وسترن اسپاگتی (Spaghetti Western) که توسط منتقدان بین المللی در پاسخ به سبک فیلمسازی خاص و معروف سرجیو لئونه ابداع شد، عبارتی در اشاره به نوع خاصی از ساخت فیلم در اروپا است.
به گزارش روزیاتو، این عبارت در اواسط دهه 1960 در پی سه گانه کلاسیک دلار لئونه محبوب شد، اگرچه منشاء این فرم فیلمسازی را می توان در آغاز آن دهه جستجو کرد. وسترن های اسپاگتی بر فیلمسازان گذشته تأثیر گذاشته و الهام بخش کارگردانان امروزی مانند کوئنتین تارانتینو، برادران کوئن و دیگران بوده است.
اگرچه «وسترن اسپاگتی» به منشا و لوکیشن های فیلمسازی ایتالیایی اشاره دارد، این برند متمایز فیلم وسترن اغلب تولیدات بینالمللی را همراه با فیلم های وسترن اسپانیایی و دیگر کشورهای اروپایی نیز در بر می گیرد. علاوه بر این، با وجود مناظر وسیع و فیلمبرداری زیبا در فضای باز، بسیاری از وسترن های اسپاگتی در استودیوهای فیلمسازی واحدی فیلمبرداری می شدند.
با توجه به اخبار اخیر مبنی بر آماده شدن نسخه بازسازی شده فیلم یک مشت دلار یا A Fistful of Dollars از سرجیو لئونه، نگاهی به مکان های اصلی فیلمبرداری وسترن های اسپاگتی ضروری است.
وسترن اسپاگتی چیست؟
به گفته آلدو سامبرل، بازیگر اسپانیایی، که در سه گانه دلار لئونه و کلینت ایستوود ظاهر شد، «وسترن اسپاگتی» عبارتی بود که توسط یک خبرنگار اسپانیایی به نام آلفونسو سانچز ابداع شد. با اشاره به پاستای اسپاگتی به عنوان یک غذای کلاسیک ایتالیایی، این عبارت نشان دهنده فیلم های وسترن ساخته شده در ایتالیا بود.
این فیلم ها که به نام وسترن ایتالیایی و وسترن ماکارونی نیز شناخته میشود، گسترش یافت تا طیف وسیعی از وسترنهای اروپایی تولید شده بین سالهای 1960 و 1978 را در بر بگیرد.
علاوه بر ساخته شدن در ایتالیا، اغلب فیلم های وسترن اسپاگتی توسط فیلمسازان ایتالیایی کارگردانی و تهیه می شدند. با محبوب شدن سه گانه دلار لئونه در طول دهه 1960، وسترن های اسپاگتی با ساختارشکنی در افسانه های قدیمی سرحدات آمریکا و غلبه بر اصول سنتی و کلیشه های این ژانر، شروع به متمایز شدن از وسترن های آمریکایی کردند.
با این حال، اکثر وسترنهای اسپاگتی که بین سالهای 1960 تا 1978 ساخته شدند، محصول مشترک ایتالیا و اسپانیا بودند. در برخی موارد بریتانیا، فرانسه، یونان، پرتغال و سایر کشورهای اروپایی نیز وسترن اسپاگتی تولید کردند.
با وجود ارتباطات آشکار با سینمای ایتالیا، اکثر فیلم های وسترن اسپاگتی متشکل از یک کارگردان ایتالیایی، یک گروه تولید ایتالیایی-اسپانیایی و بازیگران بین المللی ایتالیایی، اسپانیایی، آلمان غربی و آمریکای شمالی بودند. یکی دیگر از ویژگیهای این زیرژانر ساخت وسترن هایی با دوبله ایتالیایی است، اگرچه هیچ زبان رسمی برای «اسپاگتی وسترن» وجود ندارد.
در حالی که بسیاری تصور می کنند وسترن های اسپاگتی عمدتاً در ایتالیا فیلمبرداری می شده است، اسپانیا یک منطقه جغرافیایی مهم برای به تصویر کشیدن مناظر وسیع موجود در فیلم های وسترن اسپاگتی بود.
وسترن های اسپاگتی عمدتاً کجا فیلمبرداری می شدند؟
طرفداران فیلم های وسترن اسپاگتی که بین سال های 1964 تا 1978 تولید شده اند، ممکن است از این که بشنوند بسیاری از این تولیدات در فضای پشت یک استودیو فیلمبرداری شده اند، شگفت زده شوند.
علاوه بر لوکیشن های مختلف در سراسر ایتالیا و اروپا، صدها فیلم در استودیو Cinecitta در شهر رم فیلمبرداری شد. در حالی که این استودیو بیشتر با فدریکو فلینی، کارگردان فیلم های هنری مرتبط است، لئونه چندین فیلم را در این استودیو فیلمبرداری کرد، از جمله وسترن برجسته خوب، بد، زشت (The Good, the Bad, and The Ugly).
