تعریف علم الحدیث و بخشهای آن

علم الحدیث علمی است که بآن اقوال و تقاریر و افعال پیغمبر و امام شناخته می شود.

از تعریف مزبور موضوع آن، که اقوال و احوال و افعال ⁽¹⁾ معصوم است دانسته شد ⁽²⁾ معمولا علم الحدیث را بدو بخش تقسیم نموده اند: اول علم روایت الحدیث که در آن از کیفیت اتصال حدیث بمعصوم از لحاظ احوال روات و کیفیت سند و غیره گفتگو می شود و اصطلاحا علم اصول الحدیث نامیده شده ⁽³⁾.دوم، علم درایت الحدیث که از معانی و مفاهیم الفاظ وارد در احادیث بحث می نماید ⁽⁴⁾.امام (ع) فرمود حدیث تدری خیر من الف تروی (دانستن یک حدیث بهتر از نقل هزار حدیث است) .

بخش اول نیز بدو دسته منقسم می گردد.زیرا گاهی از احوال رجال سند از لحاظ عدالت و وثاقت و عدم آن بحث می شود که بعلم (رجال) مسمی است و هنگامی از کیفیت نقل حدیث بتوسط راویان (از لحاظ تواتر و وحدت نقل.اتصال و انقطاع آن.و مراتب نقل از نظر صحت و ضعف و اصطلاحات مربوط باین خصوصیات) گفتگو می شود که از آن بمصطح الحدیث تعبیر شده.

پی نوشت ها:

1 و بتعبیر دیگر تقریر و امضاء معصوم.

2 بنقل کشف الظنون قائمه 635 ج 1 از فواید خاقانیه.باتصرف نویسنده.

3 اخیرا نزد عده ای بغلط (بدرایة الحدیث) نیز موسوم گشته در صورتی که درایت بمعنی فهم معانی است و شناسائی اصطلاحات متناسب با نام (مصطلح الحدیث) است.ظاهرا اول کسی که مصطلح الحدیث را درایة الحدیث نامید، ابن اکفانی باشد (تحفة الاحوذی ص 2) .

4 هو علم ینقل اقوال النبی و افعاله بالسماع و ضبطها و تحریرها.درایة الحدیث علمی است که اقوال و افعال پیغمبر را بواسطه وسائطی که بآنحضرت برسد نقل کند (تحفة الاحوذی) .