نشست «کارکرد رسانه‌های نیکوکاری در جامعۀ ایرانی» همراه با معرفی پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، دوشنبه 22مردادماه، همزمان با روز تشکل‌ها و مشارکت‌های اجتماعی، با حضور جمعی از مدیران و فعالان مؤسسات خیریه و سازمان‌های مردم‌نهاد در محل باغ نگارستان تهران، تالار دکتر روح‌الامینی برگزار شد.
مسائلی در نسبت رسانه و خیریه
به گزارش پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، دکتر وحید شالچی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی در این نشست اظهار کرد: گسترش ارتباطات جمعی و رسانه‌های جمعی به گسترش نیکوکاری کمک کرده است اما امروز به چند مسئله در نسبت رسانه و نیکوکاری باید توجه کرد؛ در بازنمایی از جامعۀ نیازمند باید حواسمان باشد که عقاید قالبی را بازنمایی نکنیم، به این معنا که به کلیشه‌های منفی و تصویرهایی غیرواقعی که از یک قومیت یا محدودۀ جغرافیایی ساخته شده است، دامن نزنیم.
وی ادامه داد: نکته دیگر، پوشش رسانهای همواره جهت‌گیری دارد، باید توجه کرد که چه مطالبی و کدام نیازها و کدام اولویت‌ها باید بیشتر برجسته شوند. موضوع بعدی، رعایت اخلاق است، به این معنا که باید در توضیح مسئله و انتقال اخبار مربوط به نیکوکاری، واقعیت را بگوییم حتی اگر بیان واقعیت به ضرر کار خیر ما باشد. همچنین در انعکاس رسانهای نیکوکاری باید از احساسی‌کردنِ بیش از حدِ مخاطب پرهیز کنیم. رسانه باید تلاش کند به جای آنکه رابطه‌ای کوتاه‌مدت با خیرین شکل دهد، رابطه‌ای طولانی‌مدت با آن‌ها پی‌ریزی کند.
این جامعه‌شناس تصریح کرد: یکی از نقاط ضعف فعالیت‌های دیجیتالی و رسانهای این است که می‌تواند نابرابری تولید کند و یا آن را تشدید کند. برای مثال خیریه‌ای که در یک شهر جنوب کشور مثل جاسک فعالیت می‌کند، هیچگاه نمی‌تواند مثل یک خیریه در تهران که به امکانات رسانهای بیشتری در اختیار دارد، خود را معرفی کند، لذا به این نابرابری‌ها باید توجه کرد.
شالچی گفت: حضور در جمع خیرین و نمایندگان خیریه‌ها برای من افتخار بزرگی است، پدر و پدربزرگ من از خیرین بوده‌اند و هرقدر که در این سال‌ها بر عمر من افزوده شده است، بیش از پیش، اهمیت و ارزش زحمات خیرین را درک و تحسین کرده‌ام. حضور در چنین برنامه‌ای و سخن گفتن درباره امور خیر، کمترین ادای دِینی است که می‌توانم نسبت به خیرین محترم داشته باشم.
مسئولیت اجتماعی با رسانه پیوند می‌خورد
در ادامه این نشست، دکتر زینب نصیری؛ مددکار اجتماعی سخنان خود را از مفهوم مسئولیت اجتماعی آغاز کرد و گفت: مسئولیت اجتماعی چهار بُعد دارد: اول، مسئولیت نسبت به ذی‌نفعان اعم از کارکنان خود آن مجموعه، سایر ان جی اوها و خیریه‌ها و سایر بنگاه‌های اقتصادی، دوم، مسئولیت اخلاقی، سوم، مسئولیت قانونی و چهارم، اقدامات بشردوستانه. هر سازمانی باید تلاش کند چهارچوب‌های خود را برای مسئولیت اجتماعی، مشخص و نسبت به آن، اقدام کند. از آنجا که هر سازمان باید گزارش مسئولیت اجتماعی خود را منتشر و به بیان دیگر، رسانهای کند، از این منظر مسئولیت اجتماعی با رسانه پیوندی وثیق می‌یابد.
این مددکار باسابقۀ اجتماعی ادامه داد: گزارش مسئولیت اجتماعی باید کامل باشد یعنی هم به نقاط قوت و هم نقاط ضعف فعالیت‌های خود، اذعان داشته باشد. گزارش باید شفافیت و صداقت داشته باشد، در صورتی که شفافیت نباشد، اعتماد کسب نمی‌شود. شفافیت، هم در مورد اقدامات و هم در مورد فرایندها لازم است. همچنین گزارش باید قابلیت مقایسه داشته باشد، به روز باشد، منسجم باشد و همۀ فعالیت‌های زیرمجموعه‌های یک تشکل یا سازمان را در بر گیرد.
نصیری اظهار کرد: امروز سه دسته رسانه دربارۀ تشکل‌ها قابل تفکیک و تمایز است: دستۀ اول رسانه‌های عمومی هستند که ممکن است در یکی از گروه‌های خبری‌شان، تعدادی از اخبار خود را به امور مؤسسات خیریه و فعالیت‌های داوطلبانه اختصاص دهند. دستۀ دوم رسانه‌های تخصصی هستند که به طور خاص، فقط اخبار حوزۀ نیکوکاری را منتشر می‌کنند؛ مانند پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران که من سایت آن را بررسی کرده‌ام و اخبار جالب و متنوعی در زمینۀ نیکوکاری، از داخل و خارج کشور، گرد آورده است.