جدای از استودیو Cinecitta، اکثر فیلمهای وسترن اسپاگتی در جنوب ایتالیا و اسپانیا فیلمبرداری شدهاند. آنهایی که در جنوب غربی آمریکا و شمال مکزیک اتفاق میافتند به محیطهای بیابانی بزرگ و مناطق باز نیاز داشتند. به این ترتیب، فیلمبرداری این دسته از وسترن های اسپاگتی اغلب در صحرای تابرناس در استان آلمریا در جنوب غربی اسپانیا انجام می شد.
در همان نزدیکی، پارک طبیعی کابو دِ گاتا-نیجار نیز به خاطر سواحل بکرش مورد استفاده قرار می گرفت. علاوه بر این، استان آلمریا دارای دکورها و صحنه های فیلم های قبلی این ژانر بود که به پارکهای سرگرمی توریستی تبدیل شدهاند، مانند مینی هالیوود، تگزاس هالیوود، و وسترن لئون.
در دیگر نقاط شمال ایتالیا، مکانهای فیلمبرداری دیگری در پارک واله دِ ترخا بین رم و ویتربو، خرابههای غارگونه کامراتا نووا و کامپوسکو برای بسیاری از وسترنهای اسپاگتی به کار گرفته شد. فیلمبرداری دیگری در کاستلوچیو ، کوهستان گرن سوسو، ساردینیا و تیوولی برای استفاده از تپه ها و کوه های این منطقه انجام شد.
کارگردانان سرشناس ژانر وسترن اسپاگتی مانند سرجیو کوربوچی اغلب در استودیو فیلمسازی Elios در رم فیلمبرداری می کردند، از جمله برای فیلم های مینه سوتا کلی و جانگو، دو نمونه معروف این زیرژانر. کوربوچی و لئونه برای نوسازی شهرها و دهکدهها در این لوکیشن ها از یک طراح تولید به نام کارلو سیمی کمک می گرفتند.
مکان فیلمبرداری وسترن های اسپاگتی چه تاثیری بر سبک فیلم می گذاشت؟
وسترن های اسپاگتی در سال 1968 به اوج محبوبیت رسیدند و الگوی این ژانر را از سبک فیلمسازی لئونه و کوربوچی به سبک فیلمسازی انزو باربونی و دیگران تغییر داد. تا سال 1968، وسترن های اسپاگتی فوق العاده ای مانند Once Upon a Time in the West, Death Rides a Horse, Prepare a Coffin, Today We Kill… Tomorrow We Die، و دیگر داستان های انتقام جویانه بسیار محبوب بودند.
این فیلمها اغلب اسطورهشناسی قهرمان وسترن آمریکایی را دگرگون میکردند، و غریبهای تنها را بهعنوان ضدقهرمان تراژیک داستان به بینندگان معرفی میکردند و داستان و شخصیت اصلی آن ها نقش تمثیلهای اخلاقی را ایفا میکردند. مهم تر اینکه، وسترنهای اسپاگتی به خاطر تصویر خشنتر و وحشیانهترشان از غرب شناخته میشدند.
جدای از شخصیت هایی که انگیزه شان انتقام بود، شخصیت جانگو با بازی فرانکو نرو در فیلمی به همین نام، اغلب بین میلش به کسب ثروت و تلاش برای انتقام درگیر می شود که او را در یک معضل اخلاقی قرار می دهد.
از دیگر کهن الگوهای وسترن اسپاگتی می توان به یک قهرمان مورد ظلم قرار گرفته اشاره کرد که باید آبروی خود را بازگرداند، مانند گری (جولیانو جما) در فیلم Blood for a Silver Dollar. با این حال، علیرغم اینکه وسترنهای اسپاگتی از اسلوب ها و سبک های خاص لئونه و کوربوچی کناره گرفتند، در سال 1969 تقریباً از بین رفت که باعث شد فیلمسازان به دنبال انگیزه ها در جاهای دیگر باشند.
در سال 1970، در یک سبک خنده دار هجوگونه، انزو باربونی فیلم They Call Me Trinity را ساخت. این فیلم کمدی و خودآگاهی را به ژانر وسترن اسپاگتی تزریق کرد و برای مدت کوتاهی این ژانر را از طریق شخصیت هایی ماندگاری با بازی باد اسپنسر و ترنس هیل زنده کرد.
در حالی که برخی این هجوهای کمدی را بهعنوان وسترنهایی غیر اسپاگتی دسته بندی می کنند، این فیلم ها اغلب از همان لوکیشن های فیلمسازی استفاده میکنند که فیلمهای لئونه و کوربوچی در آن ها ساخته شدند. در حالی که جنبه کمدی این زیرژانر کوتاه بود، وسترن های اسپاگتی همیشه از وسترن های فیلم آمریکایی برای ایجاد یک الگوی سبکی منحصر به فرد استفاده می کردند.