تشنجی که بعد از تب کردن در کودکان رخ می دهد یکی از بارزترین اختلالاتی است که خانواده ها را دچار ترس میکند و با هر بار تب کردن کودک دلهره تشنج در دل والدین پدیدار میگردد از این رو می توان گفت تشنج ناشی از تب یکی از عمده ترین اختلالات این پدیده میباشد. در ادامه شما را با علل بروز تب در کودکان و جلوگیری از بروز تشنج ناشی از تب کردن در کودکان آشنا میکنیم تا بتوانید بهترین عملکرد را در بهبود شرایط فرزند خود انجام دهید.
علت پیدایش تب
به گزارش نمناک، قبل از اینکه به موضوع تشنج حاصل از تب در کودکان بپردازیم ابتدا علت پیدایش تب در کودکان و مواردی که موجب تب کردن کودک میشود را بررسی می کنیم. به یاد داشته باشید که تب به خودی خود یک بیماری نیست بلکه نشانه وجود یک بیماری و یا مشکل خاص در بدن میباشد.
تشخیص تب در کودک:
یکی از راه های ساده برای تشخیص تب در کودکان بوسیدن پیشانی آنهاست. زمانی که احساس میکنید بدن کودکتان گرم است و تب کرده پیشانی او را ببوسید و اگر حس کردید گرم است یعنی فرزند دلبندتان تب دارد.
دلایل بروز تب در کودکان
تب در زمان دندان درآوردن:
کودکان زمانی که شروع به دندان درآوردن میکنند ممکن است تب داشته باشند و این جای نگرانی ندارد ولی زمانی که تب فرزندتان فراتر از 100 درجه فارنهایت و یا 37.8 درجه سلسیوس رفت حتما باید علت آن بررسی شود.
تب ناشی از لباس پوشیدن زیادی :
در برخی موارد پوشاندن بیش از اندازه لباس به نوزاد دمای بدن او را بالا میبرد و از آنجایی که بدن نوزاد قادر به تنظیم دما نیست این امر باعث بروز تب میشود. و یا حتی زمانی که کودک را در محل گرم قرار می دهید و روی او را با پتو میپوشانید بدن فرزندتان گرم شده و تب میکند. در هر صورت اگر نوزاد زیر سه ماه دارید و دچار تب شده حتما او را نزد پزشک ببرید چون امکان دارد تب ناشی از بیماری و یا عفونت باشد.
تب ناشی از عفونت:
عفونت یکی از دلایل مهم بروز تب در بدن میباشد. زمانی که بدن دچار بیماری و عفونت میشود تب با تحریک مکانیزم دفاعی به بدن کمک میکند تا از خود دفاع کند.
شاید واکسن علت تب باشد:
در بیشتر موارد نوزادان و کودکان بعد از واکسن زدن تب میکنند از این رو بهتر است از پرستار و یا پزشک مربوطه درباره مراقبت های بعد از واکسن زدن و تب کردن کودک سوال بفرمایید.
چه وقت کودک تب دار را نزد پزشک ببریم؟
والدین کودک بهتر از هر شخص دیگری میتوانند تشخیص دهند که حال فرزندشان خوب است یا بد بنابراین هر زمان که حس کردید کودک بدحال است حتما او را نزد پزشک ببرید تا اقدامات لازم صورت بگیرد. لازم است بدانید حرارت بدن کودکی که در حالت عادی است و بیمار نیست بین 36 الی 38 درجه سانتی گراد میباشد . در صورتی که کودک زیر 3 ماه دارید و تب فرزندتان از مرز 38 درجه بالاتر رفت حتما به اورژانس مراجعه کرده و او را نزد پزشک ببرید.
زمانی که کودکتان تب دارد سن و رفتار او را هم زیر نظر بگیرید و تنها به درجه تب اکتفا نکنید. سن و رفتار کودک بعد از درجه حرارت مقعدی جزء فاکتورهای مهم است که باید مورد توجه قرار بگیرد. مثلا زمانی که درجه دمای بدن کودکتان بالاست ولی او دچار بی حالی نیست و به طبق روال عادی رفتار میکند این تب زیاد جای نگرانی ندارد. زمانی که تب با بی اشتهایی، بی حالی و کسل بودن در کودک رخ می دهد نگران کننده است همچنین سن کودک هم مهم است مثلا تب در نوزادان زیر 3 ماه بسیار جدی است و باید حتما آن ها را نزد پزشک ببرید.