وی تصریح کرد: دستۀ سوم، رسانهای است که خود تشکل‌های غیردولتی باید داشته باشند و من بر اهمیت این دستۀ سوم تأکید دارم. به این معنا که هر تشکل غیردولتی خودش باید سایت، شبکه‌های اجتماعی و بسترهایی برای اطلاع‌رسانی شفاف، کارآمد و اثربخش فعالیت‌های خود داشته باشد.
امروز آرزوی خیرین محقق شده است
محمدحسین رضایی؛ خیّر پیشکسوت، دیگر سخنران این نشست بود که درباره اهمیت رسانه اظهار کرد: در قرآن کریم می‌بینیم که هدهد به عنوان رسانۀ حضرت سلیمان معرفی شده است، زمانی که هدهد برای یک روز غایب شد، حضرت سلیمان چنان برآشفت که او را تهدید به حذف کرد. این یعنی غیاب رسانه برای پیامبر خدا قابل پذیرش نیست. رسانه در هر زمان وجود داشته، تنها شکل آن فرق می‌کرده است. اگر جریان رسانهای بعد از پیامبر اکرم (ص) آنگونه مدیریت نمی‌شد، هرگز واقعۀ شهادت امام حسین (ع) با آن فجایع، آن هم تنها پنجاه سال بعد از پیامبر اتفاق نمی‌افتاد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: امروز خیریه‌ها و خیرین با تأسیس پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران به آرزوی دیرینۀ خود که وجود رسانهای مستقل و اختصاصی برای آن‌ها بود، دست یافته‌اند. تأسیس چنین رسانهای که با پشتیبانی بنیاد خیریه آلاء بوده، بسیار حائز اهمیت است و نشان می‌دهد بنیاد آلاء نه تنها خودش کار خیر می‌کند، بلکه دغدغه‌اش این است که کار خیرِ سایر خیریه‌ها و خیرین نیز در سطح کشور معرفی شود و میان این ظرفیت‌ها، هم‌افزایی صورت گیرد. چنین رسانه‌هایی باعث می‌شود هدف قرآنیِ «لتعارفوا» که شناخت فعالیت‌های یکدیگر است، میان خیریه‌ها محقق شود.
این خیّر پیشکسوت تأکید کرد: کار رسانه، شفافیت و اعتمادسازی است. کار رسانه این است که به دولتی‌ها بفهماند خیرین، پیمانکاران دولت نیستند. وزرا باید خیرین را شریک راهبردی خود بدانند و به اقتصاد خیر توجه کنند. متأسفانه در دهه‌های اخیر به این مسائل توجه نشده است اما در دورۀ شهیدرئیسی، قدم‌های خوبی برای تسهیل کارهای خیرین و امور خیر برداشته شد که امیدواریم با مطالبه‌گری رسانه و تریبونی که رسانه باید در اختیار خیرین قرار دهد، این مسیر ادامه پیدا کند و تکمیل شود.
در ادامه این نشست که از ساعت 16 آغاز شد و تا ساعت 18 ادامه یافت، تعدادی از حاضران همچون اکبر رجبی (مدیرعامل جمعیت طلوع بی‌نشان‌ها)، زهرا گیتی‌نژاد (مدیرعامل مؤسسه خیریه مهر گیتی)، احمد قویدل (مشاور هیئت‌مدیره کانون هموفیلی ایران)، هوشنگ ادهمی (مدیرعامل مؤسسه خیریه نور)، نبی‌الله عشقی ثانی (مدیرعامل شبکه ملی خیریه‌های حامی ایتام)، محمد ساوالان‌پور (مسئول باشگاه مدیران رسانهای ستاد سمن‌های شهر تهران) و فائزه حسنی (نماینده مؤسسه خیریه محک) به بیان نقطه‌نظرات خود در زمینه رسانه و نیکوکاری پرداختند.
معرفی پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران، به عنوان رسانه جامع نیکوکاری بخش دیگری از این برنامه بود. دکتر مهدی توسلی؛ مدیرمسئول پایگاه خبری تحلیلی خیر ایران و حجت‌الاسلام‌والمسلمین علی دیانی، مدیرعامل بنیاد خیریه راهبری آلاء به معرفی این پایگاه خبری و اهداف آن پرداختند. تبیین خدمات خیرین برای جامعه به مثابۀ یکی از مصادیق جهاد تبیین، هم‌افزایی میان خیرین، پرهیز از موازی‌کاری و معرفی قهرمانان نیکوکاری به جامعه، از اهدافی بود که دیانی بر پیگیری آن در پایگاه خبری تأکید کرد.
پایان‌بخش این برنامه، تجلیل از دو بانوی نیکوکار بود؛ دکتر نرگس نیکخواه (دانشیار جامعه‌شناسی دانشگاه کاشان) که علی رغم نابینایی موفق به تأسیس و مدیریت جامعۀ نابینایان کاشان و کارآفرینیِ اجتماعی برای صدها معلول شده است و زهرا گیتی‌نژاد (مدیرعامل مؤسسه خیریه مهر گیتی) که از بیست سال پیش تاکنون با کمک خیرین موفق به احداث بیش از 590 مدرسه در مناطق محروم شده است، با اهدای لوح تقدیر و نشان نیکوکاری و سفر معنوی کربلای معلی مورد تجلیل قرار گرفتند.