نظر ذهنی با اصطلاح «اخبار جعلی» مرتبط می‌کنند، کمتر به رسانه‌های جریان اصلی اعتماد می‌کنند. به عبارت دیگر، به نظر می رسد ارتباط بین رسانه‌های جریان اصلی و اخبار جعلی محافظه کاران را به ویژه وقتی صحبت از اعتماد به رسانه ها می‌شود تحت تأثیر قرار می‌دهد.

یک رگرسیون لجستیک ساده نشان داده است که رای دادن به دونالد ترامپ در انتخابات 2016 ایالات متحده به طور قابل توجهی این تصور را پیش بینی می‌کند که رسانه‌های جریان اصلی «اخبار جعلی» هستند. به عبارت دیگر، رای دادن به ترامپ، احتمال تداعی ذهنی رسانه‌های جریان اصلی با اخبار جعلی را تا 187 درصد افزایش می دهد.

طبق فرضیه پژوهش شواهدی از «اثر اخبار جعلی» پیدا می‌شود، یک «سوگیری روانشناختی» که در آن رسانه‌های لیبرال معروف مانند (سی ان ان) توسط محافظه کاران به عنوان "اخبار جعلی" توصیف می شوند. و به نوبه خود، رسانه‌های معروف محافظه‌کار مانند (فاکس نیوز) توسط لیبرال‌ها به عنوان "اخبار جعلی" توصیف می‌شوند.

در نهایت بیان می‌شود که این یافته مکمل تحقیقات موجود است مبنی بر اینکه سوگیری حزبی در هر دو طرف طیف سیاسی رخ می‌دهد (دیتو و همکاران، 2018؛ نیسبت و همکاران، 2015) و لیبرال ها و محافظه کاران هر دو سوگیری رسانه‌ها را درک می‌کنند (استرود و لی، 2013). اگرچه موضوع اخبار جعلی به طور کلی طیف سیاسی را در بر می‌گیرد، اما اثر اخبار جعلی در بین مخاطبان محافظه کار بارزتر به نظر می رسد.  در واقع، اگرچه خود سوگیری در هر دو طرف رخ می‌دهد، اما شواهدی از عدم تقارن ایدئولوژیک پیدا می‌شود، به طوری که محافظه‌کاران (75%) بیشتر فکر می‌کنند (سی ان ان) اخبار جعلی است تا لیبرال‌ها که (59%) (فاکس نیوز) را اخبار جعلی می‌دانند.

علاوه بر این، یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که لیبرال‌ها اصطلاح «اخبار جعلی» را بیشتر با سیاست مرتبط می‌کنند (و به‌ویژه ترامپ)، در حالی که محافظه‌کاران عمدتاً از این اصطلاح برای بی‌اعتبار کردن رسانه‌های جریان اصلی استفاده می‌کنند.

در نهایت، بیان می‌شود تا حدودی شگفت‌آور است که اثر اصلی تداعی ذهنی رسانه‌ها با «اخبار جعلی» بر اعتماد عمومی توسط ایدئولوژی سیاسی تعدیل شده بود، که نشان می‌دهد این تداعی ممکن است برای محافظه‌کاران بیشتر از لیبرال‌ها تأثیرگذار باشد. این مطابق با یافته هایی است که محافظه کاران عموماً به رسانه‌ها کمتر از لیبرال‌ها اعتماد دارند (استرود و لی، 2013) و اینکه برای اکثر لیبرال‌ها، تداعی اولیه با اصطلاح «اخبار جعلی» بیشتر به سیاست (ترامپ) مربوط می‌شود تا رسانه.
منبع
Linden, S. v., Panagopoulos, C., & Roozenbeek, J. (2020). You are fake news: political bias in perceptions of fake news. Media, Culture & Society, 461-470.