نکته: تبی که بعد از بیدار شدن کودک از خواب در بدن او ایجاد میشود و یا تبی که در اثر بازی و فعالیت بدنی بالا رخ می دهد جای نگرانی ندارد.
همچنین توجه داشته باشید که بالارفتن دمای بدن در ساعات پایانی روز و غروب آفتاب یک امر طبیعی در بدن است و نباید آن را جدی گرفت.
چه زمانی تب نگران کننده است و باید به پزشک مراجعه کنیم؟
زمانی که کودک زیر سه ماه دارید و بعد از کنترل تب مقعدی او متوجه میشوید که حرارت بدن او از مرز 38 درجه سلسیوس عبور کرده باید به پزشک مراجعه نمایید.
زمانی که درجه حرارت مقعدی کودک بالای سه ماه از 38.3 درجه سلسیوس عبور کند باید حتما به پزشک مراجعه کنید.
نشانه هایی که به همراه تب ظاهر میشوند و باید آنها را جدی گرفت!
همانطور که در بالا اشاره شد زمانی که کودکتان تب دارد باید رفتارهای او را زیر نظر بگیرید و اگر یکی از نشانه های زیر را در فرزند دلبندتان دیدید حتما او را به اورژانس ببرید تا زیر نظر پزشک اقدامات لازم صورت بگیرد:
کودکی که تب دارد و دچار بی حالی و کسلی است
تبی که در کودک موجب رنگ پریدگی و بی حالی او شود
بی میلی به غذا که همراه تب در کودکان ظاهر میشود
سرخ شدن صورت کودک زمانی که تب دارد
زمانی که تب در کودکتان موجب بد خلقی و تغییر رفتار در او میشود
بیماری هایی که با تب بروز میکنند:
عفونت باکتریال:
بروز دانه های قرمز پوستی روی بدن کودک همراه تب کردن را هم باید جدی گرفت زیرا ممکن است علائمی از عفونت باکتریال در بدن او باشد.
اپی گلوتیت:
زمانی که آب دهان کودک می ریزد و در قورت دادن غذا دچار مشکل شده میتواند نشانه ای از التهاب اپی گلوت باشد . اپی گلولیت موجب تورم ناحیه پشت گلو شده و کودک را در بلع غذا دچار مشکل میکند. این موضوع بسیار مهم است و در صورتی که مورد بررسی قرار نگیرد سلامت کودک را تهدید میکند.
ذات الریه:
زمانی که کودک به سختی نفس میکشد و در صورت پاک کردن بینی او باز هم در در نفس کشیدن مشکل دارد ممکن است نشانه ای از آسم و یا ذات الریه باشد.
عفونت ویروسی:
وقتی که کودکتان تب دارد و به همراه آن علائمی همچون گیجی ، هذیان گویی و بد اخلاقی را در او مشاهده میکنید ممکن است نشان از یک عفونت ویروسی یا باکتریالی جدی در بدن کودکتان باشد.
نکته: سرفه، اسهال و گوش دردی که همراه تب در کودکتان ظاهر میشود نگران کننده است و باید حتما او را نزد پزشک ببرید.
اقدامات لازم برای پایین آوردن تب در خانه
قبل از اینکه به اقدامات لازم برای پایین آوردن تب اشاره کنیم اکیدا تاکید میشود که با مشاهده تب در کودکان زیر 3 ماه بدون انجام هیچ اقدامی در اولین فرصت فرزندتان را نزد پزشک ببرید.
تب در کودکان بالای 3 ماه
زمانی که تب در کودکان بالای 3 ماه با علائمی که در بالا ذکر شد همراه نبود میتوانید برای پایین آوردن تب از قطره استامینوفن استفاده کنید. برای پایین آوردن تب در کودکان 6 ماه به بالاتر میتوانید از شربت ایپوپروفن استفاده نمایید. همچنین در زمانی که علارغم استفاده از استامینوفن بعد از یک ساعت تب کودک قطع نشد از پزشک درباره دارویی دیگر برای پایین آوردن تب فرزندتان سوال کنید.
