توکّل میوه شناخت پروردگار متعال و محصول معرفت به خداوند عزیز است، انسان وقتی به این نقطه از باور برسد که تمام هستی از آن خداوند متعال است، و اراده او فوق اراده بشر است و بداند که او خدایی بینیاز و غنی مطلق است، اما انسان موجودی نیازمند است. به تدریج روحیه توکل او قوی میشود، تا جایی که به غیر خدا به احدی دل نمیبندد و امیدوار نمیشود. چنانکه شخصی از حضرت کاظم(ع) درباره آیه «ومن یتوکل علی الله فهو حسبه» سوال نمود آن حضرت فرمودند: توکل بر خدا را درجاتی است، من جمله آن که در تمام کارهای خودت بر خدا توکل کنید و نسبت به آنچه در حق تو روا داشته خشنود باشی. و بدانی که او هیچ فضل و نیکویی را از تو دریغ نمیدارد و بدانی که فرمان از آن خداوند است.
بنابر این اگر انسان بداند که مؤثر حقیقی در عالم هستی فقط خداوند متعال است، توکل او قوی میشود، و کسی که توکل به خدا پیدا کند از هر اضطراب و هیجانی نجات پیدا میکند و به آرامش حقیقی نائل میشود، چنانکه انبیاء و اولیاء الهی اینگونه بودهاند.