ازن فرصت تنفس داد

شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، شاخص هوای شهر را برای 24 ساعت منتهی به ساعت 12ظهر روز گذشته دهم مرداد، در فاز ناسالم یعنی 133 واحد اعلام کرد، این در حالی بود که شاخص لحظه‌‌‌ای در ساعت 12 ظهر برابر 138 واحد بود و به این ترتیب هوای تهران در این زمان برای تمامی گروه‌‌‌ها ناسالم بود. در حالی که از میزان آلاینده ثانویه ازن در هوای تهران کاسته شد، افزایش ذرات معلق در هوا مانع از آن شد که تهرانی‌‌‌ها از هوای سالم برخوردار باشند.

بررسی داده‌‌‌های سامانه شرکت کنترل کیفیت هوای تهران ظرف 10 روز ابتدایی مرداد ماه امسال حکایت از آن دارد که به استثنای روز اول مرداد، شاخص آلودگی هوا بالاتر از 100 واحد یعنی مرز سنجش سلامت قرار داشت؛ این در حالی بود که حتی در روز ابتدایی مرداد نیز شاخص کل آلودگی برابر 86 واحد اعلام شد که این رقم نیز با سطح 50 واحد که سطح سنجش هوای پاک است فاصله دارد. به این ترتیب ظرف کل روزهای مرداد امسال هوای پایتخت ناپاک و طی 9 روز متوالی اخیر هوا برای تمامی گروه‌‌‌ها، ناسالم بود.

اگرچه آلودگی طی 10 روز ابتدایی مرداد مهمان دائمی هوای شهر تهران بود، اما نوع آن در روزهای مختلف متفاوت بود. طی روزهای دوم، سوم، هفتم و هشتم مرداد ماه در پی شدت گرفتن دمای هوا، بر میزان تولید و انتشار گاز ازن در نزدیکی زمین افزوده شد و آلودگی ثانویه با گاز ازن بر هوای شهر مسلط شد. با وجود این در پی خنک شدن نسبی هوا از میزان تولید گاز ازن در تهران تا حدی کاسته شد. از گاز ازن به‌‌‌عنوان آلودگی ثانویه یاد می‌شود؛ این گاز از واکنش شیمیایی میان اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار ایجاد می‌شود؛ در این میان افزایش دمای هوا و تابش خورشید می‌تواند فرآیند شیمیایی میان اکسیدهای نیتروژن و ترکیبات آلی فرار را سرعت‌‌‌ ببخشد به ‌‌‌نحوی که بر غلظت ازن در هوا افزوده شود.

از آنجا که تابش نور خورشید و گرما «شرط لازم» برای تسهیل واکنش فتوشیمیایی منجر به تولید گاز ازن است؛ این آلودگی ثانویه عمدتا در روزهای گرم سال شدت بیشتری به خود می‌گیرد.  طی 24 ساعت منتهی به ظهر روز دهم مرداد ماه میزان ازن هوا به 73 واحد رسید. این رقم بالاتر از سطح 50 واحدی یعنی معیار سنجش پاکی هوا بوده اما کمتر از سطح 100 واحد یعنی معیار سنجش سلامت هواست. البته وضعیت تمامی شهرستان‌‌‌های تهران به لحاظ گاز ازن در این زمان در وضعیت سالم نبود. میزان آلاینده ثانویه ازن در لواسانات برابر 132 و در باقرشهر برابر 115 واحد اعلام شد.   میزان ذرات معلق PM2. 5 در هوای تهران طی 24 ساعت منتهی به ظهر روز دهم مرداد ماه به 133 و میزان ذرات معلق PM10 به 117 رسید. PM2.5 به ذرات معلقی با اندازه‌‌ 2.5 میکرومتر یا کمتر از آن اشاره دارد؛ این آلاینده‌‌‌ها بسیار‌ریز هستند و تا مدت‌‌‌ها در هوا معلق می‌‌‌مانند و یکی از عوامل اصلی آلودگی هوا به‌‌‌حساب می‌‌‌آیند.

PM10  ذرات جامد یا مایع موجود در هوا هستند که قطری کمتر از 10 میکرون دارند؛ این ذرات بر اثر سوزاندن چوب، احتراق ناقص در ترکیبات هیدروکربنی، احتراق سوخت موتورهای دیزل و...، واحدهای صنعتی، کشاورزی، جاده‌‌‌های آسفالت نشده و فعالیت‌‌‌های ساختمان‌‌‌‌سازی و آلاینده‌‌‌های غیر‌گازی، ایجاد و منتشر می‌شود. این ذرات به علت ابعاد ریز خود می‌توانند از سیستم دفاعی مجاری تنفسی عبور کنند. ظرف 6 روز ابتدایی مرداد ماه، میزان PM10 و PM2.5  در بازه 50 تا 100 واحد نوسان داشت؛ اما از روز هفتم مرداد میزان این آلاینده از مرز 100 واحد که سطح سنجش هوای ناسالم است فراتر رفت؛ به این ترتیب افزایش ذرات معلق، هوا را برای تمامی گروه‌‌‌ها ناسالم کرد.