لازم به ذکر است استفاده از شربت ایبوپروفن در کودکان زیر 6 ماه توصیه نمیشود و باید از قطره استامینوفن برای پایین آوردن تب در آن ها استفاده نمود.
زمانی که کودک شما به همراه تب علامت دیگری مثل بی حالی، اسهال، بی اشتهایی و... ندارد لازم نیست او را نزد پزشک ببرید و برای پایین آوردن تب او بسته به سنش از استامینوفن و یا ایبوپروفن استفاده کنید و تا 24 ساعت روال درمان را ادامه دهید تا تب او قطع شود و اگر بعد از 24 ساعت تب کودک قطع نشد آن موقع میتوانید به پزشک مراجعه کنید تا دلیل تب را بررسی کرده و روال درمان را آغاز نماید.
اگر تب برای دفاع از بدن در مقابل باکتری است پس چرا باید آن را متوقف کرد؟
گرچه تب یک واکنش طبیعی از سوی سیستم دفاعی بدن برای مبارزه با باکتری ها میباشد اما بالا بودن حرارت بدن در کودک ایجاد بی حالی و بی اشتهایی کرده و روند درمان را کند میکند. تب در کودک علائمی همچون بی اشتهایی و بی حالی را به همراه می آورد و از اینرو پایین آوردن تب کمک میکند تا حال کودک بهبود یافته و با نوشیدن مایعات و خوردن غذا به درمان بیماری کمک کند.
پایین آوردن تب کودک با استامینوفن یا ایبوپروفن نه تنها در روند مبارزه بدن با باکتری ها و ویروس ها خللی ایجاد نمیکند بلکه در تسریع عملکرد دفاعی بدن در برابر بیماری نیز تاثیرگذار است. لازم به ذکر است استفاده از استامینوفن و ایبوپروفن یا هر داروی ضد تب دیگری حتما زیر نظر پزشک باشد.
اقدامات اولیه برای پایین آوردن تب کودک
در اثر بالا رفتن حرارت بدن کودک شما دچار کمبود آب در بدنش خواهد شد از اینرو بهتر است دفعات شیر دهی را ازفایش دهید و یا اگر کودک شما شیرخوار نیست از شیر پاستوریزه و یا مایعات دیگر به او بنوشانید تا کمبود آب بدن او را جبران کند.
لباسهای کودکتان را کم کنید و لباس نخی و آزاد به او بپوشانید و تا حد ممکن دمای بدن او را پایین بیاورید. زمانی که دمای بدن کودک بالا میرود ولی فرزندتان دچار بی حالی نیست نیازی نیست به پزشک مراجعه کنید بلکه میتوانید با اقداماتی ساده تا حدودی تب را در کودک خود متوقف نمایید.
همچنین میتوانید کودک را تشویق به استراحت کرده و او را با آب ولرم پاشویه کنید تا تب او سریع تر قطع شود، این نکته بسیار مهم است که برای پاشویه از آب سرد به هیچ عنوان استفاده نکنید زیرا ممکن است کودک دچار لرز شود.
نکته مهم:به هیچ عنوان برای پاشویه کردن از الکل در آب استفاده نکنید زیرا الکل از طریق پوست به بدن کودک راه یافته و سلامتی او را به خطر می اندازد و احتمال تشنج را تا حد زیادی بالا میبرد و مشکلات تنفسی برای وی بوجود می آورد.
دستور استفاده از استامینوفن و ایبوپروفن در کودکان
معمولا پزشکان برای پایین آوردن تب کودکان زیر 6 ماه قطره استامینوفن را تجویز میکنند و میزان مصرف آن بسته به وزن کودک متغیر است. مصرف استامینوفن هر 4 ساعت باید تکرار شود و توصیه میشود از استفاد بیش از حد مجاز اجتناب نمایید. همچنین در کودکان بالای 6 ماه زمانی که با مصرف استامینوفن تب پایین نیامد پزشک مصرف ایبوپروفن را برای کودک تجویز میکند که هر 6 ساعت طبق دستور پزشک باید مصرف گردد. لازم به ذکر است از دادن ایبوپروفن به کودکان زیر 6 ماه جدا خودداری نمایید.
نکته: از دادن آسپرین به کودک خود جدا پرهیز نمایید چرا که مصرف آسپرین در کودکان آن ها را دچار بیماری کشنده Reye خواهد کرد.
اگر همزمان با مصرف داروی تب بر از داروهای سرماخوردگی برای کودکتان استفاده میکنید بهتر است بروشور آن ها را بخوانید تا فاقد ترکیبات تب بر باشند و از دادن داروهای تب بر دیگر همراه با استامینوفن و ایبوپروفن جدا اجتناب نمایید.
اگر با دادن دارو تب کودک پایین نیامد چه کنیم؟
زمانی که تب کودک بعد از نیم ساعت تا 45 دقیقه بعد از مصرف تب بر پایین نیامد حتما میزان داروی کودک را چک کنید تا از کافی بودن آن مطمون شوید و در صورتی که باز هم با دادن دوز مناسب از دارو به کودک تب او متوقف نشد با پزشک مربوطه تماس بگیرید تا داروی تب بر دیگری را برای کودکتان تجویز کند.
با تشنج ناشی از تب چه کنیم؟
زمانی که تب بخوبی کنترل نشود میتواند منجر به تشنج در کودک شود پس بهتر است در این زمینه آگاهی لازم را داشته باشید تا با بروز تشنج اقدامات لازم را انجام دهید. زمانی که تب به بالای 38.9 تا 40.5 درجه سانتی گراد برسد موجب تشنج در کودک شده و مشکلاتی را برای کودک شما به همراه خواهد آورد.
ابتدای امر بهتر است با انجام اقدامات اولیه تب کودک خود را پایین بیاورید تا منجر به تشنج نشود و در صورتی که تب او پایین نیامد طبق دستوراتی که بالا ذکر شد به پزشک مراجعه نمایید. در هر صورت زمانی که تب کودکتان از مرز رد شد و منجر به تشنج گردید بهتر است اقدامات زیر را انجام دهید:
گرچه بروز تشنج ناشی از تب بی خطر است ولی این موضوع از اهمیت آن چیزی کم نمیکند و باید در صورت بروز تشنج اقدامات لازم صورت بگیرد.
دستها و پاهای کودکی که تشنج میکند به شدت حرکت کرده و سیاهی چشم هایش به سمت بالا میرود. آب دهانش به شکل کف بیرون میریزد به همین دلیل باید کودک را به پهلو بخوابانید تا آب دهان و استفراغ او راه تنفسش را نگیرد. معمولا هر تشنج برای 30 ثانیه تا 3 الی 4 دقیقه طول میکشد در این مدت زمان از خوراندن هر چیزی به کودک جدا خود داری کنید و آرامش خود را حفظ کنید تا تشنج پایان یابد.
بعد از اینکه تشنج کودک تمام شد لباسهای او را کم کنید و اطرافش را خلوت کنید، اگر کودکتان هوشیاری لازم را دارد به او استامینوفن و اگر بالای 6 ماه است ایبوپروفن دهید و سعی کنید با اقدامات لازم حرارت بدنش را پایین بیاورید. اگر کودک شیرخوار است به او شیر دهید و با آب ولرم و اسفنج او را پاشویه کنید.
بعد از اتمام تشنج خفیف کودک خود را نزد پزشک ببرید و یا با وی تماس بگیرید تا شما را راهنمایی کند. اگر تشنج بیش از چند دقیقه طول کشید و شدت آن زیاد بود طوری که رنگ کودک هنگام تشنج آبی و کبود شد حتما بعد از تمام شدن تشنج کودک را به اورژانس بیمارستان ببرید تا اقدامات لازم صورت بگیرد.
تب در کودکان چقدر طول می کشد ؟
تب در کودکان معمولا بر اثر عفونت شکل میگیرد و تا زمانی که عامل آن از بین نرود تب در بدن کودک تداوم خواهد داشت و این موضوع معمولا دو تا سه روز ادامه می یابد. کودکانی که آنتی بیوتیک مصرف میکنند معمولا بعد از 48 ساعت تب آن ها متوقف خواهد شد. توجه داشته باشید تبی که بر اثر عفونت در بدن ایجاد شود با استامینوفن و ایبوپروفن موقتا قطع میشود و تا زمانی که عفونت موجود در بدن از بین نرود تب به طور کلی متوقف نخواهد شد. داروهای تب بر عفونت را از بین نمیبرد و باید با مراجعه به پزشک از آنتی بیوتیک مناسب برای از بین بردن عفونت در بدن اقدام نمود